Książka o społecznych wymiarach ekonomii, niezwykłe opowiadania z ekologią i feminizmem w tle, popularnonaukowa opowieść o jedzeniu w PRL-u i eseje, które łączy metafora wiru: pozornie nie mają ze sobą wiele wspólnego. Ale kiedy pojawia się wiele osób do obdarowania, ta podarunkowa różnorodność może się bardzo przydać. W sto szóstym odcinku literackiego podcastu w „W księgarni” polecamy kolejne lektury, które mogą być świetnymi prezentami na święta.

Zaczynamy od „Obwarzanka po polsku”: to przełożona na polskie realia „Ekonomia obwarzanka” Kate Raworth, ogłoszona w 2017 roku ekonomiczną książką „Financial Timesa”. Czym jest tytułowy obwarzanek (a w oryginale donut)? „Obie granice, społeczną i ekologiczną, autorka przedstawiła w formie okręgów o wspólnym środku. Okręg wewnętrzny oznacza podstawę społeczną gospodarki, zewnętrzny – pułap ekologiczny. Człowiek ma do dyspozycji przestrzeń między tymi okręgami. Jak w obwarzanku lub pączku z dziurką, stąd Raworth nazwała swoją propozycję ekonomią obwarzanka” – czytamy na stronie wydawnictwa. W „Obwarzanku po polsku” przeczytamy eseje między innymi Kacpra Pobłockiego, Filipa Springera, Joanny Erbel oraz samej Kate Raworth, w których zachodnie teorie są przekładane na polski grunt.

Drugą polecaną przez nas książką są opowiadania „Białe zwierzęta są bardzo często głuche” – wydały je Dowody, autorką jest Ivana Myšková, a przełożyła Elżbieta Zimna. To raczej mniejszy format (idealny na wycieczki!) z przykuwającą oko wielokolorową okładką. A co w środku? Opowiadania, które chyba najprościej opisać słowem „niezwykłe”. Ludzie wyprowadzają w nich żaby, jedzą karmę dla psów, bo nic innego im nie smakuje, stoją nago w oknach, a zwierzęta – białe i głuche – są uwięzione w oponach, jak ludzie są uwięzieni w swoim życiu. Teksty podejmują tematy egzystencjalne, są tu także feminizm i ekologia – poważne kwestie w ciekawej formie.

Trzecia pozycja powinna trafić do osoby zainteresowanej architekturą, jedzeniem lub Polską Republiką Ludową – albo wszystkim tym naraz. To „Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia PRL” Moniki Milewskiej z Państwowego Instytutu Wydawniczego. To narracja o tym, jak sfera prywatna, jaką jest domowe gotowanie i jedzenie, była wchłaniana przez sferę publiczną i ideologię komunistyczną, która kontrolowała życie Polaków w tamtych czasach – nawet poprzez jedzenie, które mieli na talerzach. W 2022 roku gościliśmy Monikę Milewską w Muzeum Pana Tadeusza w ramach spotkań z cyklu „Popiół i diament” – nagranie spotkania jest wciąż dostępne na muzealnym youtubie. Zachęcamy do odsłuchania.

Na koniec rekomendujemy „Z rzeczy pierwszych” Eliota Weinbergera. To eseje, w których autor, będący znawcą starożytnych Chin i Ameryki Południowej, a także tłumaczem Jorge Luisa Borgesa, Octavia Paza oraz poezji chińskiej, dzieli się swoimi pasjami – antropologa, archeologa, miłośnika natury – i wprowadza nas w świat zapomnianych wierzeń, mało znanych zjawisk, fascynujących analogii, zadziwiających powiązań między kulturami.