Wystawa ilustracji Józefa Wilkonia do „Pana Tadeusza”
- 20 sierpnia–29 sierpnia 2021
- wstęp wolny
Od 20 sierpnia 2021 zapraszamy do Muzeum Pana Tadeusza na wystawę ilustracji Józefa Wilkonia, która będzie prezentowana w ramach Międzypokoleniowego Festiwalu Literatury Dziecięcej – Ojce i Dziatki.
Ekspozycja ma zachęcić młodych czytelników do zajrzenia na karty epopei. Prace powstały w latach 60. i 70. XX wieku i zostały wykorzystane w trzech wydaniach „Pana Tadeusza”: w 1973 r. (wydawnictwo Arkady), w 2005 r. (wydawnictwo Agora) i w 2015 r. (oficyna Media Rodzina). Ilustracje prezentujemy w formie reprodukcji o powiększonych rozmiarach wykonanych na płótnie.
„Pana Tadeusza uważam za jedno z moich największych osiągnięć. Poświęciłem mu bardzo dużo czasu. Pierwsze ilustracje zrobiłem w Paryżu – i wysłałem do Polski na konkurs. Wybrano mnie spośród szlachetnego grona najwybitniejszych ówczesnych twórców. Tam są koniki jak owady, drzewa jak liście, syntetyczne ujęcia, ale również technika taszystowska. Wszystko to wynikało z moich wcześniejszych doświadczeń z cieczami, no i z opozycji wobec tego, w jaki sposób dotychczas ilustrowano Pana Tadeusza, począwszy od Andriollego, aż po Szancera. Zilustrowałem go przede wszystkim pejzażem, postacie są oddalone, po to aby uniknąć dramaturgii teatralnej”.
„Pamiętam jedną rozmowę z Adamem Mauersbergerem. Mówię mu, że Mickiewicz wprawdzie był romantykiem, realistą, ale w technice o ileś lat wyprzedzał impresjonistów, a on na to, że się ze mną zgadza. Stąd te moje nastroje, te rozbryzgane pejzaże, te nocne rozmowy o gwiazdach, te pejzaże nad stawem, słowem – wszystkie te sceny najbardziej malarskie, bo jednocześnie zwracałem uwagę na ogromny talent malarski Mickiewicza. Genialna jest dyskusja o malarstwie z Pana Tadeusza. Hrabia mówi o sztuce włoskiej, co powoduje spontaniczny wybuch Tadeusza, który protestuje przeciwko banalnemu uproszczeniu urody polskiej natury, polskiego nieba, polskich chmur. Chociaż Mickiewicz wkładał te kwestie w usta prostego chłopaka czy ledwo ogładzonej Telimeny, to tam się dokonywały niesłychanie ważne polemicznie dyskursy o sztuce i malarstwie w ogóle. Nie mogłem więc ilustrować Pana Tadeusza w sposób klasyczny, teatralny, bo bym absolutnie zgubił sens, urodę słowną tej książki. No i tutaj miałem rzeczywiście ogromne wsparcie ze strony Mauersbergera (...)”
Józef Wilkoń o tworzeniu ilustracji do „Pana Tadeusza”
Jedną z najważniejszych cech twórczości Józefa Wilkonia jest wypracowany przez niego, własny oryginalny styl. Dynamicznie operując plamą barwną i charakterystyczną kreską syntetyczne odwzorowuje otaczający nas świat. Za pomocą kilu ruchów pędzla, piórka, czy pisaka umie przekazać nie tylko nastrój chwili, ale także wydobyć z ilustrowanego tekstu dodatkowe znaczenia, dać nam jeszcze inne spojrzenie na to o czym czytamy. Jego ilustracje są jak akompaniament podkreślający kluczowe aspekty opowieści.
*Tekst: Blanka Wyszyńska-Walczak,
Prezes fundacji ARKA
Józef Wilkoń – (ur. 12 lutego 1930 w Bogucicach k. Wieliczki) – ilustrator, malarz, rzeźbiarz, twórca plakatów i scenografii teatralnych. Studiował malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (dyplom 1955) oraz historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim (dyplom 1954). Zilustrował ponad dwieście książek dla dzieci i dorosłych w kraju i za granicą oraz sam napisał teksty do kilkunastu książek dla dzieci. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień między innymi Deutsche Jugendliteraturpreis (1964), Nagrodę Państwową za Twórczość dla dzieci (1974) oraz Nagrodę Ministra Kultury za całokształt Twórczości w 2005 roku. W 2010 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz otrzymał Złote Berło Fundacji Kultury Polskiej. Wystawiał w wielu galeriach i muzeach świata. Od Centrum Pompidou (1989) poprzez Narodową Galerię Zachęta w 2006 roku, gdzie jego wystawa osiągnęła rekordową frekwencję, po Japonię i Koreę Południową. Jego prace znajdują się w licznych muzeach, między innymi w Muzeum Ilustracji w Moulin we Francji, w Museum of Picture Books w Oshima, Chihiro Art Museum w Azumino, Koruisaua w Japonii oraz w Muzeum Literatury i Bibliotece Narodowej w Warszawie. W swoich kolekcjach jego dzieła posiadają galerie i kolekcjonerzy z pięciu kontynentów. Najważniejsze ostatnie publikacje z jego ilustracjami to wydana w 2009 roku „Księga Dżungli”, w 2015 „Pan Tadeusz” i w 2016 „Don Kichote”. Napisana i zilustrowana przez niego książka „Psie życie” została uznana w Polsce za najpiękniejszą książkę roku 2011 oraz nagrodzona Brązowym Medalem w pięćdziesiątym jubileuszowym konkursie Best Designed Books from all over the World International Competition 2013. W 2014 roku otrzymał nagrodę Pary Prezydenckiej za wybitne osiągnięcia w twórczości dla dzieci i młodzieży. Z okazji jubileuszów 80 i 85-lecia otrzymał Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W roku 2016 został uznany Człowiekiem Roku przez Magazyn Literacki Książka. W 2019 roku Jego Królewska Mość Król Hiszpanii Filip VI przyznał Józefowi Wilkoniowi Krzyż Komandorski Orderu Izabeli Katolickiej za wkład w rozkwit kultury hiszpańskiej.
*materiały Organizatora
