- 30 listopada 2022 (środa), godz. 12.00–14.00
- wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, wejściówki do odbioru w kasach muzeum
- dziedziniec Muzeum Pana Tadeusza
„Pamięć o zagładzie dzisiaj” – 80. rocznica utworzenia Rady Pomocy Żydom „Żegota”
Zapraszamy na konferencję, której celem jest upamiętnienie 80. rocznicy utworzenia Rady Pomocy Żydom „Żegota” oraz przypomnienie o działalności Władysława Bartoszewskiego, patrona roku 2022, uhonorowanego Medalem Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata. W tym kontekście pragniemy poruszyć temat zagłady, pamięci i jej mechanizmów.
Władysław Bartoszewski wierzył, że słowo może być równie skutecznym orężem jak broń. Namawiał do dialogu i sam używał dyskusji jako sprawnego narzędzia, zarówno jako dyplomata jak i historyk. Był dokumentalistą, badaczem holocaustu autorem bezcennej publikacji źródłowej „Ten jest z ojczyzny mojej”. Jako wyraz uznania za jego zaangażowanie w działalność w Radzie Pomocy Żydom „Żegota” w 1966 uhonorowano go medalem Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata. Także po II wojnie światowej był jedną z kluczowych postaci dialogu polsko–żydowskiego.
Szanując tę tradycję i nawiązując do niej, chcemy zaprosić do dyskusji na temat fenomenu jakim była zinstytucjonalizowana pomoc organizowana dla ludności żydowskiej w czasie II wojny światowej. Żegota była przejawem niezgody polskich środowisk niepodległościowych na mechanizm Zagłady Żydów. Szacuje się, że dzięki zaangażowaniu jej członków udało się udzielić pomocy 40–50 tysiącom Żydów.
W konferencji wezmą udział zaproszeni eksperci oraz młodzież z regionalnych szkół ponadpodstawowych, studenci Katedry Judaistyki im. Tadeusza Taubego oraz Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Pretekstem do dyskusji będzie wykład dr Katarzyny Liszki z Katedry Judaistyki oraz wykład dr. Łukasza Kamińskiego, Dyrektora Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Program
- godzina 12.00 | przywitanie uczestników
- godz. 12.05–12.50 | dr Łukasz Kamiński – „Mechanizmy pamięci”
- godz. 13.00–13.45 | dr Katarzyna Liszka – „Pamięć o Zagładzie a etyka pamięci”
- godz. 14.00–14.30 | dr Małgorzata Preisner-Stokłosa – oprowadzenie kuratorskie: Archiwum „Felicji” – cudem ocalałe świadectwo zagłady
Uczestnicy konferencji zapoznają się z obecnym stanem badań i prezentacją tej tematyki w muzeach i przestrzeni publicznej. Podczas dyskusji poruszona zostanie kwestia nowoczesnych mechanizmów pamięci.
Na polskim rynku wydawniczym obserwujemy dużą liczbę publikacji opisujących zainteresowanie losami ludności żydowskiej w czasie II wojny światowej. Dyskusja na temat postaw Polaków wobec holocaustu nie jest ograniczona do dysput akademickich, ale także przenosi się w sferę publiczną oraz przestrzeni Internetu. Jednocześnie pojawia się wiele przekłamań, niedomówień, półprawd.
80. rocznica powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota” jest doskonałym momentem, aby wyjaśnić te złożone kwestie i zastanowić się nad współczesnym kształtem zbiorowej pamięci żydowskich ofiar nazizmu.
Uczestnicy konferencji
dr Łukasz Kamiński
Polski historyk specjalizujący się w najnowszej historii Polski, doktor nauk humanistycznych. Autor licznych publikacji między innymi: „Polacy wobec nowej rzeczywistości 1944–1948. Formy pozainstytucjonalnego, żywiołowego oporu społecznego”, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2000, „Wokół praskiej wiosny. Polska i Czechosłowacja w 1968 roku”, IPN, Warszawa 2004, „Opór społeczny w Europie Środkowej w latach 1948–1953 na przykładzie Polski, NRD i Czechosłowacji” (współautor), Wyd. Atut, Wrocław 2004. W latach 2009–2011 dyrektor Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej, następnie do 2016 prezes Instytutu Pamięci Narodowej, od 2022 dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
dr Katarzyna Liszka
Kulturoznawczyni, adiunktka w Katedrze Judaistyki im. T. Taubego Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajmuje się współczesną filozofią, problematyką pamięci i Zagłady. Jest autorką licznych przekładów z zakresu filozofii. Opublikowała między innymi monografię „Etyka i pamięć o Zagładzie” (2016); książki redagowane „Beauty, Responsibility, and Power” (2014, z Leszkiem Koczanowiczem) i „Wiedza (nie) umiejscowiona. Jak uczyć o Zagładzie w Polsce w XXI wieku?” (2021). Redagowała gościnnie tematyczne numery „Studia Judaica” i „Prac kulturoznawczych”. Jest członkinią rady redakcyjnej nowopowstałego periodyku naukowego Eastern European Holocaust Studies. Obecnie ukończyła redakcję przekładu Etyki pamięci Avishaia Margalita (2022) oraz pracuje nad monografią poświęconą dziełu tego izraelskiego filozofa.
dr Małgorzata Preisner–Stokłosa
Doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, współautorka wystawy stałej Misja: Polska poświęconej biografiom Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego w Muzeum Pana Tadeusza, kustosz w Gabinetach Świadków Historii ZNiO. Kuratorka i autorka licznych wystaw związanych z kolekcją Władysława i Zofii Bartoszewskich. Współprowadząca i koordynująca cykle „Misja Polska: Misja Wrocław”, „Środy nad książką”, „Popiół i Diament. Spotkania autorskie”, które organizowane są w Muzeum od 2016 roku.
