Oferta edukacyjna na sezon 2024/2025
Lekcje muzealne
Informacje
o programie
Zapraszamy do Muzeum Pana Tadeusza na lekcje muzealne. Oferta skierowana jest do dzieci i młodzieży ze szkół podstawowych (od pierwszych do ósmych klas), a także do uczniów szkół ponadpodstawowych, szczególnie maturzystów.
Wszystkie zajęcia w Muzeum dostosowujemy do potrzeb grup integracyjnych, zaś wybrane lekcje muzealne prowadzimy w języku angielskim.
Lekcje w Muzeum prowadzone przez specjalnie przeszkolonych edukatorów są wzbogacone o działania interaktywne, bazujące na rozmowie i korzystające z bogatego zaplecza multimediów. To dialog z młodym człowiekiem, który podejmuje próbę zrozumienia historii ojczyzny i swojej tożsamości narodowej.
Uzupełnieniem oferty naszych lekcji muzealnych są filmy edukacyjne, podejmujące tematy związane ze światem przedstawionym „Pana Tadeusza”, a także kontekstami historycznymi epopei oraz powojenną historią Polski.
Informacje praktyczne
Lekcje muzealne
- zajęcia odbywają się w wybranych salach na ekspozycji oraz w sali warsztatowej
Wiek uczestników
- dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych
Oferta specjalna
- istnieje możliwość przeprowadzenia niektórych lekcji w języku angielskim, po wcześniejszym ustaleniu mailowym
Terminy
- wtorek–niedziela, 8.30–17.00 (pierwsza lekcja: 8.30, ostatnia lekcja: 15.30)
czas trwania: 65 minut
Rezerwacja zajęć
- Formularz rezerwacji:
www.bilety.ossolineum.pl
Cena
- 150 zł za grupę do 15 osób
- 200 zł za grupę od 16 do 30 osób
Kontakt
Grupy
integracyjne
Grupy
od 16 do 30 osób
W razie jakichkolwiek pytań i wątpliwości prosimy o kontakt.
Sekcja Edukacji Muzeum Pana Tadeusza
edukacja@ossolineum.pl | tel. 697 415 815
Zajęcia dostosowujemy do potrzeb grup integracyjnych. Poznaj ofertę Muzeum dostępnego.
edukacja@ossolineum.pl | tel. 697 415 815
Grupy od 16 do 30 osób dzielone są na dwie mniejsze, dla których zajęcia prowadzone są równolegle, w tym samym czasie, przez dwóch edukatorów; ze względu na konieczność podziału grup obecność dwóch opiekunów jest obowiązkowa.
Tematy lekcji
„Pan Tadeusz” i epoka romantyzmu
1. Niezwykły rękopis i hebanowa szkatuła
Rękopis „Pana Tadeusza” to prawdziwy skarb narodowy, ale i świadectwo czasów, w których ludzie pisali pięknie. W trakcie spotkania z pasjonującym światem literatury dzieci dowiedzą się, jak i czym pisano w epoce Adama Mickiewicza oraz poznają interesujące, a czasami zabawne historie zapisane na kartach poematu. Obejrzą również hebanową szkatułę, w której przez wiele lat „mieszkał” cenny manuskrypt.
Podczas zajęć uczniowie:
- poznają niezwykłą historię rękopisu „Pana Tadeusza”;
- zobaczą narzędzia pisarskie z dawnych lat;
- wykonując zadania interaktywne, przyjrzą się hebanowej szkatule;
- obejrzą ilustracje do „Pana Tadeusza” E. M. Andriollego.
podstawa programowa:
Uczeń dostrzega i rozumie wartość swego języka ojczystego, ma świadomość swojej tożsamości narodowej; poszerza zasób słownictwa czytając teksty literackie oraz inne teksty kultury; rozbudza zamiłowanie do czytania.
2. Kiedy Polski nie było na mapie
W 1795 roku Polska zniknęła z mapy na sto dwadzieścia trzy lata, ale co to dokładnie oznacza? Czy zapadła się pod ziemię? Czy wszyscy Polacy wyjechali? W czasie zajęć uczniowie dowiedzą się, czym charakteryzowała się epoka, w której żył i tworzył Adam Mickiewicz, oraz co przyczyniło się do tego, że napisał książkę, która do dziś jest ważna dla wielu Polaków. Dzięki wykorzystaniu materiałów edukacyjnych najmłodsi uczniowie zrozumieją, czym były rozbiory Polski.
Podczas zajęć uczniowie:
- posłuchają opowieści o rozbiorach Polski i dzieciństwie Adama Mickiewicza;
- przyjrzą się mapom, na których spróbują odnaleźć współczesny kształt Polski;
- dowiedzą się, dlaczego „Pan Tadeusz” jest ważną książką dla Polaków;
- wezmą udział w ćwiczeniu mającym na celu zobrazowanie historii rozbiorów.
podstawa programowa:
Uczeń jest wprowadzony w świat patriotyzmu i szacunku dla tradycji; wzmacnia swoje poczucie tożsamości narodowej i przywiązania do historii; zyskuje umiejętność zrozumienia legend i faktów historycznych.
3. „Pięknie pisać i gładko umiał się wysławiać”
Dzieło Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz” jest jednym z najważniejszych utworów literackich w kulturze polskiej. W trakcie spotkania posłuży jako materiał do pracy nad poznawaniem języka polskiego przez uczniów klas I–III. Dzieci będą miały okazję posłuchać fragmentów „Pana Tadeusza”. Podczas lekcji dowiedzą się o szczególnej cesze utworu.
Podczas zajęć uczniowie:
- poznają pojęcia: zdanie, wyraz, sylaba, głoska;
- poznają podstawowe zasady interpunkcji;
- uczą się sylabizować, korzystając z fragmentów „Pana Tadeusza”;
- poznają historię rękopisu „Pana Tadeusza”;
- poznają postać Adama Mickiewicza.
podstawa programowa:
Uczeń w zakresie umiejętności czytania i pisania posługuje się ze zrozumieniem określeniami: wyraz, głoska, litera, sylaba, zdanie. Zna alfabet, dzieli wyrazy na sylaby, potrafi oddzielić wyrazy w zdaniu, oddziela zdania w tekście i poprawnie je zapisuje, zna elementarne zasady ortografii i interpunkcji.
4. „Na zielonym obrusie łąk”
„Pan Tadeusz” to dzieło skrywające niezwykłe opisy przyrody. Ogród Zosi jest miejscem, w którym możemy odnaleźć rośliny, a wśród nich zwierzęta żyjące w norach, norkach i innych kryjówkach. Adam Mickiewicz na kartach swojego dzieła kreśli zachwycające opisy natury – świata harmonii. Podczas zajęć uczniowie będą mieli okazję posłuchać fragmentów „Pana Tadeusza”
Podczas zajęć uczniowie:
- dowiedzą się, jakie rośliny zostały ukryte w „Panu Tadeuszu”;
- poznają zapachy niektórych roślin i przypraw;
- posłuchają opisów przyrody zawartych w „Panu Tadeuszu”;
- własnoręcznie wykonają woreczek zapachowy z suszonych ziół.
podstawa programowa:
Uczniowie kończący klasę pierwszą rozpoznają rośliny i zwierzęta żyjące w takich środowiskach przyrodniczych, jak: park, las, pola uprawne, sad, ogród (działka). Mają poczucie odpowiedzialności za środowisko przyrodnicze. Potrafią gromadzić informacje na temat świata przyrody, tworzyć albumy czy zielniki.
1. Kontusze i figatele. Życie w dawnej Polsce
W czasie zajęć uczniowie poznają specyfikę życia w dawnej Polsce, obowiązujące zasady, obyczaje i tradycje (grzybobranie, polowanie). Obejrzą także stroje znajdujące się na wystawie, sprawdzą, co jadano na szlacheckim dworze, jak świętowano i spędzano czas wolny.
Podczas zajęć uczniowie:
- dowiedzą się, jak ubierali się polski szlachcic i szlachcianka;
- zapoznają się z zasadami dobrego wychowania obowiązującymi w dawnej Polsce;
- poznają najważniejsze zwyczaje związane z polowaniem, np. granie na rogu, gotowanie bigosu.
podstawa programowa:
Kształcenie postawy szacunku dla przeszłości i tradycji literackiej jako podstawy tożsamości narodowej. Uczeń wykorzystuje w interpretacji tekstów doświadczenia własne oraz elementy wiedzy o kulturze. Fragmenty „Pana Tadeusza” jako lektura obowiązkowa (w tym: opisy, zwyczaje i obyczaje, polowanie i koncert Wojskiego).
2. Adam Mickiewicz i jego tajemniczy rękopis
Skąd w naszym muzeum wziął się rękopis „Pana Tadeusza”? Jakie były jego dzieje? Uczniowie poznają najciekawsze elementy biografii Adama Mickiewicza i dowiedzą się, jak wyglądało i ile czasu zajęło mu napisanie „Pana Tadeusza”. Obejrzą także niezwykłą szkatułę, w której przechowywano poemat oraz przedmioty, które wykorzystywano niegdyś podczas pisania.
Podczas zajęć uczniowie:
- poznają ciekawostki z życia Adama Mickiewicza oraz niezwykłe dzieje rękopisu „Pana Tadeusza”;
- przyjrzą się mapie Europy pod kątem podróży polskiego poety;
- dowiedzą się, jakie dawne przedmioty były wykorzystywane podczas pisania;
- zobaczą, jak wyglądały książki w czasach Adama Mickiewicza.
podstawa programowa:
Poznawanie wybranych dzieł wielkich pisarzy polskich w kontekście podstawowych informacji o epokach, w których tworzyli. Uczeń wykorzystuje w interpretacji tekstów doświadczenia własne oraz elementy wiedzy o kulturze. Fragmenty „Pana Tadeusza” jako lektura obowiązkowa (w tym: opisy, zwyczaje i obyczaje, polowanie i koncert Wojskiego).
1. „Już ukropiłem tysiąc wierszy” – jak Adam Mickiewicz pisał „Pana Tadeusza”
„Pan Tadeusz” powstał z tęsknoty za krajem dzieciństwa i wolnością polityczną Polaków. Spotkanie wokół rękopisu poematu będzie okazją do poznania okoliczności powstania polskiej epopei narodowej z wykorzystaniem dzieł sztuki i autentycznych przedmiotów z epoki, a także multimediów.
Podczas zajęć uczniowie:
- odnajdą na panoramie epoki wydarzenia z historii Polski, które opisywał Adam Mickiewicz;
- zobaczą rękopis „Pana Tadeusza” i poznają jego historię;
- dowiedzą się, jakie wydarzenia historyczne oraz szczegóły biografii poety wpłynęły na treść naszej epopei narodowej.
podstawa programowa:
Uczeń wykorzystuje w objaśnianiu utworów literackich potrzebne konteksty, np. biograficzny, historyczny, historyczno-literacki, kulturowy, filozoficzny, społeczny. „Pan Tadeusz” jako lektura obowiązkowa.
2. Zobaczyć Soplicowo... Opowieść o Polsce szlacheckiej
Spotkanie z rzeczywistością szlacheckiego dworu ukazaną w poemacie Mickiewicza. Głównym celem zajęć jest ułatwienie współczesnym, nastoletnim czytelnikom lektury utworu, który opisuje świat sprzed ponad dwustu lat. Zachęcamy do przyjścia z własnymi egzemplarzami „Pana Tadeusza”!
Podczas zajęć uczniowie:
- usłyszą krótkie fragmenty „Pana Tadeusza”, które można zilustrować poprzez muzealne eksponaty;
- poszukają na wystawie przedmiotów z przeszłości, które spotkali w tekście poematu;
- rozwiążą ciekawe zadania, aby ożywić w swojej wyobraźni czytane fragmenty utworu.
podstawa programowa:
Uczeń wykorzystuje w interpretacji utworów literackich elementy wiedzy o historii i kulturze. „Pan Tadeusz” jako lektura obowiązkowa.
3. Szlacheckie tradycje wczoraj i dziś
Każdy z nas stał kiedyś na „szarym końcu” kolejki lub usłyszał „na zdrowie!” po kichnięciu. Skąd wzięły się te powiedzenia, czy znali je nasi prapradziadkowie? Podczas lekcji zbadamy historię związków frazeologicznych i przysłów związanych z kulturą szlachecką.
Podczas zajęć uczniowie:
poznają historię przesądności i magicznych wierzeń polskiej oraz litewskiej szlachty;
zobaczą, jak wyglądał dworek szlachecki;
obejrzą obecne na ekspozycji przedmioty z przeszłości.
podstawa programowa:
Kształcenie postawy szacunku dla przeszłości i tradycji literackiej jako podstawy tożsamości narodowej. Uczeń wykorzystuje w interpretacji tekstów doświadczenia własne oraz elementy wiedzy o kulturze. Fragmenty „Pana Tadeusza” jako lektura obowiązkowa.
Specjalne zajęcia dla uczniów przygotowujących się do egzaminu ósmoklasisty.
1. „Pan Tadeusz” – epopeja narodowa
Podczas zajęć młodzież usystematyzuje wiedzę o:
- wieszczu – Adamie Mickiewiczu;
- okolicznościach powstania „Pana Tadeusza”;
- budowie utworu i występujących w nim środkach stylistycznych;
- głównych wątkach dzieła.
podstawa programowa:
Uczeń rozróżnia gatunki epiki, liryki, dramatu, w tym: pamiętnik, komedia, fraszka, sonet, pieśń, tren, ballada, epopeja, tragedia – i wymienia ich podstawowe cechy oraz wskazuje gatunki czytanych utworów literackich; rozpoznaje w tekście literackim: neologizm, eufemizm, porównanie homeryckie, inwokację, symbol, alegorię i określa ich funkcje; „Pan Tadeusza” jako lektura obowiązkowa.
2. Świat „Pana Tadeusza”
Podczas zajęć młodzież usystematyzuje wiedzę o:
- okolicznościach powstania „Pana Tadeusza”;
- świecie przedstawionym oraz głównych wątkach utworu;
- szlachcie jako bohaterze zbiorowym epopei;
- elementach składających się na pełny tytuł książki.
podstawa programowa:
Uczeń wykorzystuje w interpretacji tekstów literackich elementy wiedzy o historii i kulturze; wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, np. biograficzny, historyczny, historyczno-literacki, kulturowy, filozoficzny, społeczny; „Pan Tadeusz” jako lektura obowiązkowa.
1. Los romantyka, czyli Adam Mickiewicz i jego epoka
Romantyzm to wielka literatura, teatr, muzyka i malarstwo, ale to także ludzie, którzy w tej epoce tworzyli. Podążając przez wystawę tropem biografii Adama Mickiewicza, można przenieść się m.in. do salonu literackiego czy biblioteki, by znaleźć się w otoczeniu dzieł powstałych w czasach romantyzmu, a do pogłębienia wiedzy użyć nowoczesnych technologii.
Podczas zajęć uczniowie:
- scharakteryzują epokę romantyzmu i postawę romantyczną;
- przyjrzą się mapie Europy, określając miejsce powstania kolejnych utworów Adama Mickiewicza;
- zobaczą rękopis „Pana Tadeusza”;
- w sali Biblioteka odszukają i obejrzą wydania utworów poety, które ukazały się za jego życia.
podstawa programowa:
Rozumienie historii literatury i dziejów kultury jako procesu, a także dostrzeganie roli czynników wewnętrznych i zewnętrznych wpływających na ten proces. Uczeń wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historyczno-literacki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny.
2. „Z dawnego zwyczaju” – o tradycji szlacheckiej
W trakcie zajęć uczniowie dowiedzą się, czym był sarmatyzm i jaki miał wpływ na polską kulturę. Ekspozycja i bogaty materiał audiowizualny przybliżają m.in. zagadnienia: mody, budowy dworu, polowania czy kultury stołu.
Podczas zajęć uczniowie:
- dowiedzą się, jak wyglądało życie szlachcica (czas wolny, codzienne obowiązki, sejmiki);
- poznają elementy ubioru, które tworzyły polski strój szlachecki;
- dowiedzą się, na czym polegała słynna polska gościnność.
podstawa programowa:
Rozumienie historii literatury i dziejów kultury jako procesu, a także dostrzeganie roli czynników wewnętrznych i zewnętrznych wpływających na ten proces. Uczeń rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości. W interpretacji utworów literackich odwołuje się do tekstów poznanych w szkole podstawowej, w tym „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.
3. Tadeusz Kościuszko – żołnierz z duszą romantyka
Opowieść o dziejach prawdziwego romantycznego bohatera, o tułaczce, miłości i walce w obronie niepodległości, osadzona w trudnych realiach upadającej Rzeczpospolitej. O tym, jak, a przede wszystkim dlaczego życzliwy kawosz i jego burzliwe dzieje zainspirowały „Napoleona z Nowogródka” i innych twórców epoki romantyzmu, dowiecie się w Muzeum Pana Tadeusza.
Podczas zajęć uczniowie:
- poznają biografię Tadeusza Kościuszki;
- scharakteryzują sytuację polityczną upadającej Rzeczpospolitej;
- zobaczą list pisany ręką Tadeusza Kościuszki;
- opiszą przebieg insurekcji z 1794 roku.
podstawa programowa:
Uczeń rozwija myślenie historyczne oraz wrażliwość moralną i estetyczną. Opisuje i ocenia sytuację wewnętrzną oraz międzynarodową w czasach saskich oraz przebieg powstania kościuszkowskiego; przedstawia przyczyny upadku Rzeczpospolitej w XVIII w, podaje najważniejsze wydarzenia z dziejów RP w XVIII w i zestawia je z wydarzeniami w Europie i na świecie.
Specjalne zajęcia dla uczniów przygotowujących się do matury z języka polskiego.
1. „Pan Tadeusz”. Konteksty epopei
Podczas zajęć młodzież usystematyzuje wiedzę o:
- epoce romantyzmu, z uwzględnieniem różnic pomiędzy Polską a innymi krajami Europy;
- kontekstach historycznym, literackim i biograficznym „Pana Tadeusza”;
- elementach składających się na pełny tytuł epopei.
podstawa programowa:
Uczeń wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historyczno-literacki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny; rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji; „Pan Tadeusz” jako lektura obowiązkowa.
2. „Pan Tadeusz”. Świat przedstawiony
Podczas zajęć młodzież usystematyzuje wiedzę o:
- najważniejszych bohaterach „Pana Tadeusza”, ze szczególnym uwzględnieniem Księdza Robaka jako bohatera romantycznego;
- szlachcie jako bohaterze zbiorowym epopei;
- zróżnicowaniu stanu szlacheckiego (porównując dworek w Soplicowie z zaściankiem Dobrzyńskich);
- indywidualizacji języka bohaterów epopei.
podstawa programowa:
Uczeń wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historyczno-literacki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny; rozpoznaje w utworze sposoby kreowania świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów); „Pan Tadeusz” jako lektura obowiązkowa.
Najnowsza historia Polski
1. Moja kolekcja – kilka słów o muzeum
Muzeum to wyjątkowe miejsce pełne cennych przedmiotów i opowieści z przeszłości. Co sprawia, że właśnie te przedmioty uznajemy za cenne? Czym są eksponat i kolekcja? Po co są muzea? Na tych zajęciach dzieci odpowiedzą na te pytania dzięki kolekcjom zgromadzonym w naszym muzeum.
Podczas zajęć dzieci:
- dowiedzą się, czym jest muzeum;
- dowiedzą się, czym są eksponat muzealny i kolekcja muzealna;
- dowiedzą się, jak stworzyć własną kolekcję.
podstawa programowa:
Uczeń podejmuje samodzielną aktywność poznawczą, np. oglądanie książek, zagospodarowywanie przestrzeni własnymi pomysłami konstrukcyjnymi, korzystanie z nowoczesnej technologii itd.
1. Maluchem w przeszłość. Historia mojej rodziny
Dziadkowie dzisiejszych uczniów żyli w PRL-u. Co to właściwie znaczy? Czym różniła się ich codzienność od naszej współczesnej? Jak mijały im dni? Co robili w wolnym czasie? Czy w Polsce i na świecie działo się wtedy coś ważnego? Podczas zajęć uczniowie zobaczą różnego rodzaju przedmioty dokumentujące życie w PRL-u. Poznają gry i zabawy swoich dziadków. Dowiedzą się także, z jakimi trudnościami dnia codziennego musieli się oni czasami mierzyć.
Podczas zajęć uczniowie:
- dowiedzą się, czym była PRL;
- zobaczą, jak wyglądało życie codzienne ich dziadków;
- poznają muzealną wystawę i zastanowią się, jakie przedmioty opowiadają historię ich własnej rodziny.
podstawa programowa:
Uczeń zbiera informacje na temat historii swojej rodziny, gromadzi pamiątki i opowiada o nich.
2. Kim chcesz być, jak dorośniesz?
Władysław Bartoszewski, kiedy był jeszcze uczniem, napisał, że chciałby zostać geografem. Dokładnie opisał, co jego zdaniem robi geograf i czym, jako geograf by się zajmował. Ostatecznie został historykiem i swój zawód wykonywał z wielką pasją. Zajęcia prezentują warsztat historyka i narzędzia, jakimi się posługuje.
Podczas zajęć uczniowie:
- poznają warsztat historyka;
- nauczą się definiować pojęcia związane z warsztatem historyka;
- nauczą się krytycznie analizować informacje uzyskane z różnych źródeł i próbować wyciągnąć z nich wnioski.
podstawa programowa:
Refleksja nad historią jako nauką. Uczeń wyjaśnia na czym polega praca historyka. Wskazuje sposoby mierzenia czasu w historii i posługuje się pojęciami chronologicznymi. Rozpoznaje rodzaje źródeł historycznych, odróżnia historię od dziejów legendarnych.
1. Stonka ziemniaczana, czyli jak powstają „fake newsy”
Jak się bronić przed dezinformacją? Jak odróżnić prawdziwe informacje od fałszywych? Jak nie stać się marionetką w czyichś rękach? W odpowiedzi na te pytania pomoże uczniom zapoznanie się z przykładami propagandy w XX w.: od tej poprawiającej morale po siejącą wrogość. „Fake newsy” nie są bowiem wymysłem współczesności – były wykorzystywane do różnych celów dużo wcześniej.
Podczas zajęć uczniowie:
- zobaczą na ekspozycji polskie ulotki konspiracyjne z okresu II wojny światowej oraz plakaty propagandowe z PRL;
- dowiedzą się, jak powstają i rozprzestrzeniają się „fake newsy”;
- nauczą się, jak sprawdzić, czy informacje są prawdziwe.
podstawa programowa:
Uczeń identyfikuje tekst jako komunikat; rozróżnia typy komunikatu: informacyjny, literacki, reklamowy, ikoniczny; wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio; rozwija umiejętność krytycznej oceny pozyskanych informacji.
2. „Nie będziemy bierni”. Polskie Państwo Podziemne
Polskie Państwo Podziemne było fenomenem w skali światowej. Podczas zajęć uczniowie poznają jego tajne struktury i wielowątkową działalność, sensacyjne przygody żołnierzy i złożone kontakty z rządem emigracyjnym w Londynie. Dowiedzą się także, czym był Holokaust i jaką postawę wobec niego wykazywali Polacy. Wszystko to pokazane zostanie przez pryzmat biografii dwóch bohaterów wystawy Misja: Polska – Władysława Bartoszewskiego i Jana Nowaka-Jeziorańskiego.
Podczas zajęć uczniowie:
- zobaczą unikalne dokumenty Polskiego Państwa Podziemnego, w tym dotyczące udzielania pomocy Żydom przez Polaków;
- poznają różne aspekty działalności tajnych struktur państwa polskiego podczas II wojny światowej;
- odkryją sensacyjną, wojenną biografię słynnego „Kuriera z Warszawy”;
- przeżyją pasjonującą przygodę, biorąc udział w zabawie bazującej na zasadach escape roomu.
podstawa programowa:
Uczeń charakteryzuje polityczną i militarną działalność polskiego państwa podziemnego, w tym formy oporu wobec okupantów; zna przykłady bohaterstwa Polaków ratujących Żydów z Holokaustu.
3. „Helena” i „Teofil”. Hanna Czaki i Władysław Bartoszewski w konspiracji
Hanna Czaki była harcerką, współpracowniczką Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK, bliską współpracowniczką Władysława Bartoszewskiego oraz studentką tajnego nauczania. Za swoją działalność niepodległościową została aresztowana w 1944 r. wraz z rodziną i grupą przyjaciół ze studiów.
Podczas zajęć uczniowie:
- dowiedzą się jakie były główne kierunki polityki represji na terenie okupowanej Polski;
- poznają przykłady biografii Polaków zaangażowanych w odzyskanie niepodległości i ratujących Żydów;
- nabędą umiejętności pracy w grupie i twórczego pisania;
- przeżyją pasjonującą przygodę w escape roomie.
podstawa programowa:
Uczeń charakteryzuje politykę Niemiec na terenach okupowanej Europy; przedstawia zagładę Żydów i eksterminację innych narodów; zna przykłady bohaterstwa Polaków ratujących Żydów z Holokaustu.
Lekcja specjalna:
⚫ Kurier wolności. Jan Nowak Jeziorański i polska droga do NATO i Unii Europejskiej
Z okazji polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej zapraszamy uczniów szkół ponadpodstawowych do poszerzania swojej wiedzy na temat stosunków międzynarodowych. Serdecznie zapraszamy nauczycieli wiedzy o społeczeństwie, historii oraz wszystkich, którzy chcą zrozumieć mechanizmy polityki historycznej. Lekcja ma charakter czasowy i jest związana z polską prezydencją w Radzie Unii Europejskiej, która będzie trwała do 30 czerwca.
Podczas zajęć uczniowie:
- poznają bliżej postać Jana Nowaka-Jeziorańskiego jako kluczowego działacza na rzecz integracji Polski z Zachodem,
- zrozumieją proces przystąpienia Polski do NATO,
- będą mogli pogłębić swoje umiejętności pracy w grupie i rozwinąć myślenie krytyczne.
podstawa programowa:
Uczeń charakteryzuje i ocenia polską politykę zagraniczną w tym NATO i EU; uczeń przedstawia podstawowe kwestie dot. stosunków międzynarodowych.
1. „Kurier z Warszawy”. O żołnierzach Armii Krajowej
Jak naprawdę działało Polskie Państwo Podziemne? W jaki sposób odbywała się współpraca pomiędzy władzami w Warszawie a rządem emigracyjnym w Londynie? W zrozumieniu tych skomplikowanych zależności pomoże uczniom historia Jana Nowaka-Jeziorańskiego, słynnego „Kuriera z Warszawy”, który najpierw uczestniczył w akcji dywersyjnej o kryptonimie „N”, a potem jako kurier odpowiadał za łączność pomiędzy dowódcą AK a Londynem.
Podczas zajęć uczniowie:
- utrwalą wiedzę o strukturze Polskiego Państwa Podziemnego;
- poznają sensacyjne wątki wojennej biografii kuriera Jana Nowaka-Jeziorańskiego;
- zobaczą oryginalne dokumenty polskiego podziemia;
- przeżyją pasjonującą przygodę, biorąc udział w zabawie bazującej na zasadach escape roomu.
podstawa programowa:
Uczeń charakteryzuje organizację i cele Polskiego Państwa Podziemnego; charakteryzuje polityczną i militarną działalność Armii Krajowej; wskazuje różne formy oporu wobec okupantów.
2. „Kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat”
Czy przez pryzmat małej karteczki pochodzącej z 1944 roku z kwotą, datą i podpisem, można zrozumieć Holokaust? Jakie postawy wobec zagłady można było przyjąć w sytuacji wojennego terroru? Podczas zajęć uczniowie zapoznają się ze znaczeniem terminu Holokaust, poznają historię powstania oraz działalność Żegoty, czyli Rady Pomocy Żydom, a także zastanowią się nad skutkami zagłady dla współczesnego świata.
Podczas zajęć uczniowie:
- zobaczą cudem ocalałe dokumenty z okresu II wojny światowej, m.in. Archiwum Felicji;
- poznają różne postawy Polaków wobec zagłady oraz formy pomocy Żydom (m.in. działalność Żegoty);
- zobaczą medal i dyplom Sprawiedliwego wśród Narodów Świata;
- przeżyją pasjonującą przygodę, biorąc udział w zabawie bazującej na zasadach escape roomu.
podstawa programowa:
Uczeń przedstawia ideologiczne podstawy eksterminacji Żydów; charakteryzuje etapy eksterminacji Żydów; charakteryzuje postawy społeczeństwa polskiego i społeczności międzynarodowej wobec Holokaustu, z uwzględnieniem „Sprawiedliwych”.
3. Smutni panowie w prochowcach, czyli jak komunistyczna władza kontrolowała społeczeństwo
Przez cały okres PRL społeczeństwo polskie było ściśle kontrolowane. Dlaczego komuniści inwigilowali swoich przeciwników? Jak służby bezpieczeństwa pozyskiwały agentów? Uczniowie dowiedzą się także, w jaki sposób cenzurowano media w Polsce i dlaczego działalność Radia Wolna Europa było tak ważna. Poznają również kulisy jednej z największych operacji służb bezpieczeństwa w PRL.
Podczas zajęć uczniowie:
- poznają metody inwigilacji społeczeństwa;
- zrozumieją mechanizmy działania służby bezpieczeństwa w PRL;
- zobaczą rekonstrukcję balonów, którymi wysyłano do Polski antykomunistyczne ulotki.
podstawa programowa:
Uczeń opisuje represje polskiego aparatu bezpieczeństwa; omawia i ocenia skutki terroru stalinowskiego w Polsce; charakteryzuje system władzy w latach 60. i 70. w PRL.
1. MATURA. Historia najnowsza
Podczas zajęć uczniowie utrwalą swoją wiedzę dotyczącą historii Polski po 1939 roku.Tłem tych wydarzeń są losy dwóch głównych bohaterów wystawy Misja:Polska - Władysława Bartoszewskiego i Jana Nowaka-Jeziorańskiego, którzy byli czynnymi uczestnikami i świadkami II wojny światowej, a po jej zakończeniu walczyli o obalenie komunizmu oraz silną pozycję Polski w Europie i na świecie.
Podczas zajęć uczniowie usystematyzują wiedzę o :
- działalności Polskiego Państwa Podziemnego;
- metodach walki władzy komunistycznej z opozycją niepodległościową;
- różnych formach przeciwstawiania się reżimowi komunistycznemu przez polskie społeczeństwo;
- okolicznościach wstąpienia Polski do NATO.
podstawa programowa:
Uczeń kojarzy najważniejsze fakty dotyczące historii Polski po 1939 roku. Potrafi opisać działalność Polskiego Państwa Podziemnego i metody walki z okupantem, represje aparatu komunistycznego w okresie PRL oraz różne metody przeciwstawiania się władzy komunistycznej przez polskie społeczeństwo.
Lekcje o Tadeuszu Różewiczu
1. Normalny poeta – czyli kto?
Lekcja „Normalny poeta – czyli kto?” wprowadza dzieci w świat poezji i poetów. Dzieci odkryją sylwetkę Tadeusza Różewicza, dowiedzą się, kim jest poeta i jakie cechy mogą go charakteryzować. Poprzez prostą analizę fragmentu wiersza „Normalny poeta” i warsztaty plastyczne uczniowie dowiedzą się, że poeta może być osobą zupełnie zwyczajną, a jednocześnie twórczą. Lekcja ma na celu rozwijanie wyobraźni dzieci oraz zrozumienie, że każdy może być poetą na swój sposób.
Podczas zajęć uczniowie:
- dowiedzą się, kim był Tadeusz Różewicz i co go wyróżniało jako poetę;
- dowiedzą się, jakie cechy może mieć współczesny poeta;
- wezmą udział w warsztatach plastycznych, tworząc własną wizję poety.
podstawa programowa:
Uczeń rozwija swoje umiejętności rozumienia i tworzenia tekstów literackich oraz artystycznych. Poznaje różne formy twórczości, w tym poezję, i odkrywa, jak literatura może odzwierciedlać różne aspekty rzeczywistości. Uczniowie uczą się rozumieć i interpretować teksty w sposób dostosowany do ich wieku, rozwijają swoje umiejętności twórcze i kreatywne.
1. Tadeusz Różewicz i jego wrocławskie spacery
Lekcja zaprasza do odkrywania ulubionych przez Tadeusza Różewicza tras spacerowych we Wrocławiu, w którym mieszkał od 1968 roku. Na mapie miejsc szczególnie chętnie przez poetę odwiedzanych znalazły się parki i ogrody, Ostrów Tumski, Rynek i teatry. Uczniowie poznają wrocławskie inscenizacje najbardziej znanych sztuk Różewicza, dowiedzą się również o artystycznych pracach wykonanych wspólnie ze sławnym grafikiem.
Podczas zajęć uczniowie:
- zapoznają się z biografią Tadeusza Różewicza;
- odkryją szczególnie ważne dla poety miejsca w stolicy Dolnego Śląska oraz ich historię;
- obejrzą teatralia – fotosy i plakaty – dotyczące wrocławskich inscenizacji sztuk dramaturga;
- zobaczą prace Eugeniusza Geta Stankiewicza inspirowane rysunkami Różewicza.
podstawa programowa:
Uczeń odkrywa ludzi szczególnie zasłużonych dla swojej okolicy; rozwija zainteresowania kulturą w środowisku lokalnym, poznaje pracownię artystyczną sławnego twórcy; zaznajamia się z utworami literatury współczesnej, wchodzącymi w skład polskiego, europejskiego i światowego dziedzictwa.
1. Tadeusza Różewicza rozmowa ze światem
Lekcja będzie spotkaniem z Tadeuszem Różewiczem, jego biografią, dziełami i fascynacjami. Uczniowie poznają wiersze i dramaty sławnego twórcy, poprzez które „rozmawiał ze światem”, dowiedzą się o wojennej traumie, odciskającej piętno na jego utworach. Odkryją filmowy świat braci Różewiczów. Eksponowane na wystawie wątki artystyczne ukażą uczestnikom zajęć pasję poety do malarstwa i sztuk plastycznych. Natomiast wybór tłumaczeń jego utworów – sławę.
Podczas zajęć uczniowie:
- zapoznają się z biografią Tadeusza Różewicza;
- zobaczą rękopisy utworów poety, m.in. wiersza „Przyszli żeby zobaczyć poetę” i dramatu „Kartoteka”;
- obejrzą plakaty sztuk Różewicza i fotografie z inscenizacji jego dramatów;
- przyjrzą się obrazom artystów-przyjaciół poety, m.in. Kazimierza Mikulskiego i Jerzego Tchórzewskiego;
- dowiedzą się o popularności Różewicza.
podstawa programowa:
Uczeń zostaje wprowadzony w świat literatury współczesnej, wchodzącej w skład polskiego, europejskiego i światowego dziedzictwa; poznaje wybitne utwory literackie oraz inne teksty kultury, rozumie znaczenie ich odbioru w różnych kontekstach, rozpoznaje w nich odniesienia egzystencjalne i historyczne.
2. Tadeusz Różewicz i jego wrocławskie spacery
Lekcja zaprasza do odkrywania ulubionych przez Tadeusza Różewicza tras spacerowych we Wrocławiu, w którym mieszkał od 1968 roku. Na mapie miejsc szczególnie chętnie przez poetę odwiedzanych znalazły się parki i ogrody, Ostrów Tumski, Rynek i teatry. Uczniowie poznają wrocławskie inscenizacje najbardziej znanych sztuk Różewicza, dowiedzą się również o artystycznych pracach wykonanych wspólnie ze sławnym grafikiem.
Podczas zajęć uczniowie:
- zapoznają się z biografią Tadeusza Różewicza;
- odkryją szczególnie ważne dla poety miejsca w stolicy Dolnego Śląska oraz ich historię;
- obejrzą teatralia – fotosy i plakaty – dotyczące wrocławskich inscenizacji sztuk dramaturga;
- zobaczą prace Eugeniusza Geta Stankiewicza inspirowane rysunkami Różewicza.
podstawa programowa:
Uczeń odkrywa ludzi szczególnie zasłużonych dla swojej okolicy, rozwija zainteresowania kulturą w środowisku lokalnym; poznaje pracownię artystyczną sławnego twórcy; zaznajamia się z utworami literatury współczesnej, wchodzącymi w skład polskiego, europejskiego i światowego dziedzictwa.
1. Kolumbowie: Słowa, które przeżyły wojnę
Lekcja „Kolumbowie: Słowa, które przeżyły wojnę” pozwala uczniom na odkrycie pokolenia Kolumbów, jego unikalnych doświadczeń oraz wpływu tych doświadczeń na literaturę. Analizując wiersze Różewicza, uczniowie dowiedzą się, jak wojenne przeżycia wpłynęły na jego twórczość i postrzeganie świata. Zajęcia obejmą również porównanie jego prac z twórczością innych Kolumbów oraz refleksję nad sposobami, w jakie literatura i sztuka mogą odzwierciedlać egzystencjalne i historyczne przeżycia oraz metody radzenia sobie z traumą.
Podczas zajęć uczniowie:
- poznają kontekst historyczny i literacki pokolenia Kolumbów, w tym kluczowe wydarzenia i cechy charakterystyczne;
- porównają utwory Różewicza z pracami innych Kolumbów;
- zobaczą eksponaty z wystawy, takie jak zdjęcia, dokumenty i przedmioty związane z okresem wojennym, które rzucą światło na osobiste doświadczenia twórców;
- przygotują kolaż na podstawie autorskiego wiersza białego.
podstawa programowa:
Uczeń zostaje wprowadzony w świat literatury współczesnej, wchodzącej w skład polskiego, europejskiego i światowego dziedzictwa. Poznaje wybitne utwory literackie oraz inne teksty kultury, rozumie znaczenie ich odbioru w różnych kontekstach, rozpoznaje w nich odniesienia egzystencjalne i historyczne.
2. Tadeusza Różewicza rozmowa ze światem
Lekcja będzie spotkaniem z Tadeuszem Różewiczem, jego biografią, dziełami i fascynacjami. Uczniowie poznają wiersze i dramaty sławnego twórcy, poprzez które „rozmawiał ze światem”, dowiedzą się o wojennej traumie, odciskającej piętno na jego utworach. Odkryją filmowy świat braci Różewiczów. Eksponowane na wystawie wątki artystyczne ukażą uczestnikom zajęć pasję poety do malarstwa i sztuk plastycznych. Natomiast wybór tłumaczeń jego utworów – sławę.
Podczas zajęć uczniowie:
- zapoznają się z biografią Tadeusza Różewicza;
- zobaczą rękopisy utworów poety, m.in. wiersza „Przyszli żeby zobaczyć poetę” i dramatu „Kartoteka”;
- obejrzą plakaty sztuk Różewicza i fotografie z inscenizacji jego dramatów;
- przyjrzą się obrazom artystów-przyjaciół poety, m.in. Kazimierza Mikulskiego i Jerzego Tchórzewskiego;
- dowiedzą się o popularności Różewicza.
podstawa programowa:
Uczeń zostaje wprowadzony w świat literatury współczesnej, wchodzącej w skład polskiego, europejskiego i światowego dziedzictwa; poznaje wybitne utwory literackie oraz inne teksty kultury, rozumie znaczenie ich odbioru w różnych kontekstach, rozpoznaje w nich odniesienia egzystencjalne i historyczne.
3. Tadeusz Różewicz i jego wrocławskie spacery
Lekcja zaprasza do odkrywania ulubionych przez Tadeusza Różewicza tras spacerowych we Wrocławiu, w którym mieszkał od 1968 roku. Na mapie miejsc szczególnie chętnie przez poetę odwiedzanych znalazły się parki i ogrody, Ostrów Tumski, Rynek i teatry. Uczniowie poznają wrocławskie inscenizacje najbardziej znanych sztuk Różewicza, dowiedzą się również o artystycznych pracach wykonanych wspólnie ze sławnym grafikiem.
Podczas zajęć uczniowie:
- zapoznają się z biografią Tadeusza Różewicza;
- odkryją szczególnie ważne dla poety miejsca w stolicy Dolnego Śląska oraz ich historię;
- obejrzą teatralia – fotosy i plakaty – dotyczące wrocławskich inscenizacji sztuk dramaturga;
- zobaczą prace Eugeniusza Geta Stankiewicza inspirowane rysunkami Różewicza.
podstawa programowa:
Uczeń odkrywa ludzi szczególnie zasłużonych dla swojej okolicy, rozwija zainteresowania kulturą w środowisku lokalnym; poznaje pracownię artystyczną sławnego twórcy; zaznajamia się z utworami literatury współczesnej, wchodzącymi w skład polskiego, europejskiego i światowego dziedzictwa.
1. „Kartoteka” Tadeusza Różewicza
Lekcja powtórkowa z „Kartoteki” Tadeusza Różewicza ma na celu przyswojenie i pogłębienie wiedzy na temat tego ważnego dramatu w kontekście matury. Uczniowie wezmą udział w oprowadzaniu po wystawie „Pan Tadeusz Różewicz”, przeanalizują kluczowe motywy i postaci z „Kartoteki”, a także wezmą udział w quizie, który sprawdzi ich wiedzę i rozumienie tekstu. Lekcja jest zaplanowana tak, aby stymulować zaangażowanie uczniów i umożliwić im lepsze przygotowanie do egzaminu maturalnego.
Prosimy, aby uczniowie mieli przy sobie telefony, gdyż będą potrzebne do udziału w interaktywnym quizie na zakończenie lekcji.
Podczas zajęć uczniowie:
- przypomną sobie kluczowe motywy, postacie i struktury dramatu „Kartoteka”;
- przeanalizują wybrane fragmenty tekstu oraz ich znaczenie w kontekście historycznym;
- sprawdzą swoją wiedzę poprzez udział w quizie.
podstawa programowa:
Uczeń jest zaznajomiony z wybitnymi utworami literackimi oraz tekstami kultury, rozumie znaczenie ich odbioru w różnych kontekstach, oraz potrafi rozpoznać odniesienia egzystencjalne i historyczne w literaturze współczesnej. Przygotowuje się, analizując głębsze aspekty literatury i jej interpretacji.
*Określone w publikacji cele pochodzą z podstawy programowej wydanej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Sekcja Edukacji Muzeum Pana Tadeusza
Kinga Łaska – koordynatorka sekcji. Artystka plastyk i edukatorka muzealna. Odpowiada za zajęcia inspirujące do twórczego działania, w tym „Sobotnie warsztaty rodzinne” przybliżające tajniki różnych technik artystycznych oraz warsztaty fotograficzne dla dorosłych. To z jej inicjatywy w ofercie pojawiły się artystyczne warsztaty dla szkół i przedszkoli.
tel. 71 75 50 625
kinga.laska@ossolineum.pl
dr Joanna Hytrek-Hryciuk – historyczka, śląskoznawczyni, autorka licznych publikacji na temat historii regionu i historii Polski w XX wieku. Laureatka nagrody Fundacji im. Tomasza Strzembosza. W 2020 roku wyróżniona tytułem 30. Kreatywnych Wrocławia. Odpowiada za lekcje muzealne związane z historią najnowszą.
tel. 71 75 50 653
joanna.hytrek@ossolineum.pl
Jagoda Winkelbauer – edukatorka oraz przewodniczka muzealna, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu. W Muzeum Pana Tadeusza odpowiada za lekcje muzealne związane z epoką romantyzmu oraz lekturą „Pana Tadeusza”. Prowadzi autorskie cykle zajęć sobotnich.
tel. 71 75 50 654
jagoda.winkelbauer@ossolineum.pl
Katarzyna Aulich – literaturoznawczyni, odpowiada za opracowanie lekcji związanych z wystawą „Pan Tadeusz Różewicz” oraz cykl „Muzealni Pasjonaci”. Ukończyła judaistykę na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie badała zagadnienia tożsamości, traumy pokoleniowej oraz wyzwań społecznych po II wojnie światowej. Angażowała się w organizację wydarzeń kulturalnych, w tym warsztatów na festiwalu Simchat Chajim. Prowadząc międzynarodowe projekty biznesowe wzbogaciła swoje kompetencje w obszarze dialogu międzykulturowego.
tel. 71 75 50 624
katarzyna.aulich@ossolineum.pl
