„1945. Czy to jest wolność?” to wystawa organizowana przez Muzeum Pana Tadeusza, Oddział Zakładu Narodowego im. Ossolińskich z okazji osiemdziesiątej rocznicy zakończenia II wojny światowej w Europie, dziesiątej rocznicy śmierci Władysława Bartoszewskiego i dwudziestej rocznicy śmierci Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Ich losy to przykład dylematu, przed którym stanęli Polacy w 1945 roku: zostać w kraju pod rządami komunistów, czy udać się na emigrację? Zaprezentowane zostaną plakaty, fotografie, dokumenty pokazujące ten trudny wybór, a przez narrację ekspozycji przewijać się będzie pytanie o wpływ wojny na psychikę zarówno tamtego, jak i późniejszych pokoleń. Ekspozycja będzie dostępna dla zwiedzających od 8 maja do 30 grudnia 2025.
Od 30 kwietnia do 29 czerwca 2025 na wystawie stałej Rękopis „Pana Tadeusza” w sali Biblioteka można oglądać stare druki z kolekcji Narodowej Biblioteki Ossolineum dotyczące Litwy i jej związków z Polską w epoce nowożytnej.
Od 11 kwietnia 2025 do 1 lutego 2026 zapraszamy na wystawę czasową „Hekate. Pozwól mi płakać – Wróblewska/Adamczyk”. Na ekspozycji zaprezentujemy prace dwudziestowiecznej mistrzyni drzeworytu Krystyny Wróblewskiej ze zbiorów Ossolineum oraz obrazy, rzeźby, instalacje i obiekty współczesnej artystki Justyny Adamczyk. Obie twórczynie poprzez swoje dzieła eksplorują tematy cierpienia, straty i żałoby, w nieoczywisty sposób przetwarzając wątki autobiograficzne.
W ramach „Wiosennej odsłony” od 18 marca do 22 czerwca 2025 na wystawie stałej „Rękopis Pana Tadeusza” w sali „Dom” eksponujemy unikatowe rysunki ze zbiorów Pawlikowskich oraz dziewiętnastowieczny druk „Kwiaty i poezje”.
9 października 2021 w Muzeum Pana Tadeusza została otwarta wystawa stała poświęcona Tadeuszowi Różewiczowi. Można na niej zobaczyć wybór materiałów pochodzących z obszernego archiwum przekazanego Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich, obejmującego nie tylko bezcenne rękopisy, ale także dokumenty i przedmioty codziennego użytku oraz imponujący księgozbiór. Zbiory Ossolineum uzupełniają wypożyczenia z innych instytucji (malarstwo) i od osób prywatnych (osobiste pamiątki, fotografie).
Misja: Polska to wystawa o romantycznej idei wolności przeniesionej w realia II wojny światowej i czasów powojennych. Na przykładzie życiorysów Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego prezentuje losy pokolenia, które dorastało w wolnej po 123 latach zaborów ojczyźnie, ale w 1939 roku stanęło przed koniecznością walki o niepodległość, a następnie o suwerenną obecność Polski w nowoczesnej Europie. Obaj świadkowie historii przekazali Ossolineum bezcenne zbiory dokumentujące ich losy, wydarzenia, w których uczestniczyli, a także kolekcje dzieł sztuki i archiwa.
Rękopis „Pana Tadeusza” to opowieść wprowadzająca nas w poetycką wizję Adama Mickiewicza, pokazująca świat polskiej szlachty pierwszej połowy dziewiętnastego wieku na niezwykle ciekawym tle polskiego i europejskiego romantyzmu oraz burzliwej historii ówczesnej Europy.