Tłumacz w muzeum: książki zbójeckie
Papamobil i inne makaronizmy
– spotkanie z Tomaszem Kwietniem
- 14 czerwca 2025 (sobota), godzina 17.00
- Muzeum Pana Tadeusza
Oddział Zakładu Narodowego im. Ossolińskich
Rynek 6, Wrocław - Dziedziniec Kamienicy pod Złotym Słońcem
- wstęp wolny
- transmisja online z tłumaczeniem na Polski Język Migowy
W ramach cyklu „Tłumacz w muzeum: książki zbójeckie” zapraszamy na spotkanie z Tomaszem Kwietniem.
Gościem kolejnego spotkania w cyklu „Tłumacz w muzeum: książki zbójeckie” będzie Tomasz Kwiecień, tłumacz z języka włoskiego i nauczyciel młodych piłkarzy. Opowie między innymi o późnych początkach bogatej kariery translatorskiej, swoich marzeniach i preferencjach literackich, a także o tym, czy doświadczenie w tłumaczeniu dzieł Umberta Eco przydaje się w tłumaczeniu mniej renomowanej literatury. Spróbujemy też znaleźć odpowiedź na pytanie, czy język włoski można faktycznie zaliczyć do języków małych? Rozmowę poprowadzi Tomasz Grabiński, bibliotekarz oraz tłumacz literatury czeskiej i słowackiej.
Spotkanie będzie transmitowane na żywo i tłumaczone na Polski Język Migowy.
Tłumaczy Agata Mazieńczuk.
Transmisja spotkania
Gość
Tomasz Kwiecień – studiował w Krakowie i Rzymie. Przekłada z języka włoskiego. Tłumaczy zarówno literaturę piękną jak i powieści obyczajowe (niesłusznie zwane kobiecymi!), książki dla dzieci i młodzieży, kryminały (które uwielbia), eseistykę i reportaże. Wciąż ma sporo tłumackich marzeń i ulubionych autorów, których twórczość chętnie by spolszczył. Był mentorem w programie kształcenia przyszłych tłumaczy literackich „Translatorium” (edycje 2024 i 2025). Jest laureatem Nagrody Literackiej im. Leopolda Staffa (2023) za „Sycylijskie lwy” Stefanii Auci, Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO (2024) za „Ucieczkę Anny” Mattii Corrente oraz finalistą Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego (2025) za „Diabły z Bassa Modenese. Najmroczniejsze śledztwo współczesnych Włoch” Pabla Trincii. Pierwszy przekład z włoskiego ukazał się w 2009 roku, a trzy powyższe tytuły to tylko niewielki ułamek translatorskiego dorobku Tomasza Kwietnia, w którym znajdują się również dzieła Umberta Eco, Goliardy Sapienzy czy Claudii Durastani.
Prowadzący
Tomasz Grabiński – tłumacz z języków czeskiego i słowackiego, menedżer kultury, bibliotekarz. Absolwent filologii słowackiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 2009–2014 wicedyrektor Instytutu Polskiego w Bratysławie oraz II sekretarz Ambasady RP w Słowacji. Pracował m.in. także w dziale zagranicznym „Gazety Wyborczej”, Biurze Festiwalowym Impart 2016 oraz Miejskiej Bibliotece Publicznej we Wrocławiu, gdzie współorganizował Miesiąc Spotkań Autorskich. Od stycznia 2021 r. dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kamiennej Górze. W 2014 r. otrzymał nagrodę dla tłumacza książki uhonorowanej Literacką Nagrodą Europy Środkowej Angelus („Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej)” Pavla Rankova. Laureat nagrody Festiwalu Teatrów Europy Środkowej w Koszycach (2016). Członek kilku stowarzyszeń branżowych ze sfery kultury, w tym Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.
Więcej o cyklu
„Tłumacz w muzeum” to cykl wydarzeń organizowany przez Muzeum Pana Tadeusza, prowadzony przez Gabinet Literacki im. Tadeusza Różewicza od 2018. W 2024 roku skupiał się na postaci Tadeusza Różewicza ze względu na dziesiątą rocznicę śmierci poety. W nowym cyklu zaś koncentruje się na tłumaczach lektur codziennych, kultury popularnej i tych, którzy kształtowali naszą czytelniczą osobowość. Innymi słowami – chcemy zaprosić osoby tłumaczące książki zbójeckie.
Inspiracją dla tytułu projektu była oczywiście twórczość Adama Mickiewicza, patrona Muzeum Pana Tadeusza. W „Dziadach” części IV Gustaw-Konrad mówi bowiem tak:
„Wszakże lubisz książki świeckie?…
Ach, te to, książki zbójeckie!
Młodości mojej niebo i tortury!
One zwichnęły osadę mych skrzydeł
I wyłamały do góry,
Że już nie mogłem na dół skręcić lotu”.
To więc dzieła, które, czytane przez Gustawa-Konrada w młodości, wpłynęły na jego światopogląd i emocje na tyle, że nadal funkcjonują w nim w wieku dorosłym i sprawczym. W zbiorowej świadomości termin ma bardziej pozytywny wydźwięk niż w dziele Mickiewicza. Odnosi się do tekstów czytanych niekoniecznie w młodości, które poruszyły czytelnika na tyle, że mimo upływu czasu żyją w nim nadal – i często spoglądamy na nie bardziej z nostalgią, wzruszeniem czy wdzięcznością. Bohaterami tej edycji będą więc również ci, bez których dzieł „zbójeckich” by nie było, czyli tłumacze-legendy. „Legendarne” będą tłumaczone przez nich dzieła, ale czasem także ich biografie, ze względu na translatorski dorobek.
W tej edycji będziemy gościć tłumaczy, którzy umilają czas, budują naszą wyobraźnię i przez których nie wykonujemy czasem swoich obowiązków, zatopieni w lekturze. Spotkamy się na przykład z Ingą Sawicką, tłumaczką kryminałów o morderstwach w małych szwedzkich miasteczkach, Jerzym Kochem – przekładającym z języka niderlandzkiego, niemieckiego i afrikaans, Tomaszem Kwietniem – tłumaczem z włoskiego między innymi dzieł Umberta Eco, a także tłumaczami komiksów, a nawet gier.
Spotkania będą odbywać się raz w miesiącu, od marca do listopada na dziedzińcu Muzeum Pana Tadeusza. W ramach tej edycji zaplanowaliśmy ponownie warsztaty – z tłumaczenia poezji oraz prozy, z języków „większych” i jednego „mniejszego”. Dodatkowo wszystkie spotkania będą transmitowane i możliwe do ponownego odtworzenia oraz tłumaczone na Polski Język Migowy.
Patroni medialni
Cykl organizowany we współpracy ze
Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
