W osiemdziesiątym pierwszym odcinku podcastu „W księgarni” omawiamy trzy pozycje, które niedawno ukazały się w naszym siostrzanym Wydawnictwie Ossolineum. Powstało ono w 1827 roku we Lwowie i jest najstarszą działającą nieprzerwanie oficyną wydawniczą w Polsce. W audycji opowiadamy o książce Ann Quin „Berg”, Mariana Pankowskiego „Z Nocy i Mowy. Wybór opowieści” oraz o „Małej księdze” z „Wariacjami pocztowymi” Kazimierza Brandysa.

5 czerwca tego roku miał premierę „Berg” Ann Quin w przekładzie Jerzego Jarniewicza. To pierwsza powieść brytyjskiej pisarki eksperymentalnej, opublikowana w 1964 roku. Książka została przyjęta do publikacji przez wydawcę Johna Caldera, który był znany ze wspierania awangardowych pisarzy, takich jak Samuel Beckett, Alexander Trocchi i William S. Burroughs. Mimo to „Berg” wypadł z druku w latach 70., zanim został ponownie wydany przez Dalkey Archive Press w 2001 roku. Akcja rozgrywa się w nadmorskim Brighton, gdzie Ann Quin dorastała i mieszkała większość swojego życia. Opowiada historię młodego mężczyzny o imieniu Berg (który zmienił nazwisko na Greb) przybywającego do miasteczka z zamiarem zabicia swojego ojca, choć wydarzenia nie toczą się zgodnie z planem. W fabule odzywają się echa historii Edypa i teorii Freuda, kiedy pojawia się romantyczny trójkąt między mężczyzną, jego ojcem i kochanką ojca, Judith. Powieść zaadaptowano na film „Killing Dad” z 1989 roku, w reżyserii Michaela Austina, z udziałem Richarda E. Granta, Denholma Elliotta i Julie Walters, dostępny obecnie na portalu Netflix.

Drugą naszą propozycją czytelniczą jest „Z Nocy i Mowy. Wybór opowieści” (premiera 19 czerwca). To zbiór trzech próz: „Smagła swoboda” (1955), „Matuga idzie” (1959) oraz „Granatowy Goździk” (1972) uważanych za istotne i dojrzałe utwory pisarza. Marian Pankowski, tworząc na obczyźnie, wyrażał swoje doświadczenia związane z utratą tożsamości i zagrożeniem utraty języka ojczystego. Po zakończeniu wojny urodzony w 1919 roku Pankowski osiadł w Brukseli, gdzie kontynuował studia i pracował jako wykładowca literatury polskiej oraz nauczyciel języka polskiego na Université Libre de Bruxelles. Był doktorem filozofii i napisał pracę doktorską na temat twórczości Bolesława Leśmiana. Jego twórczość była doceniana i nominowana do wielu prestiżowych nagród, między innymi dwukrotnie do Nagrody Literackiej Nike, jednego z najważniejszych wyróżnień w polskiej literaturze, w latach 2001 i 2002. Ostatecznie zdobył Nagrodę Literacką Gdynia w 2008 roku w kategorii Proza za „Ostatni zlot aniołów”.

Ostatnia omawiana przez nas pozycja miała premierę 28 czerwca. Według opisu wydawnictwa „Mała księga” i „Wariacje pocztowe” to dwa znaczące utwory literackie Kazimierza Brandysa opublikowane w serii Biblioteka Narodowa. Oba powstały w podobnym okresie, między 1968 a 1971 rokiem, jako reakcja na antysemicką i antyinteligencką kampanię lat 1967–1968. „Mała księga” to wspomnieniowa opowieść o rodzinie pisarza i jego latach młodzieńczych, rozciągająca się od połowy XIX wieku do drugiej wojny światowej. „Wariacje pocztowe” to błyskotliwa powieść epistolarna, w której Brandys operuje stylizacją na różne historyczne odmiany polszczyzny. Powieść przedstawia losy fikcyjnej rodziny, a przez to interpretację ostatnich dwustu lat historii Polski, z uwzględnieniem dziejów warstwy szlacheckiej i rodowodu polskiej inteligencji. Oba utwory oświetlają się nawzajem.