„Wyspa wolności”

O Towarzystwie Historyczno-Literackim i Bibliotece Polskiej w Paryżu

Zapraszamy do Muzeum Pana Tadeusza na opowieść o niezwykłej bibliotece w Paryżu, która powstała i rozwinęła się dzięki m.in. księciu Adamowi Czartoryskiemu, Karolowi Sienkiewiczowi i Adamowi Mickiewiczowi.

W samym sercu Paryża, na wyspie św. Ludwika, na brzegu Sekwany mieści się założona w 1838 roku Biblioteka Polska. Jej twórcy, emigranci po powstaniu listopadowym 1830 roku skupieni w Towarzystwie Historyczno-Literackim, w tym m.in. książę Adam Czartoryski, Karol Sienkiewicz, Julian Ursyn Niemcewicz, Adam Mickiewicz pragnęli stworzyć bibliotekę, która zgromadzi polskie piśmiennictwo narodowe, ośrodek intelektualny dla emigrantów oraz archiwum dokumentujące życie polskiej emigracji na francuskiej ziemi. Z czasem biblioteka zaczęła gromadzić także obiekty muzealne, dziś zebrane w Muzeum Adama Mickiewicza oraz Saloniku Fryderyka Chopina, jak również obrazy i rzeźby autorstwa Polaków tworzących w Paryżu. Wystawa opowiada o tym wyjątkowym miejscu, które w okresie zaborów i po II wojnie światowej przed długie lata było prawdziwą „wyspą wolności”.

Wielka Emigracja stworzyła w Bibliotece oazę polskiej kultury oraz miejsce spotkań i dyskusji Polaków. Dla następnych pokoleń emigrantów miejsce to było przedmiotem dumy i troski, choć nie zawsze mogli dbać o nie należycie. Dla rodaków w kraju, zwłaszcza poddanych rusyfikacji czy germanizacji, a potem pozostających pod wpływem propagandy komunistycznej Biblioteka Polska stała się mitem – o tyle jednak szczególnym, że prawdziwie istniejącym. Ekspozycja prezentuje historię Biblioteki, sylwetki jej twórców i wizerunki najcenniejszych zbiorów: rękopisów, starodruków, map, dzieł sztuki i innych pamiątek, które gromadzone są od niemal dwustu lat. Zobaczymy rękopisy Adama Mickiewicza. Z ogromnego zbioru cymeliów bibliotecznych wybrano najcenniejsze, w tym uchwałę o barwach narodowych i akt detronizacji cara Mikołaja I z 1831 roku, XVI-wieczne druki z oficyn krakowskich, pierwodruki emigracyjnych wydań polskich pisarzy, pierwsze wydanie De revolutionibus Mikołaja Kopernika, rysunki Norwida, akwarele Kościuszki, obrazy Olgi Boznańskiej i Stanisława Biegasa i wiele innych, bezcennych dla polskiej kultury dzieł.

Wystawa Wyspa wolności miała premierę w siedzibie Senatu RP w 2014 roku. Rok później prezentowano ją na Zamku Królewskim w Warszawie, a w otwarciu uczestniczył Prezydent Bronisław Komorowski. W 2015 roku pokazywano ekspozycję na Uniwersytecie Łódzkim.

Prezentacja w Muzeum Pana Tadeusza potrwa do początku lutego 2018 roku. Wstęp wolny.

współorganizator: Towarzystwo Historyczno-Literackie i Biblioteka Polska w Paryżu

współpraca: Biblioteka Narodowa w Warszawie