Tłumacz w muzeum: książki zbójeckie
Warsztaty z przekładu literackiego
(język angielski)
- 4-5 października 2025 (sobota-niedziela)
- godz. 10.00–17.00
- Muzeum Pana Tadeusza
Oddział Zakładu Narodowego im. Ossolińskich
Rynek 6, Wrocław
- udział bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, zapisy poprzez formularz zgłoszeniowy
- nabór do 18 sierpnia 2025
Zapraszamy do udziału w warsztatach translatorskich z języka angielskiego w ramach cyklu „Tłumacz w muzeum: książki zbójeckie”, prowadzonych przez Jacka Dehnela.
Zajęcia przeznaczone są dla osób mających już pierwsze doświadczenia tłumaczeniowe oraz publikacje (prosimy o ich opisanie w formularzu). Decyduje kolejność zgłoszeń. Konieczna znajomość języka na poziomie co najmniej średniozaawansowanym.
Nie zwracamy kosztów przejazdu, jednak dojeżdżającym gwarantujemy nocleg w wybranym terminie. W ramach warsztatów zapewniamy mały lunch.
Ewentualne pytania prosimy kierować na adres: julia.sawala@ossolineum.pl
Opis warsztatów:
4.10.2025 (10.00-17.00)
„Tyger tyger burning bright” – rytm w przekładzie poezji
Na przykładzie kilku arcydzieł literatury anglojęzycznej przyjrzymy się zagadnieniu rytmu w przekładzie: jak dostosować do siebie melodyczne różnice pomiędzy językami? Jakie są zależności pomiędzy strukturą rytmu i strukturą rymów? Jak znaleźć właściwe odpowiedniki obcego metrum – i czym teoria różni się od praktyki?
5.10.2025 (10.00-17.00)
Rejestry języka mówionego – nadawanie kolorytu dialogom
Przyjmujemy, że proza powstaje w jakimś języku, w rzeczywistości jednak powstaje w wielu różnych językach, które zbiorczo nazywamy „angielskim”, „francuskim” czy „polskim”. Nawet jeśli – co przecież nie jest konieczne – sama narracja jest możliwie „przezroczysta” i nienacechowana, to bohaterowie często mówią rozmaitymi odmianami języka: gwarami, żargonami, socjolektami. Każdy człowiek dysponuje własną, szczególną mową – idiolektem – i nie inaczej jest z postaciami literackimi. Pracując na urywkach znanych dzieł, zastanowimy się, jak oddawać specyfikę takiego języka w przekładzie literackim.
PROWADZĄCY: Jacek Dehnel (ur. w 1980 w Gdańsku) – poeta, prozaik, tłumacz. Wydał m.in. dziewięć tomów poetyckich, przekłady (Larkin, James, Verdins, Fitzgerald, White, Spark), pięć powieści („Lala”, „Saturn”, „Matka Makryna”, „Krivoklat”, „Ale z naszymi umarłymi”) i kilka tomów krótszych próz, a wspólnie z mężem, Piotrem Tarczyńskim – serię kryminałów o profesorowej Szczupaczyńskiej (pod pseudonimem Maryla Szymiczkowa). Laureat m.in. Nagrody Kościelskich (2005) i Paszportu „Polityki” (2006), był pięciokrotnie nominowany do nagrody Nike, trzykrotnie do Angelusa, raz do Nagrody Szymborskiej. Prowadzi bloga www.tajnydetektyw.blogspot.com i portal z kolekcją starej fotografii www.awers-rewers.pl. Mieszka w Warszawie.
Więcej o cyklu
„Tłumacz w muzeum” to cykl wydarzeń organizowany przez Muzeum Pana Tadeusza, prowadzony przez Gabinet Literacki im. Tadeusza Różewicza od 2018. W 2024 roku skupiał się na postaci Tadeusza Różewicza ze względu na dziesiątą rocznicę śmierci poety. W nowym cyklu zaś koncentruje się na tłumaczach lektur codziennych, kultury popularnej i tych, którzy kształtowali naszą czytelniczą osobowość. Innymi słowami – chcemy zaprosić osoby tłumaczące książki zbójeckie.
Inspiracją dla tytułu projektu była oczywiście twórczość Adama Mickiewicza, patrona Muzeum Pana Tadeusza. W „Dziadach” części IV Gustaw-Konrad mówi bowiem tak:
„Wszakże lubisz książki świeckie?…
Ach, te to, książki zbójeckie!
Młodości mojej niebo i tortury!
One zwichnęły osadę mych skrzydeł
I wyłamały do góry,
Że już nie mogłem na dół skręcić lotu”.
To więc dzieła, które, czytane przez Gustawa-Konrada w młodości, wpłynęły na jego światopogląd i emocje na tyle, że nadal funkcjonują w nim w wieku dorosłym i sprawczym. W zbiorowej świadomości termin ma bardziej pozytywny wydźwięk niż w dziele Mickiewicza. Odnosi się do tekstów czytanych niekoniecznie w młodości, które poruszyły czytelnika na tyle, że mimo upływu czasu żyją w nim nadal – i często spoglądamy na nie bardziej z nostalgią, wzruszeniem czy wdzięcznością. Bohaterami tej edycji będą więc również ci, bez których dzieł „zbójeckich” by nie było, czyli tłumacze-legendy. „Legendarne” będą tłumaczone przez nich dzieła, ale czasem także ich biografie, ze względu na translatorski dorobek.
W tej edycji będziemy gościć tłumaczy, którzy umilają czas, budują naszą wyobraźnię i przez których nie wykonujemy czasem swoich obowiązków, zatopieni w lekturze. Spotkamy się na przykład z Ingą Sawicką, tłumaczką kryminałów o morderstwach w małych szwedzkich miasteczkach, Jerzym Kochem – przekładającym z języka niderlandzkiego, niemieckiego i afrikaans, Tomaszem Kwietniem – tłumaczem z włoskiego między innymi dzieł Umberta Eco, a także tłumaczami komiksów, a nawet gier.
Spotkania będą odbywać się raz w miesiącu, od marca do listopada na dziedzińcu Muzeum Pana Tadeusza. W ramach tej edycji zaplanowaliśmy ponownie warsztaty – z tłumaczenia poezji oraz prozy, z języków „większych” i jednego „mniejszego”. Dodatkowo wszystkie spotkania będą transmitowane i możliwe do ponownego odtworzenia oraz tłumaczone na Polski Język Migowy.
Patroni medialni
Cykl organizowany we współpracy ze
Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
