Pięćdziesiąty trzeci odcinek podcastu „W księgarni” poświęciliśmy książce „Śmietnik” autorstwa Tadeusza Różewicza i Adama Hawałeja, która ukazała się w 2016 roku nakładem wrocławskiego wydawnictwa Warstwy. Jest to publikacja z kilku względów nietypowa. Niewiele bowiem jest książek prezentujących poetów wyrzucających śmieci i przesypujących odpady na ulicznym śmietniku.

Wydarzenie – nazwane później „happeningiem” – wymyślone zostało przez Tadeusza Różewicza w 1989 roku. Poeta zadzwonił do zaprzyjaźnionego fotografa, Adama Hawałeja, i powiedział mu jedynie: „Niech pan weźmie aparat i do mnie przyjedzie”. O nic nie pytając, zjawił się w mieszkaniu Różewicza przy ul. Januszowickiej natychmiast. Gdy stanął w drzwiach, poeta właśnie się ubierał. Hawałej wspominał – „Miał dwa różne buty, w jeden wpuszczoną nogawkę spodni. Płaszcz zapiął krzywo, na dłonie wsunął dwie różne rękawiczki – skórzaną i dzierganą na drutach. Zdawałem sobie sprawę, że to rodzaj teatru. Wziął kubły ze śmieciami i torbę papierową z nadrukiem Państwowego Instytutu Wydawniczego. Wchodził między śmietniki, wysypywał zawartość kubłów, coś wyciągał. Fotografowałem, nie odzywaliśmy się do siebie. Potem usiadł na ławce i zaczęliśmy się z tego śmiać”. Trudno o lepszy sposób na odbrązowienie wielkości poezji i odmitologizowanie roli poety w społeczeństwie.

Swoją ludzką zwyczajność Tadeusz Różewicz musiał nieustannie chronić. Widział, że zwyczajny poeta nie jest zjawiskiem normalnym, a przede wszystkim pożądanym. Świat domagał się szalonych artystów o burzliwych życiorysach i wyrazistych charakterach. W odpowiedzi na te, napierające zewsząd, pretensjonalne i naiwne oczekiwania, Różewicz relacjonował:

wstaję o szóstej rano
idę do łazienki
itakdalej

nie noszę ani brody
ani bródki
ani loków spływających
na ramiona

przez chwilę myślę o śmierci
poprawiam jakiś wiersz
potem zanurzam się
w życiu