Podróż po Chinach z Colinem Thubronem
Pierwszą książką podróżniczą omawianą w podcaście „W księgarni” jest „Za murem. Podróż po Chinach” Colina Thubrona w przekładzie Pawła Lipszyca (Wydawnictwo Czarne 2015). Do rąk polskich czytelników ten klasyczny już reportaż trafił niemal trzydzieści lat po podróży autora do Państwa Środka, ale mimo upływu czasu nie stracił na aktualności, przede wszystkim dlatego, że to „po prostu” doskonała literatura.
Colin Gerald Dryden Thubron urodził się w 1939 roku w Londynie. To brytyjski podróżnik-reportażysta. Autor kilkunastu książek o podróżach na Bliski Wschód, do Azji Środkowej i Wschodniej oraz Rosji. W 2008 roku „The Times” umieścił go na liście najlepszych pięćdziesięciu powojennych pisarzy brytyjskich. Współpracuje z „The Times”, „The New York Review of Books”, „The Times Literary Supplement” oraz „The New York Times”. Jego książki zostały przetłumaczone na ponad dwadzieścia języków. Jest laureatem wielu nagród: między innymi Nagrody im. Thomasa Cooka (1988), Nagrody im. Nicolasa Bouviera (2010) oraz najstarszej brytyjskiej nagrody literackiej The Hawthornden Prize (1988). Otrzymał Medal Lawrence’a z Arabii (2001), Nagrodę Szkockiego Towarzystwa Podróżniczego (2000) oraz tytuł komandora Orderu Imperium Brytyjskiego (2007). Od 1969 roku jest członkiem Królewskiego Towarzystwa Literackiego. W Wydawnictwie Czarne w serii wydawniczej Orient Express ukazało się po polsku pięć jego książek: „Cień Jedwabnego Szlaku” (2006, pol. 2013), „Po Syberii” (1999, pol. 2011), „Góra w Tybecie” (2011, pol. 2014), „Utracone serce Azji” (1994, pol. 2012). Jego książki na polski tłumaczyli Paweł Lipszyc oraz Dorota Kozińska.
Paweł Lipszyc – anglista, przetłumaczył wiele pozycji literatury anglojęzycznej na język polski. Jest synem Henryka Lipszyca, tłumacza literatury japońskiej. W Wydawnictwie PIW kierował redakcją literacką. Przełożył ponad osiemdziesiąt książek, m.in. „Chata na krańcu świata”, „Za murem: Podróż po Chinach”, „Miłość za kilka włosów”, „Góra w Tybecie”, „Cień Jedwabnego Szlaku”, książki Margaret Atwood, Donny Tartt.
To pięknie napisana, elegancka, klasyczna wersja literackiego reportażu, wykonana według najlepszych wzorców sztuki gatunku. Obejmuje przygotowanie przed podróżą i głęboki research, w trakcie zaś – oprócz miejsc, przede wszystkim rozmowy z ludźmi. Ciekawie czyta się „Za murem” przede wszystkim dlatego, że tamte Chiny już przecież nie istnieją. To książka rozgrywająca się przecież na początku lat 80., stosunkowo niedługo po zakończeniu rewolucji kulturalnej Mao, jednej z najpotworniejszych odmian komunistycznej dyktatury. Thubron podróżuje „w stylu romantycznym”, jaki zna z dzieł XIX-wiecznych brytyjskich klasyków. Bo tekst ma nie tylko stanowić prasowy artykuł, w którym fakty i reporterski problem są zarysowane i podparte krótkimi rozmowami z ludźmi, ale powinien zawierać informacje historyczne, antropologiczne, łączyć różne rodzaje narracji, odwoływać się do filozofii – tutaj choćby myśli Konfucjusza – i badać rolę jednostki w danym miejscu i czasie na tle doświadczeń narodu.