Misja: Polska. Misja: Wrocław
Spotkania o powojennych dziejach miasta
sezon 2018/2019
- na wszystkie spotkania wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona,wejściówki do odebrania w kasach muzeum
Cykl wykładów i spotkań, w ramach których poruszamy tematykę powojennych dziejów Wrocławia i Dolnego Śląska – regionu jak w soczewce skupiającego dramatyczne wydarzenia czasów współczesnych. Okres od 1945 roku to czas przemiany miasta z niemieckiego Breslau w polski Wrocław, niemieckiego Niederschlesien w polski Dolny Śląsk. To czas niemal całkowitej wymiany ludności, odbudowy z ruin, powstania nowej administracji, tworzenia zrębów życia naukowego i kulturalnego, ale też walki z panującym ustrojem. W czasie naszych spotkań rozmawiamy o dziejach miasta i regionu, a także o poszukiwaniach tożsamości przez mieszkańców, którym przyszło żyć w zupełnie obcym zakątku Europy.
13 czerwca 2019 (czwartek), godz. 17.00
Rok 1989 w obiektywie Mieczysława Michalaka
prowadzenie: Mariusz Urbanek
Spotkanie z red. Mieczysławem Michalakiem – fotoreporterem „Gazety Wyborczej”, autorem wielu albumów prezentujących historię Wrocławia m.in. Wrocław reaktywacja, Pomarańczowa alternatywa, Wrocław walczy o wolność.
Gość:
Mieczysław Michalak jest od 1989 roku fotoreporterem „Gazety Wyborczej Wrocław”. Towarzyszył z aparatem fotograficznym w rękach najważniejszym wydarzeniom zarówno w historii miasta, jak i obserwował przez pryzmat Wrocławia przemiany polityczne i społeczne zachodzące w Polsce od lat 80. XX wieku. Jest autorem kilkunastu albumów fotograficznych, m.in. Wrocław walczy o wolność, Miasto pojednania, Wrocław. Reaktywacja, album poświęcony historii samorządu Wrocławia, Złota dekada, opowieść o koszykarskim Śląsku Wrocław.
16 maja 2019 (czwartek), godz. 17.00
Wrocławska architektura spod znaku swastyki
prowadzenie: dr Mateusz Palka
Spotkanie z prof. dr. hab. Januszem Dobeszem z Politechniki Wrocławskiej, poświęcone architekturze powstałej we Wrocławiu w okresie III Rzeszy na tle imperium Adolfa Hitlera.
Epoka III Rzeszy odcisnęła wyraźne piętno w miejskiej architekturze Wrocławia. Według prawideł sztuki narodowego socjalizmu powstały liczne budynki, a także dzieła malarstwa i pomniki. Wiele z nich przetrwało do dziś, choć o rodowodzie niektórych nie zdajemy sobie sprawy. Na spotkaniu dowiemy się o procesie narodzin sztuki III Rzeszy, społecznej atmosferze tamtych czasów oraz najważniejszych aktorach politycznej sceny nazistowskich Niemiec. Dowiemy się nie tylko o budynkach, które przetrwały do dziś, ale także o tych, które nigdy nie wyszły poza fazę projektu i pokrętnych wizji. Przybliżymy także ich rolę jako propagandowych narzędzi reżimu.
Gość:
Janusz Dobesz jest absolwentem historii sztuki na uniwersytecie we Wrocławiu, profesorem architektury na Politechnice Wrocławskiej, autorem rysunków satyrycznych. Opublikował liczne artykuły poświęcone głównie architekturze XIX i XX w., które ukazały się w kraju i zagranicą, w tym m.in. „Wrocław. Czas i architektura”, „Wrocławska architektura spod znaku swastyki”, „Architektura wrocławskich dworców kolejowych”.
11 kwietnia 2019 (czwartek), godz. 17.00
Podziemny Wrocław
prowadzenie: Mariusz Urbanek
Spotkanie z dr. Cezarym Buśko, archeologiem, wykładowcą na Uniwersytecie Wrocławskim, autorem reportaży i cykli radiowych o historii Wrocławia. Spotkanie poświęcone będzie ukrytej pod powierzchnią ulic i placów historii miasta – od średniowiecza do dziś.
Gość:
Cezary Buśko – archeolog, doktor nauk humanistycznych, w latach 1981–2005 wykładowca w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest specjalistą archeologii miejskiej średniowiecza. Obecnie prowadzi własną pracownię archeologiczną. W latach 2005–2010 kierował interdyscyplinarnym zespołem badającym Rynek Główny w Krakowie. Jest autorem licznych publikacji: „Civitas et Villa. Miasto i wieś w średniowiecznej Europie środkowo-Wschodniej” Wrocław 2002, Historia Wrocławia t.1 Od pradziejów do końca czasów habsburskich Wrocław 2001, Atlasów Historycznych „Wrocław” i „Kraków” a także Życie codzienne krasnoludków w starożytności i wiekach średnich: studium archeologiczne” Wrocław 2012.Jest popularyzatorem archeologii i historii, autorem między innymi cykli radiowych o historii Wrocławia, programu „Podróże do wnętrza ziemi” i reportaży o najnowszych odkryciach archeologicznych.
21 marca 2019 (czwartek), godz. 17.00
Lody tylko owocowe – powojenna gastronomia wrocławska
prowadzenie: Marcin Szyjka
Spotkanie z prof. dr. hab. Romualdem Łuczyńskim z Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu, autorem książek i artykułów o tematyce dolnośląskiej w tym książki W dni bezciastkowe lody tylko owocowe. Gastronomia wrocławska w latach 1945–1956.
Gość:
Romuald M. Łuczyński dr hab., profesor zajmujący się dziejami Dolnego Śląska. Dyrektor Instytutu Turystyki i Rekreacji w Wyższej Szkole Bankowej we Wrocławiu, redaktor naczelny ogólnopolskiego czasopisma „Sudety. Przyroda. Kultura. Historia.” Członek Polsko-czeskiego Towarzystwa Naukowego. Autor licznych artykułów naukowych i popularnonaukowych na temat Dolnego Śląska np. „Zamki, dwory i pałace w Sudetach”, „Losy rezydencji dolnośląskich w latach 1945–1991”, „Uzdrowiska Sudeckie w latach 1945–1950 i 1951–1966”. Organizator kilkudziesięciu wystaw dawnej książki, grafiki i ekslibrisów z własnych zbiorów. W 2018 roku wydał książkę W dni bezciastkowe lody tylko owocowe. Gastronomia wrocławska w latach 1945–1956.
7 lutego 2019 (czwartek), godz. 17.00
Wrocław Tadeusza Różewicza
prowadzenie: Marcin Szyjka
Spotkanie z prof. dr. hab. Januszem Deglerem z Uniwersytetu Wrocławskiego, witkacologiem, literaturoznawcą, teatrologiem, przyjacielem Tadeusza Różewicza. Tematem będą związki poety z Wrocławiem i miejsce miasta w jego twórczości.
Gość:
Prof. dr hab. Janusz Degler (ur. 2.06.1938) historyk literatury polskiej, literaturoznawca i teatrolog. Redaktor trzytomowej antologii Wprowadzenie do nauki o teatrze oraz Problemów teorii dramatu i teatru. W latach 1970–1990 redaktor „Prac Literackich”, redaktor naczelny Wydawnictwa „Wiedza o Kulturze” (1989–1999), członek Komitetu Redakcyjnego Encyklopedii Kultury Polskiej XX wieku (1991–2000), „Polish Art Studies” (1979–1983) i serii wydawniczej Dramat w teatrze – Teatr w dramacie (1989–1998), redaktor serii Myśl teatralna w Polsce w XX wieku (1989–1994) i Dramat – Teatr (od 1999). Członek Rady Naukowej Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk (1981–1984, 1990–1993), Komitetu Nauk o Sztuce PAN (1990–2015) i Komitetu Nauk o Kulturze PAN (2004–2009); przewodniczący Rady Naukowej (1990–1995) i Rady Kuratorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (1995–2006). W latach 1972–1983 prezes Wrocławskiego Towarzystwa Przyjaciół Teatru (od 1985 – prezes honorowy); kierownik literacki Teatru im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze (1973–1985). Członek Polskiego PEN Clubu oraz Rady Naukowej „Teatru”, „Dialogu”, „Pamiętnika Teatralnego” i „Sztuki Edycji”. Współzałożyciel Towarzystwa Naukowego Imienia Augusta Bielowskiego. Jego głównym obszarem zainteresowania jest twórczość Stanisława Ignacego Witkiewicza.
24 stycznia 2019 (czwartek), godz. 17.00
Dementi: Z Wrocławia na Archipelag Gułag
prowadzenie: dr Mateusz Palka
Spotkanie z Tomaszem Kiznym, jednym z założycieli Niezależnej Agencji Fotograficznej „Dementi”, poświęcone jego fotografiom: wrocławskim z okresu stanu wojennego, oraz fotoreportażom i dokumentom z terenów dawnego Gułagu.
Gość:
Tomasz Kizny – fotograf i dziennikarz, jeden z założycieli Niezależnej Agencji Fotograficznej „Dementi”, w której działał w latach 1982–1991. Agencja powstała we Wrocławiu w 1982 roku, a do 1989 była jedyną niezależną agencją fotograficzną w Polsce. Jej członkowie dokumentowali wydarzenia stanu wojennego, strajki, demonstracje, happeningi, aksamitną rewolucję w Czechosłowacji, krwawą w Rumunii, upadek komunizmu w ZSRR. To dzięki agencji świat obiegły zarejestrowane obrazy m.in. ciężarówki ZOMO, która przejechała nad demonstrantem Jarosławem Hykiem na placu Czerwonym we Wrocławiu w sierpniu 1982 roku. Fotografie agencji publikowane były na łamach: „The New York Times”, paryskiego „Kontaktu”, londyńskiego „Dziennika Polskiego”, „Tages Zeitung”, „The Guardian”, „Paris Match”. Tomasz Kizny był w latach 1991-1999 współpracownikiem kwartalnika „Karta”, reporterem w „Magazynie Gazety Wyborczej” (1993–2002). Jest autorem książek albumowych Gułag (2003) oraz Wielki Terror 1937–1938 (2013).
6 grudnia 2018 (czwartek), godz. 17.00
Grecja na Dolnym Śląsku
prowadzenie: dr Mateusz Palka
Spotkanie z red. Dionisiosem Sturisem poświęcone historii greckich uchodźców, przyjętych pod koniec lat 40. XX wieku do Polski.
Gość:
Dionisios Sturis – reporter TOK FM. Urodzony w Grecji, wychowany w Polsce. Jego reportaż „Złoty Świt" został nominowany do nagrody dziennikarskiej Grand Press w kategorii reportażu radiowego, natomiast książka „Grecja. Gorzkie pomarańcze” znalazła się wśród 10 nominowanych do nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki. Jego ostatnia praca „Nowe życie. Jak Polacy pomogli uchodźcom z Grecji” (2017) to odtworzenie historii uchodźców (3934 dzieci i 9200 dorosłych), których pod koniec lat 40. XX wieku z pogrążonej w wojnie domowej Grecji przyjęła Polska.
22 listopada 2018 (czwartek), godz. 17.00
Niespełniona wizja Maxa Berga
prowadzenie: dr Małgorzata Preisner-Stokłosa
Spotkanie z dr. Jerzym Ilkoszem, dyrektorem Muzeum Architektury we Wrocławiu, poświęcone niezrealizowanym planom Maxa Berga wyburzenia kamienic w centrum Breslau i zastąpienia ich wieżowcami.
Gość:
Jerzy Ilkosz – doktor nauk technicznych, od 2000 roku dyrektor Muzeum Architektury we Wrocławiu. Badacz architektury modernizmu. Autor książki Hala Ludowa (dawniej hala stulecia) Dzieło Maxa Berga Publikacja towarzyszyła wystawie zorganizowanej w muzeum i przedstawia historię kształtowania Terenów Wystawowych na Szczytnikach oraz powstanie samej Hali Stulecia. Jest autorem opracowania Hala Stulecia we Wrocławiu. Konserwatorski plan zarządzania z 2016 roku. W latach 2009–2011 nadzorował prace i przebudowę hali stulecia podczas ostatniego remontu.Laureat wielu nagród, m.in. Nagrody I stopnia Ministra Kultury i Sztuki za konserwację Panoramy Racławickiej oraz Brązowego Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za pracę na rzecz wpisu Hali Stulecia na listę światowego dziedzictwa UNESCO.4 listopada tego roku uhonorowany został prestiżowymi odznaczeniem – Pierścień Karla Friedricha Schinkla za ochronę zabytków. Nagroda przyzwana od 40 lat, po raz drugi w historii przypadła w udziale Polakowi, za zasługi dla zabezpieczenia Wrocławskiego Archiwum Budowlanego oraz za badania nad historią architektury wrocławskiej moderny.
25 października 2018 (czwartek), godz. 17.00
W obcym mieście. Życie codzienne we Wrocławiu 1945–1948
prowadzenie: dr Małgorzata Preisner-Stokłosa
Spotkanie z prof. Markiem Ordyłowskim o oswajaniu przez Polaków niemieckiego miasta, do którego przyjechali po wojnie.
Gość:
Marek Ordyłowski – profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, historyk specjalizujący się w historii najnowszej sportu, historii kultury fizycznej, historii Śląska, obecnie kierownik zakładu dziennikarstwa w Dolnośląskiej Szkole Wyższej we Wrocławiu. Pracował w Archiwum Państwowym we Wrocławiu, wykładał na Akademii Wychowania Fizycznego, na Uniwersytecie Zielonogórskim. Jest autorem licznych publikacji, m.in. Życie codzienne we Wrocławiu 1945–1948, Walka z opozycją polityczną na Dolnym Śląsku w latach 1945–1948, Historia kultury fizycznej/Starożytność–Oświecenie; Wieś dolnośląska w latach 1945–1956. Władza a społeczeństwo, 1000 lat wrocławskiego sportu (wspólnie z A. Ostrowskim), Szkice z dziejów kultury fizycznej (wspólnie z Z. Schwarzerem i L. Szymańskim), 50 lat wrocławskiego sportu 1945–1995. W 2000 roku Marek Ordyłowski otrzymał nagrodę Ministra Szefa Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu. Jest miłośnikiem łowiectwa, należy do Zakonu Kawalerów Orderu Złotego Jelenia.
Prowadzący cykl
Mariusz Urbanek – kierownik Gabinetów Świadków Historii Muzeum Pana Tadeusza. Autor biografii m.in. Leopolda Tyrmanda, Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, Stefana Kisielewskiego, Jerzego Waldorffa, Władysława Broniewskiego, Jana Brzechwy, Juliana Tuwima i Kornela Makuszyńskiego.
Małgorzata Preisner-Stokłosa – doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, współautorka wystawy stałej Misja: Polska poświęconej biografiom Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego w Muzeum Pana Tadeusza, kustosz w Gabinetach Świadków Historii. Kuratorka i autorka licznych wystaw związanych z kolekcją Władysława i Zofii Bartoszewskich.
Mateusz Palka – doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii, kulturoznawca, autor tekstów krytycznych i esejów o sztuce, fotograf. Współautor wystawy stałej Misja: Polska poświęconej życiu i działalności Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego. Kurator i współautor wystaw fotograficznych, biograficznych i muzealnych. Współscenarzysta komiksów Kurier z Warszawy (2014) i Wojna w eterze (2018) oraz współautor książki Jan Nowak-Jeziorański. Biografia opowiadana (2014). Członek ZPAF-u. Pracuje w Gabinetach Świadków Historii Muzeum Pana Tadeusza. Stały współpracownik pisma artystycznego „Format”.
Marcin Szyjka – historyk, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracował w Muzeum Miejskim Dzierżoniowa, redaktor „Rocznika Dzierżoniowskiego” w latach 2013–2015. Aktualnie pracownik Gabinetów Świadków Historii w Muzeum Pana Tadeusza, zajmujący się zbiorami Tadeusza Różewicza.
