14. INTERDYSCYPLINARNY FESTIWAL WIELKOPOSTNY

Nowe Epifanie

Muzeum Pana Tadeusza jest partnerem czternastej edycji warszawskiego festiwalu Nowe Epifanie.

  • 22 lutego–2 kwietnia 2023

„Nowe Epifanie” to interdyscyplinarny Festiwal organizowany przez Centrum Myśli Jana Pawła II w Warszawie. Jego podstawowym celem jest poszukiwanie nowych, współczesnych epifanii piękna oraz inicjowanie twórczego dialogu artystów z tradycyjną sztuką religijną w duchu „Listu do artystów” Jana Pawła II.

Festiwal na stałe wpisał się w krajobraz kulturalny Warszawy, starając się rokrocznie prezentować widzom nieszablonowe podejście do tematów osadzonych na styku przestrzeni świeckiej i religijnej.

Na program Festiwalu składają się wydarzenia teatralne, muzyczne oraz kulinarne. Jest on dopełniany także przez dyskusje i warsztaty. Festiwal odbywa się w okresie Wielkiego Postu, czerpiąc zeń inspirację artystyczną i duchową.

Każda edycja Festiwalu ma własny motyw, który jest inspiracją dla zaproszonych do współpracy artystów, a jednocześnie wspólnym mianownikiem festiwalowych wydarzeń.

Tematem przewodnim czternastej edycji Festiwalu jest otchłań. Łacińskie słowo limbus, tłumaczone jako otchłań, ma swoje bardziej precyzyjne odpowiedniki, takie jak krawędź, skraj czy też granica. Otchłań nie znajduje się więc w centrum. Chrześcijaństwo przez wieki sytuowało ją na krawędzi piekła – jako miejsce, które do końca piekłem nie jest, ale pozostaje pod jego wpływem. Ten topograficzny rys wydaje się jednak dzisiaj mniej istotny od wyobrażenia otchłani jako egzystencjalnej, bezdennej ciemności, agresywnej siły wkradającej się w życie człowieka w postaci pustki, samotności, bezwładu i depresji. Otchłań wyrzuca nas więc ze zwyczajnych ram, kierując w przestrzeń przejściową, niedookreśloną, stanowiącą dla nas wyzwanie, nierzadko ściągającą nas na dno.

Chrześcijańska opowieść o otchłani przez wieki dobitnie konfrontowała nas ze śmiercią, z utratą, opuszczeniem, głęboką niepewnością i lękiem egzystencjalnym. Jednak, wraz z rozpadem chrześcijańskiej narracji, wiele z tych doświadczeń straciliśmy z pola widzenia, oddaliliśmy je od siebie w sposób głęboko nieuświadomiony. Podejmując ten temat w ramach Festiwalu, chcemy się do niego zbliżyć.

Wraz z artystami i artystkami tworzącymi tegoroczną edycję Festiwalu zapraszamy do podobnego, jak u psalmisty, przeżycia otchłani. Do introspekcji, do spojrzenia w głąb siebie i zobaczenia w sobie niepowiązanych w narzucone sensy znaczeń.

*Materiały Organizatora


Program wydarzeń

Muzeum Pana Tadeusza

„Słowiańska duchowość. Źródła i manowce”

  • 28 marca 2023 (wtorek), godz. 17.00
  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona
  • transmisja online z Muzeum Pana Tadeusza

W tym roku, ze względu na przygotowywaną w Muzeum Pana Tadeusza wystawę „Dziady. Przejście”, chcemy poruszyć wątki związane z wiarą naszych przodków, sięgając zarówno do dziedzictwa średniowiecznego, jak i przedchrześcijańskiego. Rozmowa dotyczyć będzie wątków obecnych u Mickiewicza, ale też w zwyczajach, które przejęto w Kościele w Polsce, być może wywodzących się z obrzędów Słowian. Będzie to rozmowa o pogrzebie i potrzebie kontaktu z przodkami, o współczesnych poszukiwaniach duchowości, sięganiu po mity słowiańskie (i sztuczne tworzenie tych mitów), a także o sięganiu do innych źródeł duchowości oraz rytuałach (również tych wywodzących się ze średniowiecza).

„Na świecie znowu, ale nie dla świata”. O upiorach w Dziadach i nie tylko

  • 30 marca 2023 (czwartek), godz. 17.00
  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona
  • transmisja online z Muzeum Pana Tadeusza

Ramami dla dyskusji, wyznaczającymi wspólne pole refleksji będą: najnowsza książka Łukasza Kozaka „Upiór. Historia naturalna” oraz wystawa „Dziady. Przejście” przygotowywana aktualnie w Muzeum Pana Tadeusza. Obraz upiora (lub raczej: upiorów) wyłaniający się z publikacji Kozaka w wielu punktach weryfikuje, niekiedy zaprzecza wyobrażeniu literackiemu – ukonstytuowanemu przez romantyków – oraz popkulturowemu. Czy myślenie o upiorze, jako bycie usytuowanym „gdzieś pomiędzy” życiem a śmiercią, uosobieniu zła, którym straszy się nieposłuszne dzieci znajduje swoje uzasadnienie w historii naturalnej? Czy konteksty etnograficzne, lingwistyczne, historyczne, forensyczne i antropologiczne (w swoim najbardziej prymarnym rozumieniu – jako czysto „ludzkie”) zarysowane przez Kozaka mogą posłużyć jako narzędzia do nowych odczytań samego Mickiewiczowskiego arcydramatu jak i jego najpopularniejszych inscenizacji? Na te – i wiele innych – pytań postaramy się odpowiedzieć w czasie rozmowy.