Tłumacz w muzeum: książki zbójeckie
Tłumaczenie z suspensem – spotkanie z Ingą Sawicką
- 26 kwietnia 2025 (sobota), godzina 17.00
- Muzeum Pana Tadeusza
Oddział Zakładu Narodowego im. Ossolińskich
Rynek 6, Wrocław - Dziedziniec Kamienicy pod Złotym Słońcem
- wstęp wolny
- transmisja online z tłumaczeniem na Polski Język Migowy
W ramach cyklu „Tłumacz w muzeum: książki zbójeckie” zapraszamy na spotkanie z Ingą Sawicką.
Skandynawscy autorzy kryminałów stanowią uznaną już markę na światowym rynku książki. Z Ingą Sawicką, tłumaczką, dzięki której możemy po polsku czytać między innymi książki z cyklu o Fjällbacce Camilli Läckberg, kolejne tomy sagi „Millenium” autorstwa Davida Lagercrantza i Karin Smirnoff, czy serię Cilli i Rolfa Börjlindów, porozmawiamy o tym, czym tłumaczenie powieści kryminalnych różni się od przekładu reportaży czy książek dla dzieci. Ile trzeba wiedzieć o narzędziach zbrodni, sekcji zwłok i przesłuchaniach? Jak tłumaczy się w pojedynkę powieści napisane w tandemie? I jak dawkować sobie napięcie i zadbać o „tłumackie bhp” wśród opisów przemocy, czarnych charakterów i ponurych krajobrazów? Zastanowimy się również nad tym, czy kryminały poszerzają czy zniekształcają obraz Szwecji za granicą oraz co w ostatnim czasie zmienia się w tym gatunku.
Spotkanie będzie transmitowane na żywo i tłumaczone na Polski Język Migowy.
Tłumaczy Anna Morawska.
Gościni
Inga Sawicka – urodziła się w Sztokholmie w szwedzko-polskiej rodzinie, od dziecka porozumiewała się w dwóch językach. W 1952 roku zamieszkała na stałe w Polsce. Ukończyła studia z lingwistyki na kierunku tłumaczeniowym (język angielski i rosyjski) na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach, aż do rozwiązania redakcji w 1992 roku pracowała w redakcji szwedzkiej Polskiego Radia, gdzie była lektorką i redaktorką. Następnie przez kilkanaście lat w Informacyjnej Agencji Radiowej Polskiego Radia, gdzie była depeszowcem, potem wydawcą (tu przydała się bierna znajomość języka niemieckiego) i lektorką dzienników. Wielokrotnie pracowała też jako tłumaczka konsekutywna przy oficjalnych rozmowach polsko-szwedzkich. Książki zaczęła tłumaczyć dopiero na emeryturze. Dwie pierwsze książki przełożyła z angielskiego – „Szpiedzy, wywiady i tajne służby” – Rose Mary Sheldon, „Walter Schellenberg – Wspomnienia szefa wywiadu Hitlera”, później już tylko ze szwedzkiego, łącznie to około pięćdziesiąt tytułów, między innymi powieści Håkana Nessera, Camilli Läckberg, Åke Edwardsona, Monsa Kallentofta.
Prowadząca
Natalia Kołaczek – skandynawistka, tłumaczka i lektorka języka szwedzkiego, adiunktka w Katedrze Skandynawistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tłumaczyła książki m.in. Elisabeth Åsbrink, Monsa Kallentofta i Ann-Helén Laestadius. Zaangażowana w popularyzację wiedzy o Szwecji i języku szwedzkim, jej książka autorska „I cóż, że o Szwecji” zdobyła w Nagrodę Magellana w kategorii „książka podróżnicza”. Członkini Oddziału Zachodniego Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury. W latach 2019–2021 członkini kapituły nagrody Lew Hieronima dla wydawnictwa przyjaznego tłumaczom literackim.
Więcej o cyklu
„Tłumacz w muzeum” to cykl wydarzeń organizowany przez Muzeum Pana Tadeusza, prowadzony przez Gabinet Literacki im. Tadeusza Różewicza od 2018. W 2024 roku skupiał się na postaci Tadeusza Różewicza ze względu na dziesiątą rocznicę śmierci poety. W nowym cyklu zaś koncentruje się na tłumaczach lektur codziennych, kultury popularnej i tych, którzy kształtowali naszą czytelniczą osobowość. Innymi słowami – chcemy zaprosić osoby tłumaczące książki zbójeckie.
Inspiracją dla tytułu projektu była oczywiście twórczość Adama Mickiewicza, patrona Muzeum Pana Tadeusza. W „Dziadach” części IV Gustaw-Konrad mówi bowiem tak:
„Wszakże lubisz książki świeckie?…
Ach, te to, książki zbójeckie!
Młodości mojej niebo i tortury!
One zwichnęły osadę mych skrzydeł
I wyłamały do góry,
Że już nie mogłem na dół skręcić lotu”.
To więc dzieła, które, czytane przez Gustawa-Konrada w młodości, wpłynęły na jego światopogląd i emocje na tyle, że nadal funkcjonują w nim w wieku dorosłym i sprawczym. W zbiorowej świadomości termin ma bardziej pozytywny wydźwięk niż w dziele Mickiewicza. Odnosi się do tekstów czytanych niekoniecznie w młodości, które poruszyły czytelnika na tyle, że mimo upływu czasu żyją w nim nadal – i często spoglądamy na nie bardziej z nostalgią, wzruszeniem czy wdzięcznością. Bohaterami tej edycji będą więc również ci, bez których dzieł „zbójeckich” by nie było, czyli tłumacze-legendy. „Legendarne” będą tłumaczone przez nich dzieła, ale czasem także ich biografie, ze względu na translatorski dorobek.
W tej edycji będziemy gościć tłumaczy, którzy umilają czas, budują naszą wyobraźnię i przez których nie wykonujemy czasem swoich obowiązków, zatopieni w lekturze. Spotkamy się na przykład z Ingą Sawicką, tłumaczką kryminałów o morderstwach w małych szwedzkich miasteczkach, Jerzym Kochem – przekładającym z języka niderlandzkiego, niemieckiego i afrikaans, Tomaszem Kwietniem – tłumaczem z włoskiego między innymi dzieł Umberta Eco, a także tłumaczami komiksów, a nawet gier.
Spotkania będą odbywać się raz w miesiącu, od marca do listopada na dziedzińcu Muzeum Pana Tadeusza. W ramach tej edycji zaplanowaliśmy ponownie warsztaty – z tłumaczenia poezji oraz prozy, z języków „większych” i jednego „mniejszego”. Dodatkowo wszystkie spotkania będą transmitowane i możliwe do ponownego odtworzenia oraz tłumaczone na Polski Język Migowy.
Patroni medialni
Cykl organizowany we współpracy ze
Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
