Środy nad książką

  • na wszystkie spotkania wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, wejściówki do odebrania w kasach muzeum

Cykl spotkań, do których punktem wyjścia są książki dotyczące najnowszej historii Polski: głośne, budzące kontrowersje, prezentujące różne spojrzenia na wydarzenia, wydawałoby się, oczywiste. Bohaterami spotkań będą ich autorzy: uczeni, publicyści, świadkowie historii, którzy odpowiedzą na pytania prowadzących i publiczności.

Sezon 2018/2019


5 czerwca 2019 (środa), godz. 17.00
Ameryka i Peerel w okresie zimnej wojny
prowadzenie: Marcin Szyjka

 

 


Gość:

 

Spotkanie z prof. dr. hab. Jakubem Tyszkiewiczem z Uniwersytetu Wrocławskiego, autorem książki: Rozbijanie monolitu. Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Polski 19451988, prezentującej politykę Stanów Zjednoczonych wobec Polski rządzonej przez komunistów.

Praca, w której przedstawiono politykę Stanów Zjednoczonych wobec Polski rządzonej przez komunistów. Autor prezentuje wiele nowych informacji dotyczących koncepcji i mechanizmów podejmowania decyzji przez poszczególne administracje prezydenckie wobec Polski Ludowej w całym okresie zimnowojennego starcia między Wschodem a Zachodem.

Jakub Tyszkiewicz prof. dr hab., pracownik Uniwersytetu Wrocławskiego, specjalizujący się w stosunkach polskoamerykańskich po II wojnie światowej, dyplomacji oraz powojennej historii Dolnego Śląska i Wrocławia. Stypendysta Fundacji Fulbrighta, Amesbury Foundation, fundacji Kościuszkowskiej i fundacji NATO, wykładał gościnnie na uczelniach w USA i Izraelu, autor kilkunastu książek i ponad 150 artykułów. Autor publikacji: Otwarte Okno w „żelaznej kurtynie”. Polityka administracji prezydenta Eisenhowera wobec Polski (październik 1956–styczeń 1961); Polityka stanów Zjednoczonych wobec Polski w okresie rządów Johna F. Kennedy’ego; podręcznika akademickiego Historia powszechna. Wiek XX z współautorem Edwardem Czapiewskim.


8 maja 2019 (środa), godz. 17.00
Mecenas „Solidarności”
prowadzenie: dr Mateusz Palka

 

Spotkanie z mecenasem Jackiem Taylorem, obrońcą w procesach politycznych w stanie wojennym, poświęcone jego biograficznej książce Naprawdę trzeba było coś zrobić (wywiad-rzeka przeprowadzony przez Annę Machcewicz).

Książka wywiad–rzeka z mecenasem Jackiem Taylorem opowiadająca o czasach PRL-u i wolnej Polsce. Jacek Taylor praktykę adwokacką rozpoczął w roku 1968, a w latach 70. związał się z opozycją demokratyczną i występował jako obrońca w wielu procesach politycznych, broniąc działaczy solidarnościowego podziemia, m.in. Władysława Frasyniuka, Andrzeja Gwiazdę, Adama Michnika, Zofię i Zbigniewa Romaszewskich, Annę Walentynowicz, Lecha Wałęsę. Brał udział w obradach Okrągłego Stołu. W latach 1991–1997 był posłem na sejm z listy Unii Demokratycznej. W książce odpowiada Annie Machcewicz na pytania o swoją drogę życiową, wybory polityczne, przemiany w Polsce po 1989 roku. Na stronach wywiadu–rzeki pojawiają się najważniejsi ludzie ostatnich trzech dekad dziejów Rzeczypospolitej.


Gość


Jacek Taylor – mecenas ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 1968–1991 praktykował jako adwokat w Gdańsku od 1978 roku współpracował z opozycją demokratyczną najpierw w WZZ, NSSZ „Solidarność”, działał w Stowarzyszeniu Opieki nad Więźniami „Patronat”. W stanie wojennym był obrońcą w procesach politycznych. Brał udział w obradach Okrągłego Stołu, był posłem na sejm z I i II kadencji w Rządzie Jerzego Buzka był kierownikiem Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, które pełnił do 2001 roku, następnie był prokuratorem, przedstawiciele ministra skarbu w radzie Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. Był przyjacielem i adwokatem Jana Nowaka-Jeziorańskiego.


3 kwietnia 2019 (środa), godz. 17.00
Wielka trwoga. Polska i Polacy w latach 1944–1947
prowadzenie: Mariusz Urbanek

Spotkanie z prof. dr. hab. Marcinem Zarembą z PAN i Uniwersytetu Warszawskiego, autorem książki Wielka trwoga. Polska 19441947. Ludowa reakcja na kryzys. Jej tematem jest okres końca II wojny światowej i bezpośrednio po niej: czas wojny domowej, głodu i grabieży, lęku przed przyszłością.

W książce Wielka trwoga. Polska 19441947. Ludowa reakcja na kryzys autor pokazuje rozbite społeczeństwo polskie po zakończeniu działań II wojny światowej. Na porządku dziennym były grabieże i gwałty, obawiano się wybuchu kolejnej wojny, głodu, strach zadaniem autora był wszechobecny. Książka porusza tematy o których wielu historyków wolałoby zapomnieć.

 


Gość

Marcin Zaremba prof. dr hab, historyk specjalizujący się w historii najnowszej Polski pracownik Instytutu Studiów Politycznych PAN (od 1991) i Instytutu Historii Uniwersytetu Warszawskiego, autor wielu artykułów poświęconych najnowszej historii Polski, publikowanych przede wszystkim na łamach „Gazety Wyborczej”, „Polityki” „Mówią Wieki” oraz książek poświęconych najnowszej historii Polski, sekretarz jury Nagród Historycznych „Polityki”. Laureat nagrody im. Jerzego Turowicza (2015). Autor takich publikacji jak: Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy politycznej w Polsce w 2001. Wielka Trwoga. Polska 1944–1947, wydanej w 2012 roku.


6 marca 2019 (środa), godz. 17.00
Polacy i Żydzi. Z historią i Moskwą w tle
prowadzenie: dr Małgorzata Preisner-Stokłosa

Spotkanie z prof. dr hab. Bożeną Szaynok z Uniwersytetu Wrocławskiego poświęcone książce jej autorstwa: Z historią i Moskwą w tle: Polska a Izrael 19441968, opisującej pogmatwane dzieje relacji dyplomatycznych, politycznych i społecznych dwóch narodów po II wojnie światowej.

Tematem książki jest stanowisko Polski wobec idei utworzenia państwa żydowskiego oraz wobec Izraela. Autorka przedstawia nie tylko historię stosunków dyplomatycznych, gospodarczych czy kulturalnych, ale także powiązania polityki wobec polskich Żydów z działaniami dotyczącymi Izraela. Przygląda się na izraelskim przykładzie, w jakim stopniu polityka zagraniczna powojennej Polski uzależniona była od polityki radzieckiej. Opisuje zarówno postawy ludności żydowskiej w Polsce i jej reprezentantów, jak i stosunek Polaków do państwa Izrael.

 


Gość

Bożena Szaynok – prof. dr hab. historyk, specjalizująca się w historii najnowszej, historii stosunków polsko-izraelskich, historii Żydów w Polsce po 1945 roku, historii Polski i powszechnej XX wieku; związana z Uniwersytetem Wrocławskim. W czasie swojej pracy naukowej prowadziła gościnnie wykłady na takich uczelniach jak m.in.: Holocaust Memorial Museum, Yale University, Columbia University, Central Connecticut State University, Hebrew University. 2016 roku Prezydent RP odznaczył ją Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za „zasługi w badaniu i upamiętnianiu prawdy na temat tragicznych wydarzeń w Kielcach z 4 lipca 1946 roku. Do jej najważniejszych publikacji należą: Pogrom Żydów w Kielcach. 4. VII 1946 r Osadnictwo żydowskie na Dolnym Śląsku 19451950, Z historią i Moskwą w tle. Polska a Izrael 1944-1968.


13 lutego 2019 (środa), godz. 17.00
Warto być przyzwoitym – Droga Władysława Bartoszewskiego
prowadzenie: dr Małgorzata Preisner-Stokłosa

Spotkanie z red. Witoldem Beresiem, dziennikarzem, reżyserem i producentem filmowym, współautorem książki: Bartoszewski. Droga, która powstała w oparciu o scenariusz filmu o tym samym tytule. W trakcie spotkania zaprezentowane zostaną fragmenty filmu.

Książka Bartoszewski Droga (Witold Bereś, Krzysztof Brunetko, Iga Dzieciuchowicz, Bartoszewski Droga, Narodowe Centrum Kultury, Świat ma sens, Warszawa 2016) prezentuje biografię Władysława Bartoszewskiego, drogę którą przeszedł od katolickiego gimnazjum w przedwojennej Warszawie, przez obóz w Auschwitz, Radę Pomocy Żydom „Żegota”, stalinowskie więzienia, pracę jako strażnik pamięci o Polskim Państwie Podziemnym, nauczyciel akademicki, do funkcji ambasadora i dwukrotnie ministra spraw zagranicznych. Opisuje najważniejsze wydarzenia, w których uczestniczył. Autorzy przytaczają szereg wypowiedzi i ripost Bartoszewskiego, z których słynął.

 


Gość

Witold Bereś – dziennikarz, autor książek oraz scenarzysta, reżyser i producent filmowy. Pracował w „Tygodniku Powszechnym”, Telewizji Polskiej TVP1, przez lata związany z Gazetą Wyborczą, Radiem RFM. Wraz z Kazimierą Szczuką i Tomaszem Łubieńskim prowadził magazyn Dobre książki. Jest autorem kilkunastu książek, książek wywiadów rzeka z Markiem Edelmanem Andrzejem Wajdą oraz w tym Bartoszewski. Droga, która będzie tematem spotkania przypadającego niemal w 97 rocznice urodzin.


9 stycznia 2019 (środa), godz. 17.00
Nowak-Jeziorański: Listy amerykańskie
prowadzenie: dr Mateusz Palka

Spotkanie z prof. Joanną Wojdon, badaczką dziejów Kongresu Polonii Amerykańskiej w okresie zimnej wojny.

Spotkanie z prof. Joanną Wojdon poświęcone działalności Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Kongresie Polonii Amerykańskiej – organizacji będącej przedstawicielem 10 milionów Amerykanów polskiego pochodzenia. Profesor Wojdon przybliży działania, jakie Jan Nowak-Jeziorański podejmował na rzecz odzyskania przez Polskę suwerenności w latach 1977–1989 pełniąc funkcję dyrektora KPA oraz konsultanta Rady Bezpieczeństwa Narodowego USA i współpracownika Zbigniewa Brzezińskiego, a następnie przyjęcia Polski do NATO. Jan Nowak-Jeziorański pozostawał w stałym kontakcie z prezydentami USA: Jimmym Carterem, Ronaldem Reaganem, George’em H.W. Bushem, Billem Clintonem. Nacisk na amerykańską opinię publiczną wywierał publikując artykuły w najbardziej wpływowych pismach, m.in. „The Washington Post”. W wyniku tej działalności znów był nazywany Kurierem – tym razem Kurierem z Waszyngtonu.

 


Gość

Joanna Wojdon – profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, doktor habilitowana nauk historycznych w zakresie historii najnowszej oraz dydaktyki historii, obecnie prodziekan Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych UWr. Pomysłodawczyni kierunki studiów magisterskich z zakresu public history, który w 2016 r. otrzymał certyfikat „Studiów z przyszłością”. Autorka licznych publikacji, w tym monografii: Propaganda polityczna w podręcznikach dla szkół podstawowych Polski Ludowej (19441989); „W imieniu sześciu milionów...”. Kongres Polonii Amerykańskiej w latach 19441968; W jedności siła! Kongres Polonii Amerykańskiej w latach 19681988; Obraz świata elementarzy zza żelaznej kurtyny; White and Red Umbrella. Polish American Congress in the Cold War Era (19441988).


12 grudnia 2018 (środa), godz. 17.00
Lekcje u Różewicza
prowadzenie: Marcin Szyjka

Spotkanie z Januszem Drzewuckim, poetą i krytykiem literackim, autorem książek o Tadeuszu Różewiczu.

 


Gość

Janusz Drzewucki – absolwent filologii polskiej UJ. Poeta, dziennikarz i krytyk literacki. Od 1996 roku redaktor działu poetyckiego miesięcznika „Twórczość”, redaktor, felietonista i recenzent „Rzeczpospolitej”. Wydał między innymi tomiki poezji: Ulica Reformacka, Podróż na południe, Światło września, Rzeki Portugalii. Swoje utwory publikował m.in. w „Tygodniku Powszechnym”, „Odrze”, „Zeszytach Literackich”, „Tygodniku Literackim”. Autor książek krytycznoliterackich: Smaki słowa. Szkice o poezji oraz Środek ciężkości. Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i PEN Clubu. Podróżnik i maratończyk. W 2017 przygotował zbiór Wierszy i poematów Tadeusza Różewicza publikowanych w „Twórczości” od 1946 roku. W 2018 roku wydał teksty o poecie własnego autorstwa: Lekcje u Różewicza. Jest laureatem nagród: im. Kazimiery Iłłakowiczówny za najlepszy poetycki książkowy debiut roku 1988, im. Stanisława Wyspiańskiego w dziedzinie krytyki artystycznej, Funduszu Literatury Ministerstwa Kultury i Sztuki, im. Stanisława Piętaka w dziedzinie krytyki literackiej. W roku 2006 prezydent Włoch odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Gwiazdy Solidarności Włoskiej.


14 listopada 2018 (środa), godz. 17.00
Moja Wolna Europa
prowadzenie: dr Mateusz Palka

Spotkanie z redaktorem Piotrem Załuskim, wieloletnim dziennikarzem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, scenarzystą i reżyserem filmowym, połączone z promocją jego nowej książki U siebie. Moja wolna Europa.

Piotr Załuski od 1967 roku związany był, jako dziennikarz, reżyser i realizator wizji, z wrocławskim ośrodkiem telewizyjnym, w którym współorganizował największą telewizyjną „Solidarność” w Polsce. Od października 1980 przewodniczył Krajowej Komisji Koordynacyjnej Pracowników Radia i Telewizji „S”. Internowany 13 grudnia 1981 roku – więziony najpierw w Ośrodku Odosobnienia we Wrocławiu, a następnie w Grodkowie. Wspominał, że „jako wytrawny »sługus Wolnej Europy« w ostatnich miesiącach mojego pobytu w PRL, czyli jeszcze podczas internowania w Grodkowie, zostałem na kilka dni kolporterem pisanego ręcznie biuletynu RWE. Po prostu jeden z moich współinternowanych kolegów, z którym sąsiadowałem prycza w pryczę, otrzymał od rodziny paczkę żywnościową, w której truskawkowy placek sprytnie był nadziany częściami miniaturowego radia. Precyzyjnie scalona, podłączona drutem antenowym do żelaznego łoża, odbierała ta radyjkowa drobina monachijskie audycje w miarę słyszalnie. Codziennie więc na zeszytowej kartce drobnym pismem streszczałem wiadomości dziennika i najważniejsze komentarze”.

Po zwolnieniu 2 czerwca 1982 wyjechał do Niemiec. W latach 1982-1994 pracował w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Monachium, gdzie prowadził audycje i kierował działem kulturalnym. Po latach pisał: „Nie jestem naukowcem, więc mogę powiedzieć, że moja Wolna Europa radiowa zastygła we mnie jako temat liryczny, a nie przedmiot badawczy”. Do Polski wrócił w 1995 roku.

Scenarzysta i reżyser m.in. cykli filmów: Ogród Barbarzyńcy (inspirowanych twórczością Zbigniewa Herberta), Wędrówki śródziemnomorskie, Miniatury włoskie, Cny język Polaków. Autor książki Zamęt. Opowieść o czasach i życiu Mickiewicza, w której połączył epizody z życia poety i jego pokolenia z własnymi fantazjami i domysłami. W 2018 roku laureat nagrody Radia Wrocław Kultura za książkę Natchnieni albo kroniki czasów romantycznych. Laureat I nagrody w konkursie I Programu TVP za cykl audycji telewizyjnych poświęconych XXV rocznicy powstania „S” (2005), Nagrody Dziennikarskiej im. redaktora Tadeusza Szweda (2006).

 


Gość

Piotr Załuski – absolwent filologii polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego i Zaocznego Wyższego Studium Zawodowego Realizacji Telewizyjnych Programów Dziennikarskich przy PWSFTViT w Łodzi. Dziennikarz, scenarzysta, reżyser, producent filmowy i wykładowca na Uniwersytecie Wrocławskim, od 1967 związany z wrocławskim ośrodkiem telewizyjnym, współorganizator „Solidarności” w TVP, internowany w 1981 roku. Od 1982 przebywał na emigracji w Niemczech, gdzie prowadził audycje w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa oraz kierował jego działem kulturalnym.


3 października 2018 (środa), godz. 17.00
Józef Piłsudski i Roman Dmowski. Dwie wizje Niepodległej
prowadzenie: Mariusz Urbanek

Spotkanie z prof. Piotrem Cichorackim, biografem Józefa Piłsudskiego i prof. Krzysztofem Kawalcem, biografem Romana Dmowskiego.

Roman Dmowski i Józef Piłsudski byli autorami dwóch planów walki o niepodległą Polskę. Ich koncepcje i działania w okresie, gdy Polska była pod zaborami, wzajemnie się wykluczały. Piłsudski największe zagrożenie dla Polski upatrywał w Rosji, z którą, jego zdaniem, należało podjąć walkę zbrojną. Natomiast Dmowski śmiertelne zagrożenie dla Polski widział w Niemczech, zaś szansę na odrodzenie Polski – w przemianach wewnętrznych i w szukaniu sprzymierzeńców na zachodzie.

Obaj okazali się mężami stanu, kiedy w obliczu zmieniającej się sytuacji międzynarodowej w 1917 roku potrafili odsunąć na bok animozje i podjąć wspólne działania na rzecz odradzającego się państwa polskiego. Okazało się, że ich zabiegi się uzupełniły. Legiony Polskie Józefa Piłsudskiego walczące z Rosją u boku państw centralnych, choć wojnę przegrały, stały się trzonem odradzającego wojska polskiego. Natomiast Roman Dmowski, który sprawę Polski połączył z polityką zwycięskiej ententy i forsował politykę wewnętrznych przemian, był partnerem do rozmów państw zachodnich. Uczestniczył w konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r., podczas której podpisany został Traktat Wersalski oraz ustalono granice państwa, jako oficjalny reprezentant rządu Polski i Komitetu Narodowego Polski.

Już w wolnej Polsce stanęli na czele dwóch zwalczających się bloków politycznych, rywalizujących o poparcie Polaków. Także dziś ich nazwiska symbolizują odmienne wizje rozwoju Polski.

 


Goście

Krzysztof Kawalec – profesor nauk humanistycznych, historyk zajmujący się polską myślą polityczną z okresu międzywojennego, historią Narodowej Demokracji oraz Kościoła Katolickiego i jego wpływem na życie polityczne II RP. Kierownik Zakładu Historii Polski i Powszechnej XIX i XX w. w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, w latach 2016–2018 dyrektor oddziału IPN we Wrocławiu. Członek Polskiej Akademii Nauk oraz Polskiej Akademii Umiejętności. Autor dwóch biografii Romana Dmowskiego oraz książek: Spadkobiercy niepokornych. Dzieje polskiej myśli politycznej 1918–1939, Narodowa Demokracja wobec faszyzmu 1922–1939. Ze studiów nad dziejami myśli politycznej obozu narodowego, Wizje ustroju państwa w polskiej myśli politycznej lat 1918–1939. Ze studiów nad dziejami polskiej myśli politycznej.

Piotr Cichoracki – profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, doktor habilitowany nauk humanistycznych o specjalności historia Polski XIX i XX wieku, pracownik Instytutu Historii UWr. Laureat Nagrody Historycznej „Polityki” w 2017 roku za książkę Jędrzej Moraczewski, Dziennik wydarzeń 1939–1944. Jego najważniejsze publikacje to: Droga ku anatemie. Wacław Kostek-Biernacki (1884–1957), Z nami jest On. Kult Marszałka Piłsudskiego w wojsku w latach 1926–1939, Legenda i polityka. Kształtowanie się wizerunku Marszałka Józefa Piłsudskiego w świadomości zbiorowej społeczeństwa polskiego w latach 1918–1939.


Prowadzący cykl

Mariusz Urbanek – kierownik Gabinetów Świadków Historii Muzeum Pana Tadeusza. Autor biografii m.in. Leopolda Tyrmanda, Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, Stefana Kisielewskiego, Jerzego Waldorffa, Władysława Broniewskiego, Jana Brzechwy, Juliana Tuwima i Kornela Makuszyńskiego.

Małgorzata Preisner-Stokłosa – doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, współautorka wystawy stałej Misja: Polska poświęconej biografiom Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego w Muzeum Pana Tadeusza, kustosz w Gabinetach Świadków Historii ZNiO. Kuratorka i autorka licznych wystaw związanych z kolekcją Władysława i Zofii Bartoszewskich.

Mateusz Palka – doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii, kulturoznawca, autor tekstów krytycznych i esejów o sztuce, fotograf. Współautor wystawy stałej Misja: Polska poświęconej życiu i działalności Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego. Kurator i współautor wystaw fotograficznych, biograficznych i muzealnych. Współscenarzysta komiksów Kurier z Warszawy (2014) i Wojna w eterze (2018) oraz współautor książki Jan Nowak-Jeziorański. Biografia opowiadana (2014). Członek ZPAF-u. Pracuje w Gabinetach Świadków Historii Muzeum Pana Tadeusza ZNiO. Stały współpracownik pisma artystycznego „Format”.

Marcin Szyjka – historyk, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracował w Muzeum w Dzierżoniowie, redaktor „Rocznika Dzierżoniowskiego” w latach 2013-2015. Aktualnie pracownik Gabinetów Świadków Historii w Muzeum Pana Tadeusza, zajmujący się zbiorami Tadeusza Różewicza.

______________________________________________________

 

Projekt Środy nad książką dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

 

logotyp MKiDN

Więcej informacji