• 25 maja 2023–16 listopada 2023
  • czwartki, godzina 17.00
  • soboty, godzina 12.00
  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona
  • transmisje online
Identyfikacja wizualna cyklu: Katarzyna Augustyniak

„Popiół i Diament. Spotkania autorskie” to cykl wydarzeń kulturalnych zorientowanych na zagadnienia historyczne i historyczno-literackie, promujący działalność wrocławskiej niezależnej księgarni stacjonarnej Popiół i Diament.

Zaplanowane wydarzenia obejmują szereg atrakcji odbywających się zarówno we wnętrzu księgarni, jak i w plenerze. W ramach cyklu zapraszamy do Muzeum Pana Tadeusza na comiesięczne spotkania z autorami książek znajdujących się w ofercie księgarni oraz dyskusje poświęcone prezentowanym publikacjom. Tematyka spotkań i prezentowanych pozycji nawiązywać będzie do wystawy stałej „Misja: Polska” w Muzeum Pana Tadeusza, a wybrane przez nas książki dotyczą kultury, historii i literatury polskiej XX i początku XXI wieku, poruszając ważne zagadnienia i ukazując wydarzenia oraz zjawiska kulturowe ostatnich dziesięcioleci w nowym świetle.

Gośćmi tegorocznych spotkań autorskich będą między innymi Anna Bikont, Kasper Bajon, Filip Springer, Beata Halicka i Grzegorz Piątek oraz Anna Kałużna, Joanna Nowosielska-Sobel i Agata Gabiś, które zaproszą na spacery tematyczne po Wrocławiu, będące okazją do poznania miejsc ważnych i symbolicznych dla mieszkańców miasta.


Wstęp

Spotkania autorskie będą dostępne będą dla publiczności w formie transmisji online, bezpłatnie za pośrednictwem strony internetowej www.muzeumpanatadeusza.pl i w mediach społecznościach oraz dodatkowo z udziałem publiczności w księgarnio-kawiarni Popiół i Diament. Na spacery tematyczne po Wrocławiu obowiązują wcześniejsze zapisy. Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny, liczba miejsc ograniczona.

Program wydarzeń

maj–listopad 2023

 


25 maja 2023 (czwartek),
godzina 17.00

Popiół i Diament. Spotkania Autorskie – Anna Bikont

prowadzenie: dr Małgorzata Preisner-Stokłosa

  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona

„Cena. W poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie”
– spotkanie z Anną Bikont

„Cena. W poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie” – to najnowsze dziennikarskie śledztwo, w którym autorka odkrywa nieznaną dotąd kartę powojennej historii. Od maja 1947 do sierpnia 1948 roku Lejb Majzels odbył dwadzieścia osiem wypraw po ocalałe z Holokaustu dzieci. Siedemdziesiąt lat później Anna Bikont powtarza próbę ich odnalezienia. Dokonuje niemożliwego, jednocześnie stając przed kolejnym potężnym wyzwaniem – jak skłonić do wspomnień ludzi, którzy uciekli od przeszłości, niekiedy na koniec świata.

Anna Bikont – dziennikarka, reporterka i pisarka, z wykształcenia psycholożka. Współtworzyła też „Gazetę Wyborczą”, z którą związana jest do dzisiaj. Autorka kilkunastu książek, w 2012 wydała „My z Jedwabnego”, której przyznano Europejską Nagrodę Książkową, a wydanie amerykańskie zostało uhonorowane nagrodą dla najlepszej książki o tematyce Holokaustu (National Jewish Book Award). W 2017 roku wydała biografię „Sendlerowa. W ukryciu”, za którą otrzymała m.in. Nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego, a w 2019 wraz z Heleną Łuczywo biografię Jacka Kuronia „Jacek”, wyróżnioną Nagrodą Historyczną „Polityki”.

 


27 maja 2023 (sobota),
godzina 12.00

Popiół i Diament. Spotkania Autorskie – Anna Kałużna

„Żydowskie dzieci w powojennym Wrocławiu” – spacer z dr Anną Kałużną 

Skąd wzięły się żydowskie dzieci w powojennym Wrocławiu i na Dolnym Śląsku? Gdzie i czego się uczyły? Jak spędzały czas wolny? Jakie książki czytały? Czy chodziły do teatru? Jak się ubierały i czym się bawiły? Odpowiedzi na te i inne pytania poznamy podczas spaceru po Wrocławiu.

dr Anna Kałużna – absolwentka socjologii. Doktorat o powojennym teatrze żydowskim napisany pod kierunkiem prof. Marcina Wodzińskiego obroniła na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Była kuratorką kilku wystaw, między innymi o powojennym teatrze żydowskim na Dolnym Śląsku. Współtworzyła projekt „Od Włodkowica do Pereca” odkrywający powojenną żydowską topografię Wrocławia. Od wielu lat związana jest z Katedrą Judaistyki (wcześniej Zakładem Studiów Żydowskich). Brała udział w wielu inicjatywach kulturalnych i edukacyjnych. Jej zainteresowania obejmują powojenną historię Żydów, szczególnie na Dolnym Śląsku, teatr żydowski.

  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, obowiązują zapisy poprzez formularz zgłoszeniowy

 


22 czerwca 2023 (czwartek),
godzina 17.00

Popiół i Diament. Spotkania Autorskie – Kasper Bajon

prowadzenie: Marcin Szyjka

  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona

„Gambit orangutana. Opowieść o polskich szachach– spotkanie z Kasprem Bajonem

Książka „Gambit orangutana” jest opowieścią o polskich szachach. Autor pisze przede wszystkim o złotej epoce polskich szachów, wielkim Akiwie Rubinsteinie, Karolu Irzykowskim, Janie Karskim i Józefie Piłsudskim, o polskich mistrzyniach z okresu międzywojnia oraz o szachach w getcie. Splata opowieść o grze w szachy z historią Polski i losami poszczególnych postaci. 

Kasper Bajon – pisarz, poeta, filmowiec. Studiował w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Wydał kilka książek prozatorskich i poetyckich, w tym „Fuerte” – opowieść o Fuerteventurze, która znalazła się w finale Nagrody Literackiej Nike (2021) i „Gambit orangutana – opowieść o polskich szachach”. Publikował m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Dwutygodniku”, „Twórczości”, „Śląsku”, „Kontekstach”, „Wyspie”, „Ricie Baum” oraz „Więzi”. Był stypendystą Ministra Kultury i Dziedzictwa narodowego. Jego debiutancki film „Via Carpatia” (2018), który współreżyserował z żoną Klarą Kochańską, był prezentowany na wielu festiwalach w Polsce i za granicą. Od dziecka amatorsko gra w szachy.

 


22 czerwca 2023 (czwartek),
godzina 15.30

Popiół i Diament. Turniej Szachowy

prowadzenie: Artur Czyż 

  • udział w turnieju jest bezpłatny, liczba miejsc ograniczona
  • uczestników turnieju obowiązują zapisy poprzez formularz zgłoszeniowy
  • wstęp wolny dla publiczności

„Gambit orangutana” – turniej szachowy

Turniej tematyczny dla młodzieży i dorosłych stanowiący nawiązanie do książki Kaspra Bajona. Rozegranych zostanie siedem pięciominutowych partii rozpoczynających się gambitem orangutana.

Artur Czyż – z szachami związany przez całe życie. W latach 2005–2012 twórca beniaminka ekstraligi AZS WSB Wrocław, związany ze środowiskiem wrocławskich AZSów. Od czerwca 2012 roku Członek Zarządu Klubu Szachowego Polonia Wrocław sp. z o.o.. Trener klasy drugiej Polskiego Związku Szachowego.

Sędzia szachowa:

Marta Zienkiewicz – sędzia szachowa międzynarodowej klasy Fide Arbiter. Zawodniczka Klubu Szachowego Polonia Wrocław.

Liczba rund: 7

Tempo gry: P'5

System rozgrywek: Szwajcarski

 


16 września 2023 (sobota),
godzina 12.00

Popiół i Diament. Spotkania Autorskie – Joanna Nowosielska-Sobel

„Nie tylko morze ruin – Wrocław powojenny” – spacer z Joanną Nowosielską-Sobel

Tematem spaceru będzie odkrywanie Wrocławia lat 1945–1948 widzianego przez Joannę Konopińską, której życie, los i wielka historia splotły z dziejami miasta zrujnowanego przez II wojnę światową. W prowadzonym przez siebie, wówczas bardzo młodą kobietę, dzienniku nie tylko barwnie opisała pierwsze lata powojennego grodu nad Odrą, ale poczyniła w nim wiele interesujących spostrzeżeń na jego temat w kontekście tak krajobrazu kulturowego, jak i początków procesu budowy jego nowego społeczeństwa i tożsamości. Spacer ma być pretekstem nie tylko do przyjrzenia się bliżej miejscom szczególnie ważnym dla Joanny Konopińskiej. Stanowić będzie on próbę przywołania pamięci o Wrocławiu sprzed osiemdziesięciu lat jako miasta tonącego co prawda w morzu ruin, ale równocześnie każdego dnia, jak przysłowiowy Feniks z popiołów rodzącego się do nowego życia.

Joanna Nowosielska-Sobel – polska historyk specjalizująca się w historii najnowszej Polski i powszechnej, historii Śląska i Prus; nauczyciel akademicki związana z Uniwersytetem Wrocławskim. Jest autorką licznych artykułów poświęconych Śląskowi postrzeganemu tak z historycznej, jak i kulturowej perspektywy, a także redaktorem wydawnictw naukowych odnoszących się do tej problematyki.

 


28 września 2023 (czwartek), godzina 17.00

Popiół i Diament. Spotkania Autorskie – Filip Springer

prowadzenie: Magdalena Musiał

  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona

 „Mein Gott, jak pięknie” – spotkanie z Filipem Springerem

„Mein Gott, jak pięknie” – to nie jest reportaż. To na poły fabularyzowana, na poły dokumentalna opowieść, której głównym bohaterem jest pejzaż. Przemierzając rowerem tereny wschodnich prowincji Prus nazwanych później Ziemiami Odzyskanymi, autor podąża śladami ludzi, którzy – ogarnięci wizją postępu – włączyli się w rewolucję przemysłową, stopniowo przekształcając otaczający ich świat. Część tej historii rozgrywa się nad Odrą – pierwszą uregulowaną wielką rzeką w Europie; część w prakwickich lasach, w których zmagający się z własnymi demonami cesarz Wilhelm II wytępił populację jeleni. 

Filip Springer – reporter i fotograf. Autor książek poświęconych przestrzeni i architekturze. Stypendysta Narodowego Centrum Kultury i Fundacji „Herodot” im. Ryszarda Kapuścińskiego. Nominowany do najważniejszych nagród literackich w kraju. Jego książki tłumaczone są na angielski, niemiecki, rosyjski i węgierski.

 


14 października 2023 (sobota), godzina 12.00

„Szaberplac i pierwszy list” – spacer z Agatą Gabiś

Inspiracją dla tematu i trasy miejskiego spaceru jest lektura tekstów, zawartych w zbiorze „Mój dom nad Odrą” i obejmujących przede wszystkim relacje osadników, którzy przybyli na Ziemie Zachodnie po 1945. Wśród pierzei wrocławskich kamienic, podwórek i skwerów można jeszcze odnaleźć ślady pierwszych, polskich lat – szczególnie wyraźne są w obrębie osiedli Nadodrze i Ołbin, gdzie już w drugiej połowie 1945 roku zaczęli osiedlać się nowi mieszkańcy, a miasto powoli wracało do swojego codziennego rytmu. Słabo czytelne litery dawnych szyldów, tablice pamiątkowe, znaczące nazwy ulic, dzikie krzewy albo po prostu wspomnienia, które wypełniają dziś na wskroś współczesne przestrzenie. Podczas spaceru poszukamy takich śladów, zajrzymy do pierwszego powojennego urzędu pocztowego, spróbujemy z fragmentów materialnej tkanki i z opowieści mieszkańców zrekonstruować jeden z najtrudniejszych momentów w historii miasta: wszechobecną atmosferę niepewności i tymczasowości, w której jednak trzeba przetrwać. Trzeba zrobić zakupy na pobliskim szaberplacu, wysłać list i znaleźć dom.

dr Agata Gabiś – absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim. Zajmuje się przede wszystkim architekturą XX wieku oraz rozwojem przestrzennym Wrocławia i Dolnego Śląska. Na podstawie pracy doktorskiej, dotyczącej powojennej architektury Wrocławia, została w 2019 roku wydana książka „Całe morze budowania. Wrocławska architektura 1956–1970”. Poza działalnością naukową i dydaktyczną Agata Gabiś działa na polu popularyzacji i ochrony dziedzictwa materialnego: współpracowała z Centrum Historii Zajezdnia, brała udział w przygotowaniu i realizacji programu architektonicznego Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016, współtworzyła wystawy i cykle debat (m. in. w Muzeum Współczesnym Wrocław oraz w Biurze Wystaw Artystycznych). Od 2019 roku jest członkiem Wojewódzkiej Rady Ochrony Zabytków.

 


26 października 2023 (czwartek), godzina 17.00

Popiół i Diament. Spotkania Autorskie – Beata Halica

prowadzenie: dr Joanna Hytrek-Hryciuk

  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, wejściówki do odbioru w kasach muzeum

„Mój dom nad Odrą. Pamiętniki osadników Ziem Zachodnich po 1945 roku” – spotkanie z Beatą Halicką

Kim byli osadnicy Ziem Zachodnich? Skąd przybyli i czy opuścili swoje rodzinne strony dobrowolnie? Co zastali w pierwszych powojennych latach na „Polskim Dzikim Zachodzie” i kiedy zaczęli nazywać to miejsce nowym domem? Antologia „Mój dom nad Odrą. Pamiętniki osadników Ziem Zachodnich po 1945 roku” (Wydawnictwo Universitas 2016) zawiera wybór wspomnień naocznych świadków tamtych dni. Zapiski nadesłano na konkurs na najlepsze pamiętniki osadników ogłoszony przez Instytut Zachodni w Poznaniu w 1956 roku.

prof. Beata Halicka – kulturoznawczymi, profesor na Wydziale Historii Uniwersytetu im A. Mickiewicza w Poznaniu. W latach 2012–2018 pracowała w Polsko-Niemieckim Instytucie Badawczym przy Collegium Polonicum w Słubicach, będącym wspólną jednostką badawczą UAM w Poznaniu i Europejskiego Uniwersytetu Viadrina Frankfurcie nad Odrą. Ponadto w charakterze profesora gościnnego wykładała na uniwersytetach w Calgary (Kanada) w 2014 i w El Paso (USA) w 2016. Halicka jest autorką sześciu monografii (każda wydana po polsku i po niemiecku), licznych artykułów oraz redaktorką prac zbiorowych. Za książkę „Polski Dziki Zachód” otrzymała Nagrodę Identitas 2016 w kategorii najlepsza książka historyczna roku. Jej zainteresowania badawcze to historia społeczna i kultura Europy Środkowo-Wschodniej w XX wieku, problemy nacjonalizmu, przymusowych migracji, Polaków i Polonii w świecie, a także stosunki polsko-niemieckie, kwestie tożsamości w regionach przygranicznych, kultura i polityka pamięci.

 


16 listopada 2023 (czwartek), godzina 17.00

Popiół i Diament. Spotkania Autorskie – Grzegorz Piątek

prowadzenie: dr Małgorzata Preisner-Stokłosa

  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, wejściówki do odbioru w kasach muzeum 

„Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 19201939” – spotkanie z Grzegorzem Piątkiem

Książka „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920–1939” (Wydawnictwo W.A.B. 2022), której poświęcone będzie spotkanie, to opowieść o mieście tworzonym od podstaw, gdzie można było zacząć życie „od nowa”, przezwyciężyć różnice między zaborami, uciec od narodowych przywar i wiejskiej nędzy. Tutaj Polska miała wejść w wiek XX, a Gdynia spełnić marzenia o idealnym mieście i idealnej Polsce.

Reportaż o Gdyni przyniósł Grzegorzowi Piątkowi Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii esej, Paszport Polityki w kategorii literatura oraz nagrodę Nike Czytelników 2023.

Grzegorz Piątek – publicysta, krytyk, z wykształcenia architekt zajmujący się historią i architekturą Warszawy. Laureat Nagrody Literackiej m. st. Warszawy, kurator wystaw i projektów, m.in. „Le CorbusYear – program edukacyjno-kulturalny z okazji 125. urodzin Le Corbusiera”, czy też „Dane warszawskie – sekcja wystawy głównej Muzeum Warszawy”. Autor książek: „Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949” oraz „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920–1939”.

 


17 listopada 2023 (czwartek), godzina 12.00

  • warsztaty dla grupy szkolnej

Modernizm po polsku– warsztaty wokół architektury

Punktem wyjścia do zajęć będzie refleksja nad modernistyczną architekturą i urbanistyką Gdyni – polską próbą stworzenia miasta idealnego, opisaną w książce „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920–1939”. Czy idee Le Corbusiera są nadal aktualne? Zastanowimy się nad tym kontrastując wizje z przeszłości z naszymi aktualnymi potrzebami. W części warsztatowej krytycznym okiem spojrzymy na postulaty wysunięte przez architektów modernizmu i spróbujemy wspólnie opracować zaktualizowaną wersję słynnej Karty Ateńskiej.

Michał Chadera – absolwent Dziedzictwa Kultury Materialnej na Uniwersytecie Wrocławskim, obecnie również student Historii. Asystent w Dziale Edukacji Muzeum Architektury we Wrocławiu. Jego zainteresowania badawcze to architektura i urbanistyka XIX i XX wieku oraz szeroko pojęta dyskusja na temat problematyki przestrzeni miejskiej.


Prowadzący spotkania


dr Małgorzata Preisner-Stokłosa

Doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, kustosz w Gabinetach Świadków Historii w Muzeum Pana Tadeusza, współautorka wystawy stałej Misja: Polska poświęconej biografiom Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego w Muzeum Pana Tadeusza. Kuratorka i autorka licznych wystaw związanych z kolekcją Władysława i Zofii Bartoszewskich. Współprowadząca i koordynująca cykle „Misja Polska: Misja Wrocław”, „Środy nad książką”, „Popiół i Diament. Spotkania autorskie”, które organizowane są w Muzeum od 2016 roku.


Marcin Szyjka

Historyk, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracował w Muzeum w Dzierżoniowie, redaktor „Rocznika Dzierżoniowskiego” w latach 2013–2015. Aktualnie pracownik Gabinetów Świadków Historii w Muzeum Pana Tadeusza, gdzie zajmuje się zbiorami Tadeusza Różewicza, prowadzi spotkania z autorami książek i jest współautorem krótkich filmów przybliżających sylwetkę Tadeusza Różewicza.


Magdalena Musiał

Historyk sztuki i edukatorka muzealna, wicedyrektor Ossolineum ds. Muzeum Pana Tadeusza, w którym pracuje od momentu jego powstania. Przez niemal siedem lat kierowała Działem Edukacji MPT, w grudniu 2022 roku nominowana przez Radę Kuratorów Ossolineum na wicedyrektora. Wcześniej przez wiele lat związana z Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Koordynatorka wielu projektów edukacyjnych, autorka przewodników po sztuce dla dzieci i artykułów dotyczących historii dolnośląskiej farmacji, współtwórczyni Forum Edukatorów Muzealnych, współorganizatorka Letnich Interdyscyplinarnych Spotkań Akademickich organizowanych od 2002 roku na Dolnym Śląsku, wrocławianka, Dolnoślązaczka, miłośniczka fotografii.


dr Joanna Hytrek-Hryciuk

Historyczka, śląskoznawczyni, autorka licznych publikacji na temat historii regionu i historii Polski w XX wieku. Laureatka nagrody Fundacji im. Tomasza Strzembosza. W 2020 roku wyróżniona tytułem 30. Kreatywnych Wrocławia. Odpowiada za lekcje muzealne związane z historią najnowszą.


 

mkidn

Zadanie „Popiół i Diament. Spotkania autorskie” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.