Biżuteria i odzież patriotyczna w czasach „Solidarności”
English version below ↓
Biżuteria i odzież patriotyczna okresu stanu wojennego to nawiązanie do tradycji czarnej biżuterii i żałobnych sukien, które nosiły Polki w okresie Powstania Styczniowego. Internowane kobiety w geście sprzeciwu haftowały lub wyszywały na swetrach, koszulach, skarpetach czy szalikach symbole „Solidarności”. Wiele osób w tamtym czasie wyrabiało własnoręcznie krzyżyki z orzełkami w koronie, medaliony, pierścionki, bransolety, różańce. Jedną z nich była działaczka „Solidarności Walczącej” i rzeźbiarka – Ludwika Ogorzelec: „Każdy obiekt był przeze mnie zaprojektowany i wyrzeźbiony. Praca ta podążała poza wzorcami. Jednym z nich była tradycja wykonywania żałobnej biżuterii. To biżuteria rzeźbiona w czarnym dębie, który sezonowany był w wodzie lub pod ziemią przez pięćset lat albo dłużej. To drewno sczerniałe i lekko skamieniałe”.
Swoistym rodzajem biżuterii patriotycznej tamtego czasu były także oporniki – drobne elementy elektroniczne, noszone, ze względu na swą nazwę, przez osoby stawiające opór ówczesnej władzy.
ENG
Patriotic jewellery and clothing of the martial law period is a reference to the tradition of black jewellery and mourning dresses worn by Polish women during the January Uprising. As a gesture of defiance, interned women embroidered symbols of “Solidarity” on sweaters, shirts, socks or scarves. Many people at that time handmade crosses with eagles in the crown, medallions, rings, bracelets, rosaries. Ludwika Ogorzelec, a sculptress and an activist of “Fighting Solidarity”, also made such ornaments: “I designed and sculpted each object. I followed certain traditions when working on them, including the tradition of making mourning jewellery. The pieces were carved in black oak that had been seasoned in water or underground for five hundred years or more. This wood is blackened and slightly fossilized”.
Resistors were unconventional examples of patriotic jewellery of that time: small electronic components worn, due to their name, by people resisting the then authorities.