Środy nad książką

sezon 2019

  • na wszystkie spotkania wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona,
    wejściówki do odebrania w kasach muzeum

O cyklu

Cykl spotkań, do których punktem wyjścia są książki dotyczące najnowszej historii Polski: głośne, budzące kontrowersje, prezentujące różne spojrzenia na wydarzenia, wydawałoby się, oczywiste. Bohaterami spotkań będą ich autorzy: uczeni, publicyści, świadkowie historii, którzy odpowiedzą na pytania prowadzących i publiczności.


25 września 2019 (środa), godz. 17.00

Służące do wszystkiego

gość: Joanna Kuciel-Frydryszak
prowadzenie: dr Małgorzata Preisner-Stokłosa

Służące do wszystkiego to książka ukazująca losy kobiet z najniższego szczebla hierarchii służby domowej początków XX wieku. Autorka książki, Joanna Kuciel-Frydryszak wchodzi w świat służących, opisuje ich obowiązki, prawa, a także życie codzienne kobiet pracujących w domach „jaśniepaństwa”. Jednocześnie to przejmujący portret Polski sprzed stu lat.

Książka powstała w oparciu o dokumenty, relacje, wspomnienia wzbogacona o oryginalne zdjęcia pozyskane z archiwów i od spadkobierców. Ukazuje przejmujące losy kobiet z najniższego szczebla hierarchii służby domowej. Tych, których w przedwojennej Polsce było najwięcej. Zatrudniane przez mieszczaństwo wiejskie dziewczęta zaczynały służbę mając często 15 lat. Nie miały prawa do urlopu i wypoczynku, pracowały od świtu do nocy za grosze. Sprzątały, zmywały, froterowały, prały. Gotowały, cerowały, szyły. Współczuły, przytulały, kochały, ratowały. Ocierały łzy i nosy, bandażowały kolana i składały złamane serca. Bez nich zniknąłby niejeden dom, załamało niejedno życie. Joanna Kuciel-Frydryszak zagląda do ich maleńkich pokoików w eleganckich kamienicach, przypatruje się, co robią, gdy mają wychodne, obserwuje je przy kuchennej pracy, współczuje, gdy muszą oddać swoje często nieślubne dzieci. Służące do wszystkiego to także opowieść o stosunkach klasowych oraz o potrzebie dominacji lepiej urodzonych nad biedakami. To momentami zabawna, a czasem gorzka lektura. Na pewno zaś ważna.

Joanna Kuciel-Frydrysiak – absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Wrocławskim, dziennikarka. Autorka biografii Słonimski. Heretyk na ambonie, nominowanej w najważniejszych konkursach na Historyczną Książkę Roku – im. K. Moczarskiego i O. Haleckiego oraz biografii Kazimiery Iłłakowiczówny Iłła (Marginesy 2017), nominowanej do Nagrody im. Józefa Łukaszewicza. Działalność zawodową zaczynała w Radiu Wrocław. Za reportaż Myśmy się sobie nie przedstawiali emitowany w 1997 roku w Trójce otrzymała wyróżnienie honorowe w najważniejszym konkursie dziennikarskim SDP. Autorka dialogów do serialu sensacyjnego Gorący temat (2002) i słuchowiska Szóste (2009) przygotowanego dla I programu Polskiego Radia. Związana z wrocławską prasą, ze „Słowem Polskim", współpracowała m.in. z „Wysokimi Obcasami Extra” i dodatkiem „Gazety Wyborczej” „Ale Historia”. Prowadzi zajęcia z dziennikarstwa w Dolnośląskiej Szkole Wyższej.


9 października 2019 (środa), godz. 17.00

Rewolucja międzypaździernikowa. Polska 1956–1957

gość: prof. Jerzy Kochanowski
prowadzenie: dr Małgorzata Preisner-Stokłosa

W Październiku 1956 roku Polacy uwierzyli w możliwość budowy innej, lepszej, bardziej wolnej Polski, Październik 1957 te nadzieje brutalnie zakończył. Prof. Jerzy Kochanowski w książce Rewolucja międzypaździernikowa opisuje 12 miesięcy rewolucyjnego sprawdzania „gdzie leży granica przyzwolenia” i ostatecznie utraty złudzeń, gdy czas wolności się wypalił.

Jerzy Kochanowski – profesor nauk humanistycznych, historyk specjalizujący się z historii najnowszej Polski, związany z uniwersytetem Warszawskim, na którym pracuje od 1988 roku. Wykładał gościnnie również na Uniwersytecie w Moguncji i Imre-Kertesz-Kolleg w Jenie. W 2012 roku otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych”. Jest redaktorem naczelnym dwumiesięcznika „Przegląd Historyczny” , był redaktorem naczelnym Pisma „Mówią Wieki” . Jest członkiem Rady Fundacji Ośrodka „Karta”, Rady Programowej Domu Spotkań z Historią i Rady Naukowej Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie.
Autor licznych publikacji i opracowań źródłowych. Między innymi: Proces szesnastu, Warszawa 1993; Zapomniany prezydent. Życie i działalność Ignacego Boernera 18751933, Warszawa 1993; Spojrzenie na Rosję, Warszawa 1994; Zanim powstała NRD. Polska wobec radzieckiej strefy okupacyjnej Niemiec 19451949, Warszawa 2008; Tylnymi drzwiami. „Czarny rynek” w Polsce 1944–1989, Warszawa 2010.
Laureat nagrody historycznej tygodnika „Polityka” w kategorii prac naukowych za publikację Rewolucja między październikowa. Polska 19561957. W 2010 roku został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za pracę naukową i dydaktyczną oraz działalność społeczną.


6 listopada 2019 (środa), godz. 17.00

PeeRel zza krat
gość: Helena Kowalik
prowadzenie: Mariusz Urbanek

PeereL zza krat to książka, w której Helena Kowalik, przez wiele lat reporterka sądowa, autorka kilkunastu książek i zbiorów reportaży przedstawia najgłośniejsze procesy lat 1945–1989 i świat peerelowskiego wymiaru sprawiedliwości. Relacjonując sprawy nie tylko kryminalne, ale i polityczne (więzienie za dowcipy), przedstawia także życie codzienne w Polsce Ludowej.

Helena Kowalik – dziennikarka, pisarka, wieloletnia korespondentka prasowa z sal sądowych. Zna świat polskiego wymiaru sprawiedliwości, z zacięciem dziennikarza śledczego tropi różne historie, by wyjaśnić je swoim czytelnikom. Pracowała m.in. w „Życiu Warszawy”, „Przeglądzie tygodniowym”, „Przeglądzie” oraz „Prawie i Życiu”.

Jest autorką zbiorów reportaży: Wyjście z lasu (Warszawa 1977, wyróżnienie redakcji „Życia Literackiego” za książkę roku), Pan wiesz, skąd ja jestem (Warszawa 1978), Chleb, który nie bodzie (Warszawa 1978), Mielizna (Warszawa 1978), Mali ludzie Gierka (Warszawa 1990), Opolski exodus (Opole 1990). Ponadto drukowała reportaże w serii Ekspres reporterów (KAW).

Jest autorką powieści Człenio (Branta 2008) i Córka Kaina (Branta 2009). Za osiągnięcia reporterskie otrzymała I Nagrodę im. Ksawerego Pruszyńskiego; oraz III nagrodę im. B. Prusa.


Prowadzący cykl

Mariusz Urbanek – kierownik Gabinetów Świadków Historii ZNiO działających w Muzeum Pana Tadeusza. Autor biografii m.in. Leopolda Tyrmanda, Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, Stefana Kisielewskiego, Jerzego Waldorffa, Władysława Broniewskiego, Jana Brzechwy, Juliana Tuwima i Kornela Makuszyńskiego.

Małgorzata Preisner-Stokłosa – doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, współautorka wystawy stałej Misja: Polska poświęconej biografiom Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego w Muzeum Pana Tadeusza, kustosz w Gabinetach Świadków Historii ZNiO. Kuratorka i autorka licznych wystaw związanych z kolekcją Władysława i Zofii Bartoszewskich.

Mateusz Palka – doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii, kulturoznawca, autor tekstów krytycznych i esejów o sztuce, fotograf. Współautor wystawy stałej Misja: Polska poświęconej biografiom Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego w Muzeum Pana Tadeusza. Kurator i współautor wystaw fotograficznych, biograficznych i muzealnych. Współscenarzysta komiksów Kurier z Warszawy (2014) i Wojna w eterze (2018) oraz współautor książki Jan Nowak-Jeziorański. Biografia opowiadana (2014). Członek ZPAF-u. Pracuje w Gabinetach Świadków Historii ZNiO. Stały współpracownik pisma artystycznego „Format”.

Marcin Szyjka – historyk, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracował w Muzeum Miejskim Dzierżoniowa, redaktor „Rocznika Dzierżoniowskiego” w latach 2013–2015. Aktualnie pracownik Gabinetów Świadków Historii ZNiO, w Muzeum Pana Tadeusza zajmujący się zbiorami Tadeusza Różewicza.

Projekt Środy nad książką dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

logotyp MKiDN