Prezentujemy trzydziesty siódmy odcinek podcastu „W księgarni”. Polecamy słuchaczom eseje W. G. Sebalda, zbiór wydany w Wydawnictwie Ossolineum na początku minionego roku pt. „Opis nieszczęścia. Eseje o literaturze”. Utwory literackie, jak i krytyczne Sebalda cechują się delikatną wnikliwością, uważnością, w jego tekstach jeden obraz wywołuje następny. Sebald jest pisarzem intuicji, a w swoich utworach starał się nieustannie podkreślać tak istotną trwałość i czułość pamięci.

W. G. Sebald – urodził się w 1944 roku w Wertach w Bawarii, zmarł w 2001 roku w Wielkiej Brytanii. Był niemieckim prozaikiem, eseistą, poetą, krytykiem literackim, literaturoznawcą, fotografem. W połowie lat sześćdziesiątych wyjechał do Wielkiej Brytanii. Studiował w Manchesterze, później trafił do Norwich, gdzie zaczął karierę akademicką. Sebald był profesorem literaturoznawstwa, germanistą i wykładowcą w Katedrze Literatury Europejskiej na Uniwersytecie Anglii Wschodniej. Jego dzieła tłumaczono na wiele języków. Sebald był założycielem i pierwszym dyrektorem działającej przy uczelni w Norwich szkoły przekładu literackiego: British Centre for Literary Translation. Jako pisarz zadebiutował poematem „Nach der Natur” w 1988 roku, a pierwszą książkę prozatorską, „Schwindel. Gefühle”, opublikował w 1990 roku. Do jego najważniejszych dzieł należą „Czuję. Zawrót głowy” (1990, wyd. polskie 1998), „Wyjechali” (1992, wyd. polskie 2005), „Pierścienie Saturna” (1995, wyd. polskie 2009), „Austerlitz” (2001, wyd. polskie 2007). W Polsce ukazały się także wykłady „Wojna powietrzna i literatura” (1999, wyd. polskie 2012) oraz książka z pogranicza eseju i prozy „Campo santo” (2003, wyd. polskie 2014). Dzieła Sebalda wznawia obecnie Wydawnictwo Ossolineum. Sebald był laureatem wielu prestiżowych nagród literackich, w ostatnich latach życia wymieniano go jako kandydata do literackiej Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W Ossolineum ukazały się dotąd szkatułkowy „Austerlitz”, opowieść o podróży „Pierścienie Saturna” oraz omawiany w tym odcinku wybór esejów i tekstów krytycznych „Opis nieszczęścia. Eseje o literaturze” z posłowiem Arkadiusza Żychlińskiego (w serii wydawniczej „Sztuka Czytania”).

Małgorzata Łukasiewicz jest tłumaczką literatury i tekstów filozoficznych z języka niemieckiego, krytyczką literacką i eseistką. Przekładała utwory takich twórców jak Hermann Hesse, Richard Wagner, Theodor W. Adorno, Thomas Mann, Christine Lavant, Max Frisch, Patrick Süskind, Robert Walser. Laureatka między innymi nagrody „Literatury na Świecie” za całokształt dorobku przekładowego; nagrody Polskiego PEN Clubu; nagrody „Zeszytów Literackich” imienia Pawła Hertza; nagrody im. Hermanna Hessego za przekład tomu „Hermann Hesse – Tomasz Mann: Korespondencja”; Nagrody Polsko-Niemieckiej dla tłumaczy literatury.

Zbiór „Opis nieszczęścia. Eseje o literaturze” składa się z dwunastu esejów o literaturze, posłowia Arkadiusza Żychlińskiego i z noty edytorskiej. Zamieszczone w zbiorze eseje pochodzą z trzech książek Sebalda: „Die Beschreibung des Unglücks” (1985), „Unheimliche Heimat” (1991) i „Logis in einem Landhaus” (1998). Z każdej z nich wybrano po cztery eseje do „Opisu nieszczęścia”. Dwa pierwsze tomy odnoszą się do twórców literatury austriackiej, ostatni omawia postaci z terenów Szwajcarii. Z lektury noty edytorskiej dowiadujemy się, że wybór tekstów z tych trzech tomów został dokonany na podstawie popularności tych dzieł, są to zatem utwory znane polskim odbiorcom. Bohaterami tekstów są: Franz Kafka, Arthur Schnitzler, Elias Canetti, Thomas Bernhard, Joseph Roth, Jean Améry, Jean-Jacques Rousseau, Gottfried Keller, Robert Walser oraz malarz i przyjaciel Sebalda – Jan Peter Tripp.

Tytuł książki został zapożyczony z pierwszego zbioru esejów Sebalda „Die Beschreibung des Unglücks”, czyli „Opis nieszczęścia”. W przedmowie do książki z 1985 roku Sebald pisał:

„Ci, którzy obierają zawód pisarza, z reguły nie zaliczają się do ludzi najbardziej niefrasobliwych. Jakże inaczej gotowi byliby wdawać się w niemożliwe zajęcie, polegające na poszukiwaniu prawdy? […] Opis nieszczęścia zawiera w sobie możliwość jego przezwyciężenia”.