Między nauką a polityką.
Profesor Stanisław Kulczyński (1895–1975).
Ze zbiorów Zakładu narodowego im. ossolińskich
wystawa planszowa w przestrzeni miejskiej
- 10 października–9 listopada 2018
- ul. Świdnicka, Wrocław
Zachęcamy do oglądania wystawy planszowej opowiadającej o profesorze Stanisławie Kulczyńskim, która jest aktualnie prezentowana w przestrzeni ulicy Świdnickiej.
Zamiłowanie naukowe wyniosłem z domu – tak Stanisław Kulczyński motywował swoje zainteresowanie wiedzą. Urodził się w 1895 roku w Krakowie, jego ojciec był profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, który ukończył również Kulczyński. W okresie II Rzeczypospolitej był związany z Uniwersytetem we Lwowie, gdzie jako rektor sprzeciwiał się działaniom antysemickim i gettom ławkowym. Był promotorem pracy doktorskiej Stanisława Tołpy. W czasie II wojny światowej, używając pseudonimu „Topolski”, wszedł w struktury Polskiego Państwa Podziemnego jako Okręgowy Delegat Rządu na Obszar Lwowski. Konspiracyjnie uczył też botaniki.
Po zakończeniu wojny Kulczyński organizował Uniwersytet i Politechnikę Wrocławską jako pierwszy rektor połączonych wtedy uczelni. Wyjątkowo zaznaczył się w historii Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, gdyż brał udział w odtworzeniu tej instytucji we Wrocławiu, a jako „opiekun zbiorów ossolińskich” powołał jej kierownictwo i zainicjował powstanie Towarzystwa Przyjaciół Ossolineum. Był aktywny politycznie przez pierwsze powojenne ćwierćwiecze. Przez kilka kadencji z ramienia wspierającego PZPR Stronnictwa Demokratycznego uzyskiwał mandat poselski do sejmu PRL, sprawował także funkcję zastępcy przewodniczącego Rady Państwa. Pod koniec życia miał jednak żałować czasu poświęconego polityce kosztem nauki.
Kulczyński zmarł w 1975 roku i został pochowany na cmentarzu Rakowickim w rodzinnym Krakowie. W 2017 roku Instytut Pamięci Narodowej uznał, że nie może pozostać patronem bulwaru na Wyspie Piaskowej jako „niegodny istnienia w przestrzeni publicznej”. Jednakże władze miejskie Wrocławia i lokalne środowisko akademickie stanęły w obronie twórcy tutejszego ośrodka naukowego, a 26 kwietnia 2018 roku Rada Miejska przyznała mu tytuł Honorowego Obywatela Wrocławia.
O niezwykłej postaci Stanisława Kulczyńskiego i jego losach, które nierozerwalnie wiązały się z historią Wrocławia, opowiada wystawa planszowa prezentowana oryginalnie w Galerii Ossolińskiej w Muzeum Pana Tadeusza od 15 maja do 15 lipca 2018. Aktualnie ekspozycję można oglądać w przestrzeni ul. Świdnickiej we Wrocławiu, gdzie będzie dostępna do 12 listopada 2018.
* * * *
opracowanie merytoryczne wystawy: Grzegorz Polak
fot. Grzegorz Polak
