Tajemnice braci Mochnackich. Wokół nowej edycji listów. Spotkanie o książce „Listy emigracyjne do rodziców”
z prof. Mirosławem Strzyżewskim oraz dr Agnieszką Markuszewską
- 3 czerwca 2025 (wtorek), godzina 17.00
- wstęp wolny
- transmisja online
- Muzeum Pana Tadeusza
Oddział Zakładu Narodowego im. Ossolińskich
Kamienica Pod Złotym Słońcem
(Rynek 6, Wrocław)
Muzeum Pana Tadeusza, Oddział Zakładu Narodowego im. Ossolińskich oraz Zakład Edytorstwa Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego zapraszają na rozmowę o książce „Listy emigracyjne do rodziców (z dołączeniem listów Michała Podczaszyńskiego). 1832–1834” z prof. Mirosławem Strzyżewskim oraz dr Agnieszką Markuszewską.
Na co zmarł niespełna trzydziestoletni emigrant polistopadowy? Jak wyglądał pochówek Maurycego? Co stało się z jego spuścizną rękopiśmienną? Jakie niespodzianki kryją autografy listów braci Mochnackich? To tylko niektóre tematy spotkania z autorami nowego opracowania listów rodzinnych Maurycego i Kamila – prof. Mirosławem Strzyżewskim i dr Agnieszką Markuszewską (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu). Mochnaccy ciągle fascynują – jako politycy, powstańcy listopadowi, pisarze, patrioci i ludzie, którym przyszło zmagać się z brutalną rzeczywistością w okresie romantycznego idealizmu, romantyzmu często nieznanego i na nowo odkrywanego.
Książka ukazała się w Wydawnictwie Naukowym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Spotkanie poprowadzi dr hab. Jan Choroszy, prof. UWr z Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego.
Organizatorzy: Muzeum Pana Tadeusza, Oddział Zakładu Narodowego im. Ossolińskich oraz Zakład Edytorstwa Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego.
Transmisja spotkania
O książce
Maurycy i Kamil Mochnaccy, „Listy emigracyjne do rodziców (z dołączeniem listów Michała Podczaszyńskiego). 1832–1834”, wstęp, komentarz rzeczowy i biogramy Mirosław Strzyżewski, opracowanie edytorskie Agnieszka Markuszewska, Toruń 2025
„Biografie trójki dozgonnych przyjaciół – Maurycego Mochnackiego, Kamila Mochnackiego i Michała Podczaszyńskiego – ilustrują trudne doświadczenie generacji młodych romantyków doby insurekcji listopadowej. Każda z tych biografii układa się w nieco inny dramat osobisty, zakończony śmiercią w bliskich odstępach czasu, z dala od rodzinnych stron. Listy są tego dramatu szczególnym zapisem. Przejmującym, gorzkim, trudnym, prawdziwie bolesnym. Znajdujemy w nich także przegląd postaw moralnych autorów wobec spraw fundamentalnych, wyborów najtrudniejszych, w obliczu biedy i życia wiedzionego z dala od najbliższych. [...] Zbiór listów braci Mochnackich i Michała Podczaszyńskiego można czytać w różnych porządkach. Przede wszystkim jako egodokument historyczno-polityczny przedstawiający kształtowanie się Wielkiej Emigracji i tworzenie ośrodków władzy politycznej (uwagi na ten temat znajdujemy w większości listów) lub jako dokument biograficzny, np. ujawniający proces powstawania dzieła życia Maurycego Mochnackiego, niedokończonej obszernej pracy historiograficznej Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831; listy notują także przemiany doraźnych poglądów politycznych nadawców, ich stosunek do europejskiej polityki, przynoszą sporo wiadomości o rodzinie. Ale bodaj ciekawsza jest warstwa refleksji wypływająca z obserwacji życia codziennego emigrantów, które stopniowo przekształca się w piekło getta polskiego na obczyźnie, ujawniając patologie, wynaturzenia, przywary, kontrowersyjne zachowania jednostkowe – to wcale bogate źródło socjospołeczne i kulturowe”.
*Ze wstępu Mirosława Strzyżewskiego
(materiały Wydawcy)
Autorzy
prof. dr hab. Mirosław Strzyżewski – profesor tytularny w Katedrze Edytorstwa i Literatury Polskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, kierownik Pracowni Edytorstwa Naukowego i Praktycznego, w latach 2008–2024 dyrektor Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Specjalizuje się w historii literatury polskiej XIX i XX wieku, pograniczach literatury i filozofii oraz literatury i muzyki, w edytorstwie naukowym i krytyce literackiej. Autor ponad sześćdziesięciu artykułów naukowych w książkach zbiorowych i czasopismach, współautor i redaktor „Słownika polskiej krytyki literackiej” (2016), autor książek: „Maurycy Mochnacki. Rozprawy literackie” (2000), „Mickiewicz wśród krytyków. Studia o przemianach i formach romantycznej krytyki w Polsce” (2001), „Romantyczna nieskończoność. Studium identyfikacji pojęcia” (2010), „Music and Infinity. Studies in Polish Romanticism” (2016). Redaktor naukowy nowego wydania „Dzieł zebranych” Zygmunta Krasińskiego (t. 1–8, 2017) oraz francuskiej edycji prozy poetyckiej i pism dyskursywnych Krasińskiego, którą opracował razem z Joanną Pietrzak-Thébault i Agnieszką Markuszewską (2021). Założyciel „Sztuki Edycji”. Ostatnio wydał „Listy emigracyjne do rodziców (z dołączeniem listów Michała Podczaszyńskiego). 1832–1834” (2025; razem z Agnieszką Markuszewską).
dr Agnieszka Markuszewska – doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Katedrze Edytorstwa i Literatury Polskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, członkini Pracowni Edytorstwa Naukowego i Praktycznego kierowanej przez Mirosława Strzyżewskiego, redaktor naczelna czasopisma naukowego „Sztuka Edycji”, w latach 2008–2024 koordynatorka projektów edytorskich w Wydawnictwie Naukowym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (w tym prestiżowej serii „Monografie FNP”). Autorka książki „Poetyckie światy romantyków. O młodzieńczej korespondencji Zygmunta Krasińskiego i Henryka Reeve’a” (2017) oraz kilkunastu artykułów poświęconych dziewiętnastowiecznej epistolografii i problematyce tekstologiczno-edytorskiej drukowanych w czasopismach naukowych i monografiach zbiorowych. Opracowała dwutomową edycję „Romantyczne współpoetyzowanie. Wybór listów Zygmunta Krasińskiego i Henryka Reeve’a” (2018), w ramach „Dzieł zebranych” Zygmunta Krasińskiego trzy tomy z prozą poetycką (2017) oraz francuskojęzyczną edycję Zygmunt Krasiński, „Œuvres en français. Prose poétique suivi de Écrits politiques et critiques” (2021, razem z Mirosławem Strzyżewskim i Joanną Pietrzak-Thébault). W ostatnich latach razem z Mirosławem Strzyżewskim przetłumaczyła i przygotowała do druku „Księgę szkiców” Washingtona Irvinga (2024) oraz „Listy emigracyjne do rodziców (z dołączeniem listów Michała Podczaszyńskiego). 1832–1834” (2025). Interesuje się również romantyczną prozą poetycką, geografią literacką i estetyką współczesnej publikacji.
Prowadzący
dr hab. Jan Choroszy, prof. UWr – pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, jest kierownikiem Zakładu Edytorstwa i Pracowni Badań nad Spuścizną Stanisława Vincenza. Od wielu lat prowadzi badania nad twórczością tego pisarza (m.in. jako redaktor serii Biblioteka Vincenzowska i promotor prac dyplomowych), zajmuje się również naukową refleksją nad obecnością tekstów świętych (a zwłaszcza Modlitwy Pańskiej) w różnych przestrzeniach kultury. Opublikował m.in. zbiór „Ojcze nasz – nasz. Przekłady, parafrazy i inne literackie opracowania Modlitwy Pańskiej” (Wrocław 2008), ostatnio opracował Stanisława Vincenza „Na wysokiej połoninie (wybór opowieści)” w serii Biblioteka Narodowa (Wrocław 2023).