SPOTKANIA AUTORSKIE
Popiół i Diament
- kwiecień–listopad 2025
- wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, wejściówki do odbioru w kasach muzeum
- transmisje online
„Popiół i Diament. Spotkania autorskie” to cykl wydarzeń kulturalnych zorientowanych na zagadnienia historyczne i historyczno-literackie, promujący działalność wrocławskiej niezależnej księgarni stacjonarnej Popiół i Diament.
Zaplanowane wydarzenia obejmują szereg atrakcji odbywających się zarówno we wnętrzu księgarni, jak i w plenerze. W ramach cyklu zapraszamy do Muzeum Pana Tadeusza na comiesięczne spotkania z autorami książek znajdujących się w ofercie księgarni oraz dyskusje poświęcone prezentowanym publikacjom. Tematyka spotkań i prezentowanych pozycji nawiązywać będzie do wystawy stałej „Misja: Polska” w Muzeum Pana Tadeusza, a wybrane przez nas książki dotyczą kultury, historii i literatury polskiej XX i początku XXI wieku, poruszając ważne zagadnienia i ukazując wydarzenia oraz zjawiska kulturowe ostatnich dziesięcioleci w nowym świetle.
Gośćmi tegorocznych spotkań autorskich będą między innymi Anna Cymer, Michał Przeperski, Aleksandra Suława oraz Bożena Szaynok, która zaprosi na spacer tematyczny po Wrocławiu, będący okazją do poznania miejsc ważnych i symbolicznych dla mieszkańców miasta. W programie cyklu znalazły się również warsztaty architektoniczne z Michałem Chaderą.
Wstęp
Spotkania autorskie z udziałem publiczności odbywają się w księgarnio-kawiarni Popiół i Diament przy Muzeum Pana Tadeusza i są transmitowane online za pośrednictwem strony internetowej www.muzeumpanatadeusza.ossolineum.pl i w mediach społecznościach. Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny, liczba miejsc ograniczona. Na spacery tematyczne po Wrocławiu i warsztaty obowiązują wcześniejsze zapisy.
Program wydarzeń
10 kwietnia 2025 (czwartek),
godzina 17.00
prowadzenie: Joanna Kachel-Szyjka
- wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, wejściówki do odbioru w kasach muzeum
- transmisja online
„Długie lata 90. Architektura czasów transformacji” – spotkanie z Anną Cymer
Książka Anny Cymer „Długie lata 90. Architektura w Polsce czasów transformacji” przedstawia panoramę architektoniczną dekady i porządkuje typologię powstających wówczas obiektów. Autorka pokazuje, że epoka lat 90. nie zamknęła się w tytułowym dziesięcioleciu, lecz trwała znacznie dłużej – od czasu, kiedy do Polski zaczęły docierać idee postmodernizmu, a architekci mogli wreszcie zakładać własne pracownie, do początku XXI wieku, kiedy wciąż realizowano budynki według wcześniejszych projektów. Książka to efekt nie tylko licznych lektur i kwerend, lecz także wielu podróży autorki po Polsce w poszukiwaniu entuzjazmu, kolorów i eksperymentów z tamtych lat. Obszernemu tekstowi towarzyszy prawie 200 wykonanych przez autorkę kolorowych zdjęć przedstawiających budynki z różnych miast i miasteczek Polski, bibliografia, indeks osób i pracowni architektonicznych oraz miejscowości.
Centrum Architektury 2024
*Materiały Wydawcy
Anna Cymer – historią architektury zaczęła się zajmować jeszcze na studiach; jej praca magisterska dotyczyła idei osiedla społecznego na przykładzie budowy warszawskiego osiedla na Rakowcu. Badając historię architektury mieszkaniowej, zajęła się powojennymi koncepcjami osiedli, aż zafascynowała się budownictwem Polski Ludowej w ogóle – czego owocem była książka „Architektura w Polsce 1945–1989”. Od blisko dwóch dekad pisze o architekturze do mediów drukowanych i internetowych, popularnych i branżowych.
Joanna Kachel-Szyjka – muzealniczka, absolwentka archeologii na Uniwersytecie Wrocławskim oraz Studium Sztuk Plastycznych w Głogowie, pracowała w Muzeum w Dzierżoniowie, obecnie adiunkt w Dziale Sztuki Muzeum Książąt Lubomirskich. Interesuje się kulturą materialną, a w szczególności garncarstwem, architekturą i meblarstwem.
15 kwietnia 2025 (wtorek),
godzina 12.00
prowadzenie: Michał Chadera
- wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, bezpłatne wejściówki do odbioru w kasach muzeum od 1 kwietnia 2025
„Nowe czasy, nowe formy. O architekturze i przestrzeni lat 90.” – warsztaty architektoniczne z Michałem Chaderą
Szaleństwo kolorów i dziwne budynki, a może odpowiedź architektów na nowe czasy i powiew wolności? Jaka była architektura i przestrzeń lat 90.? Podczas warsztatów w Muzeum Pana Tadeusza wspólnie z uczestnikami zastanowimy się, co było inspiracją dla projektantów w ostatniej dekadzie XX wieku. Poznamy również założenia stylu, który wciąż wyróżnia się w sylwetkach polskich miast, a w ciągu ostatnich lat stał się również gorącym tematem w dyskusji na temat zabudowy Wrocławia – postmodernizmu. Spotkanie zakończymy warsztatem plastycznym, w trakcie którego wcielimy się w rolę architektów mierzących się z wyzwaniami lat 90.
Michał Chadera – historyk i edukator architektoniczny, od 2023 roku zawodowo związany z Muzeum Architektury we Wrocławiu. Bada i popularyzuje zagadnienia związane z architekturą i urbanistyką oraz lokalne historie. Prowadzący i koordynator licznych wydarzeń kulturalnych m.in. cyklu „Spotkajmy się w mieście”.
29 maja 2025 (czwartek),
godzina 17.00
prowadzenie: Marcin Szyjka
- wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, wejściówki do odbioru w kasach muzeum
- transmisja online
„Dziki Wschód. Transformacja po polsku 1986–1993” – spotkanie z Michałem Przeperskim
„Dziki Wschód. Transformacja po polsku 1986–1993” – tę historię trzeba wreszcie opowiedzieć inaczej. Dziś wszystko jest oczywiste: poprzedni system upadł, więc tak właśnie musiało być. Ale Polacy z 1986 roku nie byli świadomi tego, że żyją w schyłkowym komunizmie. W reportażu historycznym Michał Przeperski nie poucza bohaterów tamtych wydarzeń, ale próbuje ich zrozumieć. Rozbraja mity i uproszczenia, pokazując, że schyłkowy PRL wcale nie był taki szary, a wczesne lata 90. takie kolorowe. Autor przekonuje, że transformacja to więcej niż zmiana polityczna wynegocjowana przy okrągłym stole. Podważa obiegowe opinie zaskakującymi danymi liczbowymi, a sięgając po badania socjologiczne z tamtych czasów, kreśli fascynujące portrety zbiorowe. Ale przede wszystkim interesuje go to, co działo się wtedy na polskich ulicach i w polskich domach. Oddaje głos zwykłym ludziom – również tym, których transformacja nie oszczędziła. Co wtedy myśleli, jakie mieli plany, czego chcieli i czego się bali? Jak przeszli z epoki „załatwiania”, dwóch kanałów w telewizji, kolejki jako podstawowej formy życia społecznego i radzieckich baz wojskowych w erę dzikiego kapitalizmu, eksplozji małych biznesów i wielkich przekrętów, stadionowego handlu i mantry o „gonieniu Zachodu”? „Dziki Wschód” to wyprawa do dziwnego, ale i fascynującego kraju, jakim na przełomie lat 80. i 90. była Polska.
Wydawnictwo Literackie 2024
*Materiały Wydawcy
Michał Przeperski – doktor historii, pracownik Instytutu Historii PAN oraz rzecznik prasowy Muzeum Historii Polski. Specjalizuje się w dziejach Europy Środkowej w XX wieku, zwłaszcza w procesach transformacji politycznej i społecznej. Autor m.in. książek „Gorące lata trzydzieste. Wydarzenia, które wstrząsnęły Rzeczpospolitą”, „Nieznośny ciężar braterstwa. Konflikty polsko-czeskie w XX wieku” i „Mieczysław F. Rakowski. Biografia polityczna”. Laureat nagrody „Nowych Książek” dla najlepszej książki (2017), a w roku 2021 Nagrody Naukowej tygodnika „Polityka”, Nagrody Specjalnej Fundacji Identitas oraz Nagrody KLIO.
Marcin Szyjka – historyk, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracownik Muzeum Pana Tadeusza, pracował też w Muzeum Miejskim Dzierżoniowa, redaktor „Rocznika Dzierżoniowskiego” 2013–2015, obecnie zajmujący się m.in. zbiorami Tadeusza Różewicza. Współautor wystaw poświęconych twórczości poety. Współprowadzący cykle „Misja Polska: Misja Wrocław” i „Środy nad książką”, które organizowane są w Muzeum od 2016 roku. Współautor wystawy stałej „Pan Tadeusz Różewicz”.
31 maja 2025 (sobota),
godzina 12.00
prowadzenie: Bożena Szaynok
- wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, obowiązują zapisy dostępne od 5 maja 2025
„Transformacja opozycji we Wrocławiu w drugiej połowie lat 80.” – spacer z Bożeną Szaynok
Spacer po Wrocławiu z Bożeną Szaynok inspirowany książką Michała Przeperskiego „Dziki Wschód. Transformacja po polsku 1986–1993”, odbędzie się śladami miejsc przypominających wydarzenia z drugiej połowy lat 80. i początku lat 90. XX wieku we Wrocławiu.
Dwugodzinną wędrówkę rozpoczniemy od krótkiego przypomnienia historii Polski drugiej połowy lat 80., w przełomowym 1989 roku oraz w pierwszych latach „transformacji”. Częścią tej opowieści będzie stolica Dolnego Śląska, która w każdym z opisanych okresów odegrała istotną rolę w zachodzących zmianach. W narracji spaceru odkryjemy kilka twarzy Wrocławia: walczącego o wolność, angażującego się w przemiany polityczne przełomu lat 80. i 90., oraz rozpoczynającego życie w demokratycznym państwie. Przystankami będą miejsca związane ze starą i nową opozycją we Wrocławiu (strajki robotników i studentów, Kościół, Ruch Wolność i Pokój, Pomarańczowa Alternatywa). Opowiemy o nowych formach oporu przełamujących strach wobec władzy. Bohaterami spaceru będą budynki, miejsca, ale także ulica Świdnicka, świadkująca opozycyjnym inicjatywom, przygotowaniom do wyborów z czerwca 1989 roku czy szeroko rozumianej „transformacji”. Poznamy opozycjonistów, wrocławskich uczestników Okrągłego Stołu, naszych posłów i senatorów w czerwcowych wyborach, ale także radnych pierwszej, naprawdę samorządnej Rady Miejskiej.
Zapraszamy na spacer i opowieść o Polsce zawieszonej między dwiema ważnymi dla nas epokami. „Podoba nam się to, czy nie, wszyscy jesteśmy z transformacji” (Michał Przeperski).
Opis: Bożena Szaynok
(Uniwersytet Wrocławski)
Bożena Szaynok – dr hab. historii, profesor w Zakładzie Historii Najnowszej Instytutu Historii Uniwersytetu Wrocławskiego. Specjalizuje się w najnowszej historii Polski, historii stosunków polsko-izraelskich, historii Żydów w Polsce po 1945 r. Autorka między innymi książek „Pogrom Żydów w Kielcach. 4 VII 1946 r.”; „Osadnictwo żydowskie na Dolnym Śląsku 1945–1950”; „Z historią i Moskwą w tle. Polska a Izrael 1944–1968”; „Duszpasterz. Rozmowy z ojcem Ludwikiem Wiśniewskim”. Autorka obszernej rozmowy z Władysławem Bartoszewskim w jego książce „Polacy – Żydzi – okupacja”.
26 czerwca 2025 (czwartek),
godzina 17.00
prowadzenie: Małgorzata Preisner-Stokłosa
- wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, wejściówki do odbioru w kasach muzeum
- transmisja online
„Przy rodzicach nie parlować. O polskich powrotach z Francji” – spotkanie z Aleksandrą Suławą
Skąd Mała Francja w Bolesławcu, Bytomiu, Gliwicach, Zabrzu, koło Wałbrzycha? W latach dwudziestych XX wieku na mocy umowy międzynarodowej między Polską a Francją kilkaset tysięcy Polaków wyjechało, by pracować we francuskich kopalniach. Po II wojnie światowej stara ojczyzna, która potrzebowała rąk do pracy, wezwała ich do powrotu. Wielu odpowiedziało na to wezwanie – wśród nich najbardziej znany polski Francuz, Edward Gierek. We Francji byli obywatelami drugiej kategorii, płacono im gorzej i często traktowano z niechęcią. Jednak to tam nauczyli się walczyć o swoje prawa, angażować społecznie i cenić drobne przyjemności codziennego życia. W Polsce czekały na nich nowe wyzwania i rozczarowania, a podziw otoczenia mieszał się z nieufnością do ich „zagranicznych” zwyczajów. Rozdarcie między dwoma domami nigdy już ich nie opuściło.
Wydawnictwo Czarne 2023
*Materiały Wydawcy
Aleksandra Suława – absolwentka historii sztuki i dziennikarstwa i komunikacji społecznej. Publikowała w „Dzienniku Polskim”, „Gazecie Krakowskiej” i obecnie jest dziennikarką Interii. Za swoje teksty nagradzana „Kryształowym Piórem”, nominacją do „Grand Press” (w kategorii wywiad) i Nagrodą Dziennikarzy Małopolski. Za książkę „Przy rodzicach nie parlować. O polskich powrotach z Francji”, Wydawnictwo Czarne 2023, otrzymała Nagrodę Historyczną Polityki, nagrodę Ambasadora Nowej Europy 2023 oraz Nagrodę im. Anatola Omelaniuka.
Małgorzata Preisner-Stokłosa – doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, kustoszka, współautorka wystawy stałej „Misja: Polska” poświęconej biografiom Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego. Kuratorka i autorka licznych wystaw związanych z kolekcją Władysława i Zofii Bartoszewskich. W Muzeum Pana Tadeusza pracuje w Gabinetach Świadków Historii, współorganizuje spotkania poświęcone książkom w ramach cykli: „Popiół i Diament. Spotkania autorskie”, „Misja: książki”.
Patroni medialni
- Radio Wrocław
- Radio Ram
- Radio Wrocław Kultura
- Gazeta Wrocławska
- Co Jest Grane
Zadanie „Popiół i Diament. Spotkania autorskie” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
