Czterdziesty siódmy odcinek podcastu „W księgarni” poświęcony jest Władysławowi Bartoszewskiemu – książkom przez niego i o nim napisanym. Wybrane tytuły, które krótko prezentujemy w tej audycji, są dostępne w muzealnej księgarni.

Władysław Bartoszewski jest postacią ogromnie istotną dla całego Ossolineum. Druga część wystawy stałej w Muzeum Pana Tadeusza – „Misja: Polska”, poświęcona jest losom Polaków począwszy od wybuchu drugiej wojny światowej, a kończąc na przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku. Wystawa przedstawia życiorysy dwóch świadków historii XX wieku: Jana Nowaka-Jeziorańskiego i właśnie Bartoszewskiego. Bartoszewski przekazał do Ossolineum cenne zbiory gromadzone przez całe życie: dokumenty, nagrody, archiwalia, liczne druki, korespondencję, medale, dyplomy. Kolekcje obu bohaterów mogą Państwo obejrzeć w Muzeum.

Władysław Bartoszewski napisał wiele książek, wiele napisano o nim. Chyba najwięcej pisał sam o sobie. Jeszcze nie doczekał się biografii. Za życia lubił udzielać wywiadów, rozmawiać, dyskutować. W audycji przedstawiamy kilka książek jego autorstwa oraz kilka ciekawych pozycji poświęconych jego osobie. Niektóre liczą nawet tysiąc stron. Krakowskie wydawnictwo Austeria wydało również pięknie zdobiony notes z postacią Władysława Bartoszewskiego, również do zakupienia w muzealnym sklepie.

Pierwszą książką jest ta opracowana przez Władysława Bartoszewskiego wraz z Zofią Lewinówną pod tytułem „Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945”. Wydana została po raz pierwszy w 1967 roku w wydawnictwie Znak. W 1969 roku pojawiło się drugie wydanie poszerzone o nadesłane relacje. Po czterdziestu latach książka wróciła do oferty wydawnictwa w 2007 roku, kolejne wydanie ukazało się w 2013 roku. Jest to zbiór relacji i dokumentów na temat pomocy, jakiej udzielali Polacy Żydom podczas okupacji.

Drugie wydawnictwo to książka Jerzego Kubraka pod tytułem „Bartoszewski. Opowieści przyjaciół” z wydawnictwa Czerwone i Czarne. Ukazała się ona w Warszawie w 2011 roku. To zbiór opowieści osób, które spotkały Bartoszewskiego, opisy spotkań z „wesołym staruszkiem”, jak o sobie mówił.

Kolejną istotną lekturą jest rzecz napisana przez samego Bartoszewskiego w Jaworzu, podczas internowania. Autor, przebywając przez cztery miesiące w ośrodku wojskowym na terenie poligonu drawskiego, spisywał swój prywatny dziennik, notował wszystko skrupulatnie i na bieżąco. Notatki zostały zebrane i wydane w tomie „Dziennik z internowania. Jaworze 15.12.1981–19.04.1982” w wydawnictwie PWN w 2014 roku. Oprócz pamiętnika do książki zostały dodane reprinty i przedruki z 116-stronicowej „Księgi pamiątkowej” utworzonej dla Bartoszewskiego z okazji jego sześćdziesiątych urodzin i czterdziestolecia pracy twórczej. Mogą Państwo zobaczyć obie te pamiątki na naszej wystawie stałej „Misja: Polska”.

Jeszcze kilka słów o książce 2009 roku pod tytułem „Powstanie Warszawskie”. Ukazała się w oficynie Świat Książki. To kolejna publikacja licząca niemal tysiąc stron, zebrane w jednym tomie teksty historyka, a przede wszystkim uczestnika i świadka tytułowego powstania. To także ważne kompendium wiedzy o powstaniu: kronika wydarzeń, artykuły, wspomnienia, wykresy.

Następną interesującą książką napisaną również przez Władysława Bartoszewskiego jest „Środowisko naturalne. Korzenie” z 2010 roku. Tutaj profesor wspomina spotkania z wieloma niezwykłymi ludźmi – tymi nieco zapomnianymi, jak i powszechnie znanymi. Są tu tak niezwykłe postaci, jak: Tadeusz Gajcy, Juliusz Wiktor Gomulicki, Jan Karski, Zofia Kossak-Szczucka, Kazimierz Wierzyński, ksiądz Jan Zieja. To opowieść o jego kolegach, nauczycielach, wychowawcach, dowódcach, konspiratorach – cichych bohaterach codziennego życia w czasach okupacji.

I jeszcze książka Bettiny Schaefer: „Walczyć o wolność, żyć niezależnie. Wspomnienia o Władysławie Bartoszewskim” z wydawnictwa Prószyński i S-ka, wydana w 2017 roku, z niemieckiego przetłumaczona przez Marcina Barcza. Bettina Schaefer jest dziennikarką. Była wielokrotnie nagradzana za publikacje biograficzne. Książka o Bartoszewskim to zbiór wspomnień członków rodziny, przyjaciół, studentów, których uczył, współpracowników, znajomych. Książka składa się z siedemnastu takich historii. Wspominają go między innymi: żona, Marek Zając – biograf profesora, Jerzy Buzek, Róża Thun, Lech Wałęsa.