Rozmowy polsko-ukraińskie

cykl wydarzeń w Muzeum Pana Tadeusza
w ramach Festiwalu Twórczej Współpracy WROCloveUKRAINA

Wierzcie mi, nic pożądańszego, a nic trudniejszego na ziemi, jak prawdziwa rozmowa – zainspirowani tymi słowami Adama Mickiewicza organizatorzy festiwalu WROCloveUKRAINA zapraszają na cykl spotkań pt. „Rozmowy polsko-ukraińskie”, który odbywać się będzie w Muzeum Pana Tadeusza. W obliczu pogarszających się stosunków politycznych i dyplomatycznych obu naszych krajów, to co możemy zrobić jako społeczeństwo obywatelskie, a szerzej jako zwykli Polacy i Ukraińcy, to po prostu siąść razem do stołu i zacząć rozmawiać. Rozmawiać pomimo politycznych sporów i podziałów, nie tylko po to, aby zrozumieć tego, z kim rozmawiamy, lecz także by dowiedzieć się więcej o sobie samych. Do rozmów przy udziale publiczności zaproszeni zostaną znani intelektualiści, twórcy oraz aktywiści z Polski i Ukrainy. Formuła spotkań będzie miała charakter otwarty, zgodnie z wywiedzioną z greckiej filozofii koncepcją, mówiącą że dialog to pewna zasada myślenia określająca ludzką kondycję. Jak pisał Hans-Georg Gadamer, rozmowa jest rozmową nie dzięki temu, iż doświadczyliśmy w niej czegoś nowego, a dlatego, iż napotkaliśmy w drugim człowieku coś, czego jeszcze w naszym doświadczeniu świata nie spotkaliśmy.

Cykl otworzyła marcowa rozmowa wybitnych twórców współczesnej literatury: Olgi Tokarczuk i Jurija Andruchowycza. Następnie gościliśmy przedstawicieli nowego pokolenia twórców obu krajów: Dorotę Masłowską i Serhija Żadana. Trzecią rozmowę, przed wakacyjną przerwą, prowadzili Ziemowit Szczerek i Roman Kabaczij. Tym razem zapraszamy na spotkanie z udziałem byłego ambasadora RP w Ukrainie, Jana Piekło i ambasadora Ukrainy w Polsce, Andrija Deszczyci, które poprowadzi Bogumiła Anna Łazar.


Rozmowa czwarta.
Z Janem Piekło i Andrijem Deszczycią
rozmawia Anna Łazar.


 

  • 15 października 2019 (wtorek)
    godz. 19.00
  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, wejściówki do odebrania w kasach muzeum

Goście

Jan Piekło (ur. 1952 w Krakowie) – polski dziennikarz, ekspert ds. mediów, długoletni (2005–2016) dyrektor wykonawczy Poland-America-Ukraine Cooperation Initiative, w latach 2016–2019 ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Ukrainie. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej (1977). W latach 1978–1981 był dziennikarzem „Gazety Krakowskiej”, która po sierpniu 1980 była źródłem niezależnej informacji, pomostem wyrażania postulatów oraz opozycyjnych wobec władz PRL opinii; działał w redakcyjnej „Solidarności”. Po wprowadzeniu stanu wojennego został zwolniony z pracy, po czym praktykował jako psychoterapeuta w Klinice Psychiatrii Dzieci i Młodzieży w Krakowie, działając jednocześnie w niezależnym ruchu wydawniczym zdelegalizowanej „Solidarności”.

W latach 1989 i 1990 był dziennikarzem „Tygodnika Powszechnego”. W grudniu 1989 relacjonował wydarzenia rewolucji rumuńskiej i obalenie reżimu komunistycznego Nicolae Ceaușescu. W 1991 ukończył podyplomowy program „Dziennikarstwo a demokracja” organizowany przez Uniwersytet w Sztokholmie, w kwietniu 1992 Projekt Rozwoju Mediów Europy Środkowo-Wschodniej (ang. East Central European Media Development Project) koordynowany przez Szkołę Dziennikarstwa oraz Centrum Programów Międzynarodowych i Studiów (Center for the International Programs and Studies) Uniwersytetu Missouri.

W latach 1992–1997 jako niezależny reporter relacjonował przebieg rozpadu Jugosławii oraz wojny w Bośni i Hercegowinie.

Od 2000 redagował elektroniczny magazyn „Forum”, poświęcony dialogowi kultur. W latach 2001 i 2002 był koordynatorem projektu „Mosty Tolerancji”, realizowanego przez Fundację Kultury Chrześcijańskiej „Znak”, amerykański konsulat generalny w Krakowie i Stowarzyszenie Willa Decjusza. Do maja 2005 był dyrektorem programowym „Znaku”, a od maja 2005 dyrektorem wykonawczym PAUCI (Poland-America-Ukraine Cooperation Initiative, przekształconej później w Fundację Współpracy Polsko-Ukraińskiej PAUCI), prowadząc projekty transgraniczne w Armenii, Gruzji, Mołdawii, a zwłaszcza na Ukrainie. W latach 2011–2013 był członkiem Komitetu Sterującego Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego przy Komisji Europejskiej. W latach 2016–2019 ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Ukrainie.

Andrij Deszczycia (ur. 1965 r. w Spasów, obwód lwowski) – ukraiński politolog i dyplomata, w 2014 pełniący obowiązki ministra spraw zagranicznych, w latach 2008–2012 ambasador Ukrainy w Finlandii i Islandii, od 2014 ambasador Ukrainy w Polsce. Ukończył politologię na Uniwersytecie im. Iwana Franki we Lwowie (1989) i historię na Uniwersytecie Alberty w Edmonton (1995), doktor nauk politycznych. W latach 1999–2001 – starszy koordynator Programu Polsko-Ukraińsko-Amerykańskiej Inicjatywy Współpracy (PAUCI) na Ukrainie. Pracował w przedstawicielstwach dyplomatycznych Ukrainy w Polsce i Finlandii. 27 lutego 2014 roku, po wydarzeniach Euromajdanu, pełnił obowiązki ministra spraw zagranicznych w rządzie Arsenija Jaceniuka. Funkcję tę sprawował do 19 czerwca 2014 roku. Od 7 listopada 2014 roku – ambasador Ukrainy w Polsce.


Prowadzenie

Anna Łazar – autorka projektów wokół polskiej i wschodnioeuropejskiej kultury współczesnej, pracowała w polskich NGO oraz na stanowiskach dyrektorskich w zakresie dyplomacji publicznej i kulturalnej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych wInstytutach Polskich w Kijowie (2008-2014) i w Sankt-Petersburgu (2015-2018). Kuratorka: „Hmm…wystawa problemowa”, „Podróż na Wschód” i in., redaktorka numerów tematycznych wschodnioeuropejskich pism literackich "Zviezda"(RU) , "Krytyka"(UA), „Ruś Kijowska” (UA), „Wsesvit”(UA), publikuje m.in. w „Czas Literatury”, „Herito” , „NEW”, „NEE” oraz w książkach i katalogach m.in. Revolutionary Experimental Space, wyd. Kunsteditionen, Pawleński , wyd. Krytyka Polityczna; Vlada Ralko, Widmo wolności. Wersja i Mykola Ridnyj, Wilk w worku, wyd. Galeria Arsenał Białystok.


Rozmowa trzecia.
Z Ziemowitem Szczerkiem
i Romanem Kabaczijem
rozmawia Tomasz Sikora.

rozmowy pl ua szczerek kabaczij

  • 14 maja 2019 (wtorek), godz. 19.00

  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, wejściówki do odebrania w kasach muzeum

Goście

Ziemowit Szczerek (ur. 1978) – dziennikarz i prozaik, współpracuje z „Polityką”, „Nową Europą Wschodnią” i „Tygodnikiem Powszechnym”, autor książek „Siódemka”, „Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian”, „Rzeczpospolita Zwycięska”, „Tatuaż z tryzubem”, „Międzymorze. Podróże przez prawdziwą i wyobrażoną Europę Środkową” oraz współautor zbioru opowiadań „Paczka radomskich”. W 2013 roku został laureatem Paszportu „Polityki”, w 2014 roku był nominowany do Nagrody Literackiej Nike i Nagrody Literackiej Europy Środkowej „Angelus”, a w następnych latach został ich finalistą. Za „Tatuaż z tryzubem” był również nominowany do Nagrody MediaTory, a za „Międzymorze” dodatkowo do Nagrody im. Beaty Pawlak. Książka „Międzymorze” znalazła się również w półfinale wrocławskiej Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus”.

Roman Kabaczij (ur. 1974 r. w Kijowie) – Ukraiński historyk i dziennikarz. Dorastał w rodzinie nauczycieli we wsi Dobropillia na południu Ukrainy. W roku 1995 rozpoczął studia na Wydziale Historycznym na Państwowym Uniwersytecie Pedagogicznym w Chersoniu, które ukończył w roku 2000. Od roku 2001 po 2005 doktorant na Wydziale Humanistycznym UMSC w Lublinie, w ramach studiów Europejskiego Kolegium Polskich i Ukraińskich Uniwersytetów. Pracę doktorską pt. „Przesiedlenia ludności ukraińskiej z Polski na południe Ukrainy w latach 1944-1946” obronił w roku 2006 (w postaci książki praca wyszła w Warszawie pt. „Wygnani na stepy”, 2012). W roku 2005/2006 odbył staż naukowy na Uniwersytecie Preszowskim na Słowacji w ramach programu stypendialnego Funduszu Wyszegradzkiego. Po powrocię na Ukrainę pracował jako redaktor w telewizji „5 kanal” w Kijowie (2006-2007) oraz redaktor działu historii czasopisma „Ukrajińśkyj tyżdeń” (2007-2011). Od roku 2012 i do dziś związany z orgranizacją pozarządową Instytut Przekazu Masowego, mediaekspert.


Prowadzenie

Tomasz Sikora (ur. 1974) – muzyk, menadżer kultury, filozof, realizator dźwięku, autor dźwięku do filmów, producent. Muzyk wrocławskiego zespołu Karbido. Od wielu lat czynnie zaangażowany w dialog i polsko-ukraińską wymianę kulturalną. Z zespołem Karbido od 2004 roku bierze udział we współpracy z Jurijem Andruchowyczem, z którym zespół wydał 5 płyt i zagrał kilkadziesiąt koncertów w Ukrainie i Polsce. Współpracował również z zespołem DachaBracha, VJ Grupa Cube i ArtPole. Uczestnik projektu „rozdilovi” z udziałem Serhija Żadana oraz twórców z Ukrainy i Białorusi. Pomysłodawca oraz kurator Festiwalu Twórczej Współpracy WROCloveUKRAINA.


Rozmowa druga.
Z Dorotą Masłowską i Serhijem Żadanem
rozmawia Marcin Hamkało.

rozmowy plua dorota masłowska i serhij żadan
  • 2 kwietnia 2019 (wtorek), godz. 17.00
  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, wejściówki do odebrania w kasach muzeum

Goście

Dorota Masłowska – ur. 1983 w Wejherowie, autorka głośnej "Wojny polsko-ruskiej pod flagą biało-czerwoną", za którą otrzymała Paszport Polityki i nagrodzonego Nagrodą Nike "Pawia Królowej". Autorka wystawianych na całym świecie dramatów "Dwoje biednych Rumunów mówiących po polsku" i "Między nami dobrze jest" Felietonistka "Dwutygodnika". W 2018 w Wydawnictwie Literackim ukazała się jej nowa powieść "Inni ludzie", w 2019 spektakl pod tym samym tytułem w warszawskim Teatrze Rozmaitości

Serhij Żadan – ur. 1974 r. w Starobielsku, mieszka w Charkowie. Ukraiński pisarz, poeta, publicysta; uznawany za jednego z najbardziej wpływowych młodych ukraińskich pisarzy. Studiował filologię ukraińską i niemiecką na Uniwersytecie Charkowskim, gdzie obronił również pracę doktorską i wykłada literaturę. W Polsce ukazały się między innymi: tom poezji „Historia kultury początku stulecia”, tom prozy „Big Mac”, powieść „Depeche Mode” (porównywana do „Ulissesa” Joyce'a, „Moskwy-Pietuszki” Jerofiejewa, „Podróży do kresu nocy” Céline'a), „Anarchy in the UKR” (punkrockowa proza o wydarzeniach lat osiemdziesiątych, a także czasach ostatniej rewolucji w industrialnym Charkowie), „Hymn demokratycznej młodzież”, „Woroszyłowgrad” oraz „Mezopotamia”. Jego książki przełożono na 16 języków. Sam tłumaczy teksty z języka niemieckiego. Jego najnowsza powieść „Internat”, której tłem jest tocząca się obecnie na wschodzie Ukrainy wojna, ukazała się w Polsce w lutym tego roku.


Prowadzenie

Marcin Hamkało (ur. 1971) – menedżer kultury, redaktor, kurator i współautor wystaw, wykładowca, polski poeta i literaturoznawca. Doktor nauk humanistycznych (2001). Od 2006 dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania, od 2015 dyrektor Muzeum Pana Tadeusza. Redaktor naczelny pism „Opowiadanie” (od 2014) i „Interpretacje” (od 2018). Jest prezesem Towarzystwa Aktywnej Komunikacji i wicedyrektorem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.


Rozmowa pierwsza.
Z Olgą Tokarczuk i Jurijem Andruchowyczem
rozmawia Marcin Hamkało.

rozmowy polsko ukraińskie
  • 7 marca 2019 (czwartek), godz. 19.00
  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, wejściówki do odebrania w kasach muzeum

Goście

Olga Tokarczuk (ur. 1962) – pisarka, eseistka, autorka scenariuszy, poetka, psycholog. Autorka powieści „Podróż ludzi Księgi” (1993), „E. E.” (1995), „Prawiek i inne czasy” (1996), „Dom dzienny, dom nocny” (1998), „Ostatnie historie” (2004), „Anna In w grobowcach” świata (2006), Bieguni (2007), „Prowadź swój pług przez kości umarłych” (2009), „Księgi Jakubowe” (2014), zbiorów opowiadań „Szafa” (1998), „Gra na wielu bębenkach” (2001), „Opowiadania bizarne” (2018), oraz eseju „Lalka i perła” (2000), poświęconego powieści Bolesława Prusa „Lalka”, zbioru felietonów „Moment niedźwiedzia” (2012) i książki dla dzieci „Zgubiona dusza” (2018). Laureatka wielu nagród, w tym m.in. Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1997) oraz Paszportu Polityki (1997), Nagrody Kulturalnej Śląska (2003), Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego (2008), Uznamskiej Nagrody Literackiej (2012), Słoweńskiej Nagrody Literackiej Europy Środkowej – Vilenica (2013) oraz Międzynarodowej Nagrody Mostu (Brückepreis) Europa-Miasta Zgorzelec/Görlitz (2015). Pięciokrotnie nominowana do literackiej nagrody Nike, którą otrzymała dwukrotnie: w 2008 roku za powieść „Bieguni” i w 2015 za „Księgi Jakubowe”. Za „Dom dzienny, dom nocny” otrzymała prestiżową nagrodę Brücke Berlin – Preis (2002) i była nominowana do International IMPAC Dublin Literary Award (2004). Za „Zgubioną duszę” (wraz z Joanną Concejo) otrzymała wyróżnienie Bologna Ragazzi Award (2018). Jej książki tłumaczono na wiele języków, m.in. angielski, francuski, niemiecki, hiszpański, włoski, szwedzki, duński, bułgarski, serbski, chorwacki, rosyjski, czeski, ukraiński, turecki, a także chiński, japoński i hindi. Niektóre utwory doczekały się inscenizacji teatralnych (m.in. „Prawiek i inne czasy”, dwukrotnie: w reż. S. Majewskiego i P. Tomaszuka, E.E., spektakl Teatru Telewizji w reż. Marii Zmarz-Koczanowicz, „Księgi Jakubowe”, spektakl Teatru Powszechnego w Warszawie w reż. Eweliny Marciniak) i adaptacji filmowych (Żurek, reż. R. Brylski, „Ariadna na Naksos/Aria Diva”, reż. A. Smoczyńska). W 2016 r. w oparciu o scenariusz pisarki na podstawie książki „Prowadź swój pług przez kości umarłych” powstał film w reżyserii Agnieszki Holland „Pokot”, nagrodzony Srebrnym Niedźwiedziem na festiwalu filmowym w Berlinie w 2017 r. W 2018 r. ukazało się angielskie tłumaczenie „Biegunów” („Flights” w przekładzie Jennifer Croft), za które otrzymała The Man Booker International Prize.

Jurij Andruchowycz
(*13 marca 1960) – ukraiński poeta, prozaik, piosenkarz, eseista i tłumacz. Urodził się w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk). Opublikował pięć tomów wierszy (w języku polskim ukazały się „Piosenki dla martwego koguta” oraz „Egzotyczne ptaki i rośliny”). W centrum jego twórczości znajdują się przede wszystkim utwory prozatorskie, publikowane także w Polsce – powieści „Rekreacje” (1992), „Moskoviada” (1993), „Perwersja” (1996), „Dwanaście kręgów” (2003), „Tajemnica” (2007), „Leksykon miast intymnych” (2011). Jego najnowsza, opublikowana w 2018 powieść nosi tytuł „Kochankowie Justycji”. Andruchowycz jest także autorem zbiorów esejów: „Erz-herz-perc” (1996), „Ostatnie terytorium. Eseje o Ukrainie” (2002) „Diabeł tkwi w serze”, (2006)„Tutaj spoczywa Fantomas” (2015) oraz napisanej wraz z Andrzejem Stasiukiem książki „Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową”. Jego twórczość jest przekładana na kilkanaście języków i publikowana m.in. w Polsce, Niemczech, Kanadzie, na Węgrzech, w Finlandii, Rosji, Serbii, USA, Włoch, Słowacji, Szwajcarii, Hiszpanii, Czechach, Bułgarii, Chorwacji, Białorusi. Sam tłumaczył na ukraiński wiersze Rilkego, Mandelsztama, Pasternaka, amerykańskich poetów Beat Generation, oraz opowiadania Brunona Schulza. Jest współtwórcą (obok Wiktora Neboraka i Ołeksandra Irwańca) grupy poetyckiej Bu-Ba-Bu (Burleska-Bałagan-Bufonada, 1985), która zdobyła popularność swoimi występami z pogranicza performance’u. Laureat licznych nagród, m.in. Nagrody Herdera (2001), Nagrody Pokoju im. Ericha-Marii Remarque’a (2005), Nagrody Lipskich Targów Książki dla Europejskiego Porozumienia (2006), wrocławskiej Nagrody Angelus (2006) czy międzynarodowej nagrody Vilenica (Słowenia, 2017). Za wkład w walkę o niepodległość i demokratyzacje Ukrainy nagrodzony Nagrody im. Hanny Arendt (2014). Od 2005 roku współpracuje z wrocławską grupą Karbido, z którą występuję jako wykonawca swojej poezji i prozy, i z którą wydał do tej pory pięć muzycznych albumów: trylogię „Samogon” (2006), „Cynamon” (2009), „Absynt” (2012) oraz „Atlas Estremo” (2015) i „Litografie” (2018). Artyści zagrali też kilka dużych tras koncertowych w sumie kilkadziesiąt koncertów w Ukrainie, Polsce, Niemczech, Czechach i Słowacji.


Prowadzenie

Marcin Hamkało (ur. 1971) – menedżer kultury, redaktor, kurator i współautor wystaw, wykładowca, polski poeta i literaturoznawca. Doktor nauk humanistycznych (2001). Od 2006 dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania, od 2015 dyrektor Muzeum Pana Tadeusza. Redaktor naczelny pism „Opowiadanie” (od 2014) i „Interpretacje” (od 2018). Jest prezesem Towarzystwa Aktywnej Komunikacji i wicedyrektorem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.


O cyklu

Cykl „Rozmowy polsko-ukraińskie” w ramach Festiwalu Twórczej Współpracy „WROCloveUKRAINA” organizowany jest przez fundację „Hermetyczny Garaż”. Zainicjowany został jako odpowiedź na pogarszające się stosunki polityczne i dyplomatyczne między Polską i Ukrainą, czyli zjawiska wzmożonego konfliktu o pamięć i głębokich rozbieżności między historycznymi narracjami. W obliczu tego realnego kryzysu możemy – jako społeczeństwo obywatelskie, a szerzej zwykli Polacy i Ukraińcy – powrócić do podstawowej formy ludzkiego porozumiewania się, dialogu. Do rozmów przy udziale publiczności zaproszeni zostaną znani intelektualiści, twórcy oraz ludzie aktywni społecznie, po jednym przedstawicielu z obu krajów. Spotkania będą odbywać się w Muzeum Pana Tadeusza.


O festiwalu

Festiwal Twórczej Współpracy „WROCloveUKRAINA – MADE IN PL/UA”. Realizowany od roku 2017 przez Fundację Działalności Artystycznej „Hermetyczny Garaż” we współpracy z Urzędem Miasta Wrocław, organizacjami pozarządowymi, oraz instytucjami samorządowymi zajmującymi się kulturą, dialogiem polsko-ukraińskim oraz integracją migrantów z Ukrainy w Polsce. Osią przedsięwzięcia jest nie tyle prezentacja kultury ukraińskiej, ile unikalna prezentacja, inspirowanie oraz produkcja projektów i działań artystycznych, tworzonych wspólnie przez twórców z obu krajów. Dotychczas gośćmi festiwalu byli m.in: podczas pierwszej edycji odbywającej się pod hasłem „WCHID NA SCHID / WEJŚCIE NA WSCHÓD, wybitni ukraińscy pisarze, Jurij Andruchowycz oraz Serhij Żadan, którzy zaprezentowali festiwalowej publiczności niezwykłe interdyscyplinarne projekty koncertowe, opracowane z muzykami, twórcami wideo i plastykami z Polski, Ukrainy i Białorusi. W roku 2018 m.in.swoje dziesięciolecie, podczas polsko-ukraińskiego pikniku na Wyspie Słodowej, obchodził zespół DAGADANA; przebywający we Wrocławiu ukraińscy stypendyści Gaude Polonia zaprezentowali swoje prace dzięki wystawie „mikrokosmos”, scena muzyczna Firleja gościła trio ESCALATOR (Vandermark, Tokar, Kugel) oraz duet ELIK (Raphael Rogiński, Switlana Nianio). Odbyły się też liczne, prezentacje, spotkania i panele dyskusyjne, a pod opieką Teatru Biuro Podróży Jurij Czebotarow zaprezentował monodram „Majdnięty”.

Więcej informacji o Festiwalu Twórczej Współpracy „WROCloveUKRAINA”

Dofinansowano ze środków Gminy Wrocław (wroclaw.pl).