O psach i o kotach – antologie opowiadań
W dwudziestym szóstym odcinku podcastu „W księgarni” – kilka słów o psach i o kotach, czyli o dwóch niewielkich antologiach opublikowanych w 2018 roku przez Wydawnictwo Czarne. Są to tak zwane wydawnictwa „okazjonalne” – antologie tematyczne, w dodatku zbiory opowiadań, czyli niekoniecznie najpopularniejsza literacka forma na polskim rynku wydawniczym. Tymczasem wydawnictwo znane z publikowania najwyższej jakości prozy i literatury niefikcjonalnej postawiło na dobre, choć jednak bardzo specyficzne tematycznie, krótkie teksty najpopularniejszych polskich twórców.
W pierwszym tomie – O psach – pojawiają się opowiadania między innymi tak uznanych pisarzy jak Michał Cichy, Wioletta Grzegorzewska, Weronika Murek, Patrycja Pustkowiak, Krzysztof Varga i Andrzej Stasiuk. W drugim, o kotach, obserwacjami i anegdotami dzielą się Stefan Chwin, Olga Drenda, Piotr Paziński, Małgorzata Rejmer, Piotr Siemion i Paweł Sołtys. Dodatkiem jest piękna prawa graficzna autorstwa znanych polskich artystek – Gosi Herby („O kotach”) oraz Oli Niepsuj („O psach”).
Po lekturze tych krótszych i dłuższych próz nasuwa się oczywiście jeden główny wniosek – dla miłośników zwierząt nienowy: czy to my jesteśmy ich właścicielami, czy raczej one wybrały sobie nas i nie zawsze subtelnie dają nam to do zrozumienia. Trudno oceniać te teksty pod względem literackim – na pewno wszystkie są sprawnie napisane, bogate leksykalnie, niektóre mniej, inne bardziej narracyjne. Niektóre „po prostu” opowiadają historie, inne rozważają kwestię na przykład tego, czy koty i psy mają duszę, czy tylko instynktowne zachowania. Rodzą się z tego rozważania nieco behawiorystyczne, ale też filozoficzne i egzystencjalne czy religijne – że zwierzęta nie bez kozery powołano na ziemię przed człowiekiem, że są lepsze od ludzi, a ich rozterki zdają się tak bardzo przypominać ludzkie.