APORIA. MIASTO JEST MIASTEM

Garbaczewski zadebiutował „Chórem sportowym” Elfriede Jelinek w Teatrze im. Jana Kochanowskiego w Opolu (2008). Również w 2008 roku przeniósł na scenę powieść Witolda Gombrowicza „Opętani” (Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu). Adaptował „Tybetańską księgę umarłych” w widowisku „Nirvana” (Teatr Polski we Wrocławiu, 2009), „Odyseję” Homera (2009, Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu), dzieła Bronisława Malinowskiego oraz jego dzienniki w „Życiu seksualnym dzikich” (Nowy Teatr w Warszawie, 2011).

Spis jego realizacji uzupełniają utrzymane w formule teatru postdramatycznego „Biesy” według Fiodora Dostojewskiego (Teatr Polski we Wrocławiu, 2010) oraz „Gwiazda śmierci” Marcina Cecki, przedstawienie rozprawiające się z popkulturowym mitem „Gwiezdnych wojen” (Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu, 2010).

W 2012 na scenie Teatru Dramatycznego im. Jana Kochanowskiego w Opolu Garbaczewski na nowo opowiedział „Iwonę, księżniczkę Burgunda” Witolda Gombrowicza. W tym samym roku Garbaczewski wraz z Marcinem Cecką, wziął udział w projekcie Soulographie, w ramach którego wyreżyserowali "Everyman Jack of You" i "Forgiveness" Erika Ehna w Teatrze La Mama w Nowym Jorku.

„Balladyna”, „Poczet Królów Polskich i „Kamienne niebo zamiast gwiazd”, czyli „polska trylogia”, podejmująca kwestię współczesnej polskiej tożsamości

Garbaczewski na reżyserski warsztat wziął także „Balladynę” Juliusza Słowackiego, za namową Marcina Cecki umieszczając romantycznych bohaterów w laboratorium genetycznym. Teatralny eksperyment na klasyce polskiego romantyzmu prezentowany na deskach Teatru Polskiego w Poznaniu (2013) rozbawił i rozzłościł krytykę i publiczność poznańskiego Teatru Polskiego. Zdaniem Witolda Mrozka to najbardziej feministyczny, polityczny i bezczelny spektakl duetu Cecko/Garbaczewski.

Cecko mówił w „Gazecie Wyborczej”:

„To nie jest po prostu historia o kobiecie, która zabija. To dramat o miłości, czerwonej jak krew, czerwonej jak flaga. Takiej, która potrafi wyzwolić człowieka z marazmu, ale też doprowadzić go do zabójstwa. W tekście dość starym, pisanym wierszem, dość trudno jest dostrzec to, co nas dziś dotyka”.

Garbaczewski dopowiadał, że „Balladyna” kusi możliwością podjęcia pewnej gry:

„Kilka lat temu Maria Janion ogłosiła śmierć romantycznego paradygmatu. Sprawdzamy, na ile to prawda” – mówił w rozmowie z Martą Kaźmierską.

Teatralną bitwę o pamięć stoczył z kolei Garbaczewski w Starym Teatrze w Krakowie. Jego „Poczet Królów Polskich” zainaugurował w marcu 2013 dyrekcję Jana Klaty na tej narodowej scenie.

Historyczny temat z radykalnym scenicznym eksperymentem spotkał się u Garbaczewskiego także w kolejnym teatralnym projekcie – spektaklu „Kamienne niebo zamiast gwiazd” przygotowanym z okazji rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, z tekstem Marcina Cecki i muzyką Julii Marcell.

W roku 2013 Garbaczewski na scenie Teatru Polskiego we Wrocławiu wystawił głośną literacką premierę – „Kronosa”, intymny, zapowiadany jako wydarzenie literackie dekady dziennik Witolda Gombrowicza. Do współpracy reżyser ponownie zaprosił Aleksandrę Wasilkowską, która zaprojektowała scenografię, muzykę skomponowała Julia Marcell.

W roku 2014 w Schauspiel Stuttgart, wyreżyserował „Caligulę” Alberta Camusa. Następnie w 2014 roku duet Garbaczewski/Cecko przeniósł na scenę Teatru Wielkiego-Opery Narodowej „Zwycięstwo nad słońcem” Sławomira Wojciechowskiego oraz „Solarize” Marcina Stańczyka. Kolejnym bardzo udanym eksperymentem duetu Garbaczewski/Cecko były inscenizacje szekspirowskiej klasyki – „Burzy” (Teatr Polski we Wrocławiu, 2015) oraz „Hamleta” (Narodowy Tetr Stary im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, 2015).

W 2016 Garbaczewski zadebiutował w Volksbühne, realizując "Locus Solus". Spektakl z dramaturgią Marcina Cecki, został oparty na powieści Raymonda Roussela z 1914 roku. W czerwcu 2016 Garbaczewski wyreżyserował „Roberta Robura” według niedokończonej powieści Mirosława Nahacza – „Niezwykłe przygody Roberta Robura.”

Po 3 latach od „Kronosa” Garbaczewski wrócił do Gombrowicza i wyreżyserował własną adaptację „Kosmosu”. Spektakl z Narodowego Starego Teatru w Krakowie (premiera w listopadzie 2016 roku).

Kolejnym literackim wyborem Garbaczewskiego było „Wyzwolenie” Stanisława Wyspiańskiego, a więc kolejny tekst z kręgu klasyki polskiej dramaturgii. Realizacja w STUDIO teatrgalerii (12 marca 2017 roku) nosiła jednak znamiona deklarowanego przez dyrektor artystyczną Natalię Korczakowską powrotu do myśli awangardy – spektakl promowano więc m.in. poprzez podkreślenie roli scenografki, Aleksandry Wasilkowskiej.

Intensywność pracy Garbaczewskiego sprawiła, że kolejną premierę widzowie mieli okazję zobaczyć już w maju 2017 roku. W warszawskim Teatrze Powszechnym reżyser „Chłopów" Władysława Reymonta Garbaczewski podjął się samodzielnego opracowania tej monumentalnej powieści.

W 2017 roku Garbaczewski zaangażował się w działalność Teatru Polskiego w Podziemiu, z którym zrealizował trzy efemeryczne przedstawienia: „Tak zwaną ludzkość w obłędzie” według Witkacego, „Państwo” na podstawie Platona oraz „Lady Makbet”, która była pierwszym w Polsce przedsięwzięciem teatralnym zrealizowanym w całości w technologii VR i transmitowanym na żywo, dzięki czemu widzem mógł stać się każdy posiadacz urządzenia z dostępem do internetu.

Zafascynowany Grotowskim reżyser (co podkreślał choćby przy pracy nad „Chłopami” czy „Państwem” nazwanym kontynuacją linii poszukiwań Grotowskiego) zaprezentował w maju 2017 roku wystawę zatytułowaną „Badania terenowe’. Prezentację kuratorowaną przez Patrycję Ryłko w Gdańskiej Galerii Miejskiej cechowała „warsztatowa i procesualna forma, stanowiąca komentarz do aktualnej tendencji organicznego przenikania się praktyk teatralnych i artystycznych”.

Do Platona Garbaczewski wrócił w maju 2018 roku, kiedy zaprezentował zaadaptowaną przez siebie „Ucztę" (Teatr Nowy).

Garbaczewski i VR

Garbaczewski jest współzałożycielem i członkiem Dream Adoption Society – kolektywu artystycznego skupiającego się na wirtualnej i poszerzonej rzeczywistości. Grupa przygotowała wspólnie do tej pory m.in. stanowiącą część wystawy „Inne tańce” w CSW instalację VR (zwaną także „doświadczeniem VR”) pt. „Locus Solus”, stworzoną na podstawie powieści Raymonda Roussela, czy prezentowaną w ramach festiwalu Genius Loci pracę „Serce odważnych” inspirowaną postacią Tadeusza Kościuszki, patrona najbardziej znanego krakowskiego kopca. W czerwcu 2018 roku w warszawskim Teatrze Powszechnym DAS przygotowało performans „New Territory”. 

Kolejny spektakl Garbaczewskiego, „Nietota”, premierę miał w Teatrze Powszechnym w październiku 2018 roku. Modernistyczną powieść Tadeusza Micińskiego reżyser postanowił pożenić z VRem.  W projekcie, oprócz członków i członkiń Dream Adoption Society, wzięli udział aktorzy i aktorki z Powszechnego oraz gościnie Iza Szostak.

W marcu 2019 roku Garbaczewski pokazał w krakowskim Starym Teatrze „Nic” – spektakl, czy raczej, jak czytamy na plakacie, „medytację teatralną” zainspirowaną intrygująco eklektyczną listą dzieł: „Czarnym kwadratem na białym tle” Kazimierza Malewicza, poezją Bolesława Leśmiana, książkami „Nic-nic” Janusza Palikota, „Kairos” Cezarego Wodzińskiego, „Mount Analogue” René Daumala i myślą U.G. Krishnamurtiego.

Na praskim Quadriennale w czerwcu 2019 roku Garbaczewski oraz Aleksandra Wasilkowska pokazali projekt „Aporia. Miasto jest miastem”, na który składała się instalacja VR, aplikacja AR i publikacja książkowa. 

W lutym 2020 roku premierę miała „Boska komedia” (Teatr Powszechny) – transowa, swobodna adaptacja arcydzieła Dante Alighieriego. Reżyser ponownie – jak w przypadku spektaklu „Nic” – nazwał swój projekt „medytacją teatralną”.

Nagrody

• 2009 – wyróżnienie za przedstawienie „Opętani” Witolda Gombrowicza w Teatrze Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu na 4. Ogólnopolskim Konkursie na Teatralną Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Europejskiej w Warszawie; nagroda za reżyserię „Opętanych” Witolda Gombrowicza w Teatrze Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu na 34. Opolskich Konfrontacjach Teatralnych Klasyka Polska;
• 2010 – nagroda w kategorii „teatr” w konkursie Talenty Trójki organizowanym przez program trzeci Polskiego Radia w Warszawie; główna nagroda dla przedstawienia „Odyseja” Homera z Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu na 1. Koszalińskich Konfrontacjach Młodych m-teatr 2010; nagroda dla najlepszego reżysera festiwalu oraz nagroda za scenografię — za „Odyseję” Homera z Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu na 3. Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym Boska Komedia w Krakowie;
• 2012 – Paszport Polityki za rok 2011 w kategorii teatr za spektakl „Życie seksualne dzikich” w Nowym Teatrze w Warszawie, z uzasadnienia kapituły: „za nieoczywiste operowanie materią sceniczną, za zmysł przygody, improwizacji, zespołowości. Za ambicję badania przy pomocy teatru form i granic człowieczeństwa w dobie rozwoju technologii i mediów”; wyróżnienie dla realizatorów przedstawienia „Życie seksualne dzikich” podczas 18. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki; nagroda za najlepszą scenografię - za scenografię do przedstawienia „Iwona, księżniczka Burgunda” na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym Boska Komedia;
• 2013 – Grand Prix dla przedstawienia „Iwona, księżniczka Burgunda” z Teatru im. Kochanowskiego w Opolu podczas 38. Opolskich Konfrontacji Teatralnych; nagroda za najlepszy eksperyment teatralny podczas 18. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Biała Wieża” w Brześciu (Białoruś).

Źródło: culture.pl