English version below
Oś czasu 1967/1968
1967
5–10 czerwca – wojska izraelskie zwyciężyły Syrię, Jordanię i Egipt. Ze względu na fakt, że
kraje arabskie korzystały ze wsparcia ZSRR, a Izrael był wspierany przez USA, Moskwa
wymusiła na krajach socjalistycznych zerwanie stosunków dyplomatycznych z Izraelem. Był to jeden z elementów zimnej wojny i polaryzacji ówczesnego świata.
19 czerwca – I sekretarz Komitetu Centralnego PZPR Władysław Gomułka oskarżył obywateli PRL pochodzenia żydowskiego o nielojalność i proizraelskie sympatie, mówiąc:
„Nie chcemy, aby w naszym kraju powstała piąta kolumna. Nie możemy pozostać obojętni wobec ludzi, którzy w obliczu zagrożenia pokoju światowego, a więc również bezpieczeństwa Polski i pokojowej pracy naszego narodu polskiego, opowiadają się za agresorem, za burzycielami pokoju i za imperializmem”.
6 lipca – rozpoczęcie antysemickich czystek w szeregach Wojska Polskiego. Z armii usunięto ponad 100 oficerów żydowskiego pochodzenia, zmuszając większość z nich do emigracji i degradując do stopnia szeregowego. Czystki objęły również struktury Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
1968
5 stycznia – Alexander Dubček zostaje I sekretarzem Komunistycznej Partii Czechosłowacji. Rozpoczyna się okres liberalizacji zwany Praską Wiosną.
16 stycznia – Ministerstwo Kultury i Sztuki informuje Dyrekcję Teatru Narodowego o zawieszeniu przedstawienia Dziadów w reżyserii Kazimierza Dejmka.
30 stycznia – ostatnie przedstawienie Dziadów. Demonstracja w Warszawie. 1 lutego – grupy studentów we Wrocławiu i w Warszawie rozpoczęły zbieranie podpisów
pod petycją do Sejmu przeciwko zakazowi wystawiania Dziadów oraz „przeciwko polityce odcinania się od postępowych tradycji narodu polskiego” (Jacek Kuroń).
29 lutego – rezolucja Związku Literatów Polskich domagająca się swobody twórczej i przywrócenia przedstawienia Dziady.
8 marca – protest na Uniwersytecie Warszawskim przeciwko relegowaniu z uczelni Adama Michnika oraz Henryka Szlajfera. Protestujący zostali zaatakowani przez ORMO i ZOMO.
11 marca – w prasie ukazują się pierwsze antysemickie artykuły podkreślające żydowskie pochodzenie studentów zaangażowanych w protesty oraz kreujące wizję antypolskiego inteligenta, zafascynowanego ideałami rzeczywistości Europy Zachodniej, wrogiej socjalizmowi.
12 marca – wiece na Uniwersytecie Wrocławskim i Politechnice Wrocławskiej, wyrażające solidarność z warszawskimi studentami. Następnego dnia odbyły się pierwsze wiece w
zakładach pracy, na których potępiano studentów i „syjonistów”.
14 marca – przedstawienie osiemnastopunktowej rezolucji studenckiej domagającej się między innymi wolności słowa.
15 marca – na żądanie władz większość uczelni zdelegalizowała wiece. We Wrocławiu polecenia tego nie wykonali rektor Uniwersytetu prof. Alfred Jahn i rektor Akademii
Medycznej prof. Tadeusz Baranowski. Uchwałę wyrażającą poparcie dla studentów przyjęła Rada Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii UWr.
18 marca – przed gmachem Komitetu Wojewódzkiego PZPR zorganizowano 50-tysięczny więc poparcia dla władz. W jego trakcie potępiono „nieliczną grupę prowokatorów”.
22 marca – władze Politechniki Wrocławskiej zdecydowały o relegowaniu 1553 studentów.
26 marca – liczne aresztowania wśród działaczy studenckich.
1 maja – manifestacja studentów podczas pochodu pierwszomajowego domagająca się zwolnienia aresztowanych studentów oraz wolności prasy.
18 czerwca – na terenie Czechosłowackiej Socjalistycznej Republiki Ludowej rozpoczynają się manewry wojsk. Biorą w nich udział jednostki z ZSRR, Czechosłowacji, Węgier i Polski.
21 sierpnia – rozpoczyna się inwazja wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w celu zahamowania liberalnych reform Praskiej Wiosny. Wzięło w niej udział około 25 tysięcy polskich żołnierzy.
27 sierpnia – czechosłowaccy przywódcy zostają zmuszeni do podpisania zgody na stacjonowanie na terenie republiki wojsk Układu Warszawskiego oraz oświadczenia o wycofaniu się z reform Praskiej Wiosny.
8 września – Ryszard Siwiec dokonuje aktu samospalenia na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie. Protestuje w ten sposób przeciwko inwazji na Czechosłowację.
11–16 listopada – zjazd PZPR w Warszawie umacniający pozycję Władysława Gomułki. W wyniku wewnątrzpartyjnych rozgrywek znacznie osłabła pozycja jego potencjalnego
następcy oraz rywala politycznego, byłego ministra spraw wewnętrznych Mieczysława Moczara.
ENG
1967
5–10 June – Israeli troops defeated Syria, Jordan and Egypt. Due to the fact that the Arab countries enjoyed the support of the USSR and Israel was supported by the US, Moscow forced the socialist countries to break off diplomatic relations with Israel. This was one of the elements of the Cold War and global polarisation.
19 June – Władysław Gomułka, the First Secretary of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party (PZPR), accused citizens of the Polish People’s Republic of disloyalty and pro-Israeli sympathies, saying: “We do not want a fifth column to be established in our country. We cannot remain indifferent to people who, in the face of a threat to world peace, and thus also to the security of Poland and the peaceful work of our Polish people, support aggressors, peace-destroyers and imperialism.”
6 July – Anti-Semitic purges begin in the ranks of the Polish Army. More than 100 officers of Jewish origin were removed from the army, forcing most of them to emigrate and degrading them to the rank of private. The purges also extended to the structures of the Ministry of the Interior.
1968
5 January – Alexander Dubček becomes First Secretary of the Communist Party of Czechoslovakia. The period of liberalisation known as the Prague Spring begins.
16 January – the Ministry of Culture and Art informs the management of the National Theatre that the staging of Dziady directed by Kazimierz Dejmek had been suspended.
30 January – the last performance of Dziady. Demonstration in Warsaw.
1 February – groups of students in Wrocław and Warsaw start collecting signatures for a petition to the Sejm against the ban on the staging of Dziady and “against the policy of
cutting off the progressive traditions of the Polish nation” (Jacek Kuroń).
29 February – resolution of the Polish Writers’ Union demanding creative freedom and for the performance of Dziady to be brought back.
8 March – protest at Warsaw University against the expulsion of Adam Michnik and Henryk Szlajfer from the university. The protesters were attacked by the ORMO and ZOMO.
11 March – the first anti-Semitic articles are published in the press highlighting the Jewish origins of the students involved in the protests and creating a vision of an anti-Polish
intelligentsia fascinated by the ideals of the Western European reality hostile to socialism.
12 March – rallies at the University of Wrocław and the Wrocław University of Technology to express solidarity with the Warsaw students. The following day, the first rallies were held in workplaces denouncing the students and ‘Zionists’.
14 March – presentation of an 18-point student resolution demanding, among others, freedom of speech.
15 March – at the request of the authorities, most universities outlawed the rallies. In Wrocław, this order was not followed by the University’s Vice-Chancellor, Prof. Alfred Jahn
and the Vice-Chancellor of the University of Medicine, Prof. Tadeusz Baranowski. A resolution expressing support for the students was adopted by the Council of the Faculty of Mathematics, Physics and Chemistry at the University of Wrocław.
18 March – a 50,000-strong rally in support of the authorities was organised in front of the PZPR Provincial Committee building. During the rally, “a small group of provocateurs” were condemned.
22 March – the authorities of Wrocław University of Technology decided to expel 1,553 students.
26 March – numerous arrests among student activists.
1 May - student demonstration during the May Day march demanding the release of arrested students and freedom of the press.
18 June – army manoeuvres begin on the territory of the Czechoslovak Socialist People’s Republic. Units from the USSR, Czechoslovakia, Hungary and Poland took part.
21 August – Warsaw Pact troops invade Czechoslovakia to halt the liberal reforms of the Prague Spring. Around 25,000 Polish soldiers took part.
27 August – Czechoslovak leaders are forced to sign an agreement to station Warsaw Pact troops on the territory of the republic and a declaration of withdrawal from the Prague Spring reforms.
8 September – Ryszard Siwiec commits an act of self-immolation at the 10th-Anniversary Stadium in Warsaw. In doing so, he protests against the invasion of Czechoslovakia.
11–16 November – PZPR congress in Warsaw strengthening the position of Władysław Gomułka. As a result of intra-party politics, the position of his potential successor and political rival, former Minister of the Interior Mieczysław Moczar, was significantly weakened.
