Nosorożec, wiatr i Mahomet. „Z rzeczy pierwszych” Eliota Weinbergera
Pięćdziesiąty piąty odcinek podcastu „W księgarni” poświęciliśmy niezwykłej książce pt. „Z rzeczy pierwszych” Eliota Weinbergera. To zbiór esejów, który ukazał się w wydawnictwie Karakter w czerwcu 2020 roku, a przetłumaczył go Mikołaj Denderski. Okładkę z morskimi stworzeniami zaprojektował Przemek Dębowski.
„Z rzeczy pierwszych” w przewrotny sposób ukazuje pozornie encyklopedyczne ciekawostki z zakresu geografii, etnografii, antropologii, archeologii. Z lektury dowiadujemy się między innymi, w jaki sposób pierwszy nosorożec znalazł się w Europie; jak postrzegany jest i rozumiany wiatr w Chinach; w co wierzą Mandejczycy, oraz czy Mahomet był obrzezany.
Eliot Weinberger urodził się w 1949 roku w Nowym Jorku. To amerykański pisarz, tłumacz, krytyk literacki, komentator polityczny, eseista i wydawca. Opublikował wiele tomów esejów, antologii literackich i prac krytycznoliterackich. Jest redaktorem antologii poetyckich, a jego najbardziej znane książki to: „Karmic Traces”, „Oranges and Peanuts for Sale”, „The Ghosts of Birds”. Tłumaczy z hiszpańskiego na angielski, między innymi dzieła Jorge Luisa Borgesa i Octavia Paza. Zrewolucjonizował gatunek literacki, jakim jest esej, wprowadzając autorską wersję tej formy literackiej. Jego eseje oscylują między opowiadaniem, prozą poetycką a zapisem naukowym. Spostrzeżenia autora schodzą na dalszy plan, aby na pierwszy mogły wysunąć się fakty przedstawione w oryginalny sposób. W Polsce twórczość Weinbergera z roku na rok zyskuje popularność. Na przykład „Wodospady” ukazały się w wydawnictwie Austeria w kwietniu 2020 roku w przekładzie Stefana Klemczaka i Sorena Gaugera.
Mikołaj Denderski jest tłumaczem z języka angielskiego. Przekłada literaturę amerykańską, interesuje się powieścią eksperymentalną oraz nowymi szlakami humanistyki. Ukończył filologię angielską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przetłumaczył między innymi „Zapiski syna tego kraju” Jamesa Baldwina.
Eseje Weinbergera poruszają różnorodne tematy oraz są mieszanką gatunków literackich. Znajdujemy tu szkice historyczne i antropologiczne, żywoty świętych, bestiariusze, baśnie, legendy, mity czy przypowieści. Razem z autorem podróżujemy przez Saharę, Peru, Chiny, Meksyk, Papuę, Grenlandię po kosmos. Weinberger wprowadza nas w wierzenia Azteków i Inków; ukazuje ciekawostki z życia świętego Józefa z Kupertynu czy świętej Katarzyny ze Sieny; ale i to, jak człowiek przyczynił się do wyginięcia konkretnych gatunków tygrysów i nosorożców na Ziemi, a także prezentuje refleksje na temat natury wiatru czy zmian występujących na Ziemi w konkretnej porze roku.