„Wybór prozy” Różewicza, czyli klasyka z „Beenki”
Pięćdziesiąty szósty odcinek podcastu „W księgarni” poświęciliśmy publikacji Wydawnictwa Ossolineum z serii Biblioteka Narodowa. To „Wybór prozy” Tadeusza Różewicza. W 2021 roku, z okazji setnych urodzin autora, ukazała się selekcja jego prozy opracowana przez Wojciecha Browarnego. Redaktorem serii jest Stanisław Bereś. Tom recenzował Marian Kisiel. Funkcję redaktor prowadzącej pełniła Anna Krzywania.
Tadeusz Różewicz – poeta, dramaturg, prozaik i scenarzysta żył w latach 1921–2014. Za jego debiut pisarski uznaje się tom wierszy „Niepokój” z 1947 roku. W 1960 roku opublikował dramat „Kartoteka”. Te flagowe dzieła to „kamienie milowe” polskiej historii literatury. Jego twórczość została przełożona na około pięćdziesiąt języków. W 2000 roku otrzymał Nagrodę Literacką Nike za tom poetycki „Matka odchodzi”. W roku 2009 odznaczony został Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Trudnego zadania wyboru i uporządkowania materiału oraz opatrzenia go rzetelnym naukowym, a jednocześnie przystępnym (zgodnie z założeniami serii) wstępem podjął się Wojciech Browarny, urodzony w 1970 roku historyk literatury polskiej, regionalista, krytyk literacki, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajmuje się prozą i biografią Tadeusza Różewicza a także współczesną polską prozą w ogóle, kulturą literacką na Dolnym Śląsku po 1945 roku, antropologicznymi problemami nowoczesności oraz związkami kultury i historii z przyrodą.
Problematyka nowoczesności w prozie Tadeusza Różewicza oraz tożsamość pisarza to atrakcyjne klucze do interpretacji zamieszczonych w zbiorze tekstów, których układ jest równocześnie chronologiczny i tematyczny. Pierwsza grupa tekstów porusza tematykę wojenną. To otwierający tom, nawiązujący do prozy Stefana Żeromskiego artykuł „Słowo o żołnierzu polskim” (przyczyna odejścia poety z oddziału Armii Krajowej w 1944 roku), partyzancki debiut „Echa leśne”, fragment dziennika z Akcji „Burza” i opowiadania pochodzące z wydanego po raz pierwszy w 1955 roku tomu „Opadły liście z drzew”. Drugi istotny blok tematyczny stanowią teksty związane z podróżami. Można do nich zaliczyć drukowane w prasie w latach 40. i 50. reportaże ze spływu barką wzdłuż Odry przez Ziemie Odzyskane, pobytu na Węgrzech, czy wypraw do Mongolii i Chin odbytych w ramach wymiany kulturalnej intelektualistów z bratnich republik radzieckich. Kolejny temat to siermiężność życia w PRL-u, często skonfrontowana z pustką ideologicznej nowomowy. Zderzenie patosu ideologii z szarą codziennością wywołuje często zamierzony efekt komiczny, znany z komedii w stylu „Nie lubię poniedziałku”. Jeszcze jedną grupę tekstów stanowią kartki z warsztatu pisarza z tomu „Przygotowanie do wieczoru autorskiego: Oko poety (notatka z 1954 roku)”, „Gawęda o Staffie, Tuwimie i Różach”, czy „Do źródeł”, w których Różewicz poddaje refleksji swoje inspiracje i założenia poetyckie.