Misja: Polska. Misja: Wrocław
Spotkania o powojennych dziejach miasta

sezon 2019/2020

  • na wszystkie spotkania wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona,wejściówki do odebrania w kasach muzeum

Cykl wykładów i spotkań, w ramach których poruszamy tematykę powojennych dziejów Wrocławia i Dolnego Śląska – regionu jak w soczewce skupiającego dramatyczne wydarzenia czasów współczesnych. Okres od 1945 roku to czas przemiany miasta z niemieckiego Breslau w polski Wrocław, niemieckiego Niederschlesien w polski Dolny Śląsk. To czas niemal całkowitej wymiany ludności, odbudowy z ruin, powstania nowej administracji, tworzenia zrębów życia naukowego i kulturalnego, ale też walki z panującym ustrojem. W czasie naszych spotkań rozmawiamy o dziejach miasta i regionu, a także o poszukiwaniach tożsamości przez mieszkańców, którym przyszło żyć w zupełnie obcym zakątku Europy.


24 października 2019 (czwartek), godz. 17.00
Czy istnieje język wrocławski?
gość: prof. Jan Miodek
prowadzenie: Marcin Szyjka

Po wojnie we Wrocławiu spotkali się ludzie z różnych stron Polski, mówiący różnymi gwarami, używający odmiennych nazw na te same rzeczy. Uczyli się siebie i swoich języków, tworząc własny.

Z profesorem Janem Miodkiem, językoznawcą, porozmawiamy o odmianach języka polskiego. Gdzie mówi się najpoprawniej po polsku i dlaczego tym miastem jest Wrocław? Czy media sprawią, że wszyscy będą mówili tak samo? Zapytamy także, jak język jest widoczny w mieście i czy mamy nasze typowe wrocławskie słowa. W jaki sposób język żyje i czy są okresy kiedy żyje intensywniej? Czy błędy językowe mogą z czasem zostać zaakceptowane i przyswojone, czy bynajmniej? Jak tworzyć nowe słowa i jak spolszczać naleciałości z języka angielskiego?

prof. Jan Miodek – urodzony 7 czerwca 1946 w Tarnowskich Górach, od 1989 do 2016 roku dyrektor Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, profesor nauk humanistycznych, członek Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk, językoznawca. Popularyzator wiedzy o języku polskim, znany z zaangażowania w promowanie normatywnej polszczyzny. Autor programów Ojczyzna polszczyzna i Słownik polsko@polski, a także rubryki w Słowie Polskim: Rzecz o języku oraz wielu publikacji, między innymi: Syntetyczne konstrukcje leksykalne w języku polskim, Słownik ojczyzny polszczyzny oraz Miodek drąży skałę. Został odznaczony medalem Zasłużony dla Polszczyzny oraz srebrnym medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis, honorowy obywatel Wrocławia, wielokrotny laureat telewizyjnych Wiktorów. Laureat Nagrody „Odry”.


21 listopada 2019 (czwartek), godz. 17.00
Ślady Breslau we Wrocławiu
gość: Maciej Wlazło
prowadzenie: dr Mateusz Palka

Po II wojnie światowej usuwano z Wrocławia pozostałości niemieckiej historii miasta. Skuwano symbole, zamalowywano szyldy. Ta część dziejów miasta miała zniknąć ze świadomości mieszkańców. Fotograf i bloger Maciej Wlazło przez wiele lat tropił jej ślady. Podczas spotkania opowie, ile jest dziś jeszcze Breslau we Wrocławiu.

Maciej Wlazło – należy do drugiego pokolenia urodzonego we Wrocławiu. Jest prawnikiem, historykiem-amatorem, blogerem i fotografem. Tropi ślady dawnego Breslau we Wrocławiu. Jest przewodnikiem miejskim, który wybiera trasy po nieznanych i tajemniczych zaułkach miasta. Na swojej stronie opisuje i komentuje stan niemieckiego dziedzictwa pozostałego na Dolnym Śląsku. Zmierza wzdłuż i wszerz Polskę oraz Europę z aparatem fotograficznym w poszukiwaniu zapomnianych i opuszczonych miejsc. Edukuje o mniej znanej historii Wrocławia prowadząc wykłady i organizując spacery.


5 grudnia 2019 (czwartek), godz. 17.00
Wrocław: powojenne wizje miasta
gość: dr Agata Gabiś
prowadzenie: dr Małgorzata Preisner-Stokłosa

Po wojnie powstało kilkadziesiąt lub nawet kilkaset projektów Wrocławia, choć sama koncepcja stworzenia z Wrocławia metropolii została opracowana przez Maksa Berga w latach XX dwudziestego wieku. Oblężenie Festung Breslau, wyburzanie ciągów ulic zgodnie z rozkazem „spalonej ziemi”, doprowadziły do niemal całkowitego zniszczenie zabudowy miejskiej. Po odgruzowaniu w mieście były do zagospodarowania ogromne puste przestrzenie. Z rozmachem tworzono plany zabudowy placów Grunwaldzkiego, Społecznego, Dominikańskiego czy rejonu ul. Powstańców Śląskich, natomiast słabiej wyglądała ich realizacja, ograniczająca się często do postawienia jednej zaplanowanych licznych budowli. Czy udało się stworzyć wielkomiejski Wrocław?

dr Agata Gabiś – historyk sztuki, pracuje w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego w Zakładzie Historii Kultury Materialnej. Specjalizuje się w historii architektury XX w., ze szczególnym uwzględnieniem polskiej architektury powojennej w kontekście artystycznym, politycznym, gospodarczym i socjologicznym. Współpracuje z Fundacją Promocji Sztuki „Transformator”. Autorka licznych artykułów i książek poruszających zagadnienia z pogranicza architektury, socjologii i historii oraz wzornictwa artystycznego.


Prowadzący cykl

Mariusz Urbanek – kierownik Gabinetów Świadków Historii Muzeum Pana Tadeusza. Autor biografii m.in. Leopolda Tyrmanda, Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, Stefana Kisielewskiego, Jerzego Waldorffa, Władysława Broniewskiego, Jana Brzechwy, Juliana Tuwima i Kornela Makuszyńskiego.

Małgorzata Preisner-Stokłosa – doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, współautorka wystawy stałej Misja: Polska poświęconej biografiom Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego w Muzeum Pana Tadeusza, kustosz w Gabinetach Świadków Historii. Kuratorka i autorka licznych wystaw związanych z kolekcją Władysława i Zofii Bartoszewskich.

Mateusz Palka – doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii, kulturoznawca, autor tekstów krytycznych i esejów o sztuce, fotograf. Współautor wystawy stałej Misja: Polska poświęconej życiu i działalności Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego. Kurator i współautor wystaw fotograficznych, biograficznych i muzealnych. Współscenarzysta komiksów Kurier z Warszawy (2014) i Wojna w eterze (2018) oraz współautor książki Jan Nowak-Jeziorański. Biografia opowiadana (2014). Członek ZPAF-u. Pracuje w Gabinetach Świadków Historii Muzeum Pana Tadeusza. Stały współpracownik pisma artystycznego „Format”.

Marcin Szyjka – historyk, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracował w Muzeum Miejskim Dzierżoniowa, redaktor „Rocznika Dzierżoniowskiego” w latach 2013–2015. Aktualnie pracownik Gabinetów Świadków Historii w Muzeum Pana Tadeusza, zajmujący się zbiorami Tadeusza Różewicza.