W sto piątym odcinku literackiego podcastu polecamy pierwszą serię prezentów na święta. Tym razem proponujemy słuchaczom albumy o sztuce w dużym formacie, które można nazwać „coffee table book”, czyli dosłownie książką leżącą na stoliku kawowym. To określenie często używane jest w negatywnym znaczeniu, ponieważ oznacza książkę, która tylko leży na widoku i służy jako element dekoracji, a nie jest wykorzystywana jako pełnoprawna, czytana lektura. Sęk w tym, że takie albumy o sztuce często są same w sobie sztuką. Wydane na błyszczącym papierze i w grubej oprawie nie będą czytane od deski do deski – a raczej oglądane jak dzieła sztuki właśnie.

Wszystkie omawiane książki ukazały się nakładem wydawnictwa Arkady, które funkcjonuje na rynku od 1957 roku. Nazwa nawiązuje do wydawanego w Warszawie w latach 1935–1939 miesięcznika artystycznego pod tytułem „Arkady”. Na początku działalności wydawnictwo publikowało książki o polskiej architekturze, sztukach plastycznych, a także bardziej praktyczne podręczniki i poradniki budowlane.  

W audycji prezentujemy książkę Stephena Farthinga „Historia sztuki” ze wstępem Richarda Corka. Przełożyli ją Katarzyna Maleszko, Małgorzata Szubert i Piotr Lewiński. Album ma przejrzystą konstrukcję, dzieła omawiane są w kolejności chronologicznej. W książce znajduje się tysiąc kolorowych ilustracji najwybitniejszych dzieł sztuki. Co więcej, nie ma tu tylko reprodukcji obrazów czy zdjęć rzeźb, są również dokumentacje performensów.

Arkady wydały także serie o rodzinach malarskich o tytułach „Klan Wyspiańskich”, „Klan Malczewskich” i „Klan Matejków”, z których możemy dowiedzieć się, że na przykład cała rodzina Wyspiańskich była utalentowana, ale to tylko Stanisław przeszedł do historii, Jacek i Rafał Malczewscy – syn i ojciec, byli tak samo malarzami, ale zupełnie innymi, a Jan Matejko tak naprawdę czuł się najmniej utalentowany z całej rodziny. 

Opowiadamy również o albumie „Sztuka po 1900 roku Modernizm. Antymodernizm. Postmodernizm”, który ma prawie dziewięćset stron! Autorzy nie skupiają tylko na kwestiach stricte malarskich, ale na zagadnieniach formy, tematu, interpretacji, szkół psychoanalizy, marksizmu, instytucji, kontrkultury, językoznawstwa, dekonstrukcji, globalizmu, dekolonizacji rynku, kultury masowej, feminizmu, czy reprezentacji osób nieheteronormatywnych. Widzą więc sztukę jako wielkie zjawisko. 

Ostatni tom, który polecamy, to „Zbliżenia. Szkice o polskich artystach” Andy Rottenberg. Ten prezent może trafić do fanów współczesnej sztuki polskiej i fanów autorki, gdyż ona sama jest przecież ikoną. Była dyrektorką Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki i dyrektorką do spraw artystycznych Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Co więcej, zainicjowała jego powstanie. Autorka podkreśla, że chciała, aby książka trafiła do szerszego grona odbiorców, niż tylko specjalistów.