V Festiwal Tradycji Literackich

Warsztaty arteterapeutyczne

Warsztaty arteterapeutyczne w Dolnośląskim Centrum Zdrowia Psychicznego we Wrocławiu

Warsztaty artystyczne prowadzone w ramach piątej edycji Festiwalu Tradycji Literackich zainspirowane twórczością poetycką i plastyczną Cypriana Kamila Norwida i Krzysztofa Kamila Baczyńskiego odbyły się w dwóch cyklach, we wrześniu i w listopadzie 2021 roku. Uczestniczyli w nich pacjenci i pacjentki Dolnośląskiego Centrum Zdrowia Psychicznego we Wrocławiu.

Wrześniowe i listopadowe zajęcia odbywały się według podobnego schematu. Pierwszego dnia warsztatów uczestnicy zbierali informacje o artystach-poetach Krzysztofie Kamilu Baczyńskim i Cyprianie Kamilu Norwidzie. Korzystali z własnej pamięci i przygotowanych dla nich książek oraz reprodukcji prac artystycznych i rękopisów poetów. Wspólnie z prowadzącą zastanawiali się nad czasami, w których artyści żyli i tworzyli, omawiali ich biografie oraz rysunki i obrazy. Spostrzeżenia zapisywali na tablicach, które posłużyły do pracy w kolejnych dniach warsztatów. Tworząc notatki, uczestnicy odpowiadali na pytania pomocnicze, takie jak na przykład:

  • Który poeta żył dłużej?
  • Który poeta zginął w powstaniu warszawskim?
  • W jakiej epoce tworzył Norwid?
  • Który z poetów spędził znaczną część życia za granicą Polski?
  • Który poeta został doceniony dopiero długo po swojej śmierci?
  • Jakie cechy ma sztuka Baczyńskiego?
  • Jakie cechy ma sztuka Norwida?
  • Jakie są cechy wspólne poetów?
  • Jakie są różnice między poetami?

Drugi dzień warsztatów przebiegł na poznawaniu twórczości obu artystów poprzez ćwiczenia
plastyczne i własną ekspresję twórczą. Uczestnicy realizowali krótkie zadania w odpowiedzi na konkretne polecenia, takie jak:

  • Wykonaj w 5 minut Twoją własną kopię pracy Norwida.
  • Wykonaj w 5 minut Twoją własną kopię pracy Baczyńskiego.
  • Wykonaj prostą ilustrację do wybranego wiersza.
  • Wykonaj ozdobny inicjał do wybranego wiersza.
  • Narysuj, jak wyobrażasz sobie Norwida, a jak Baczyńskiego.
  • Znajdź w zbiorach prac obu artystów obrazki o tematyce roślinnej i przerysuj je tak, by różniły się od siebie.
  • Napisz wiersz o minionym poranku na dwie lub cztery linijki.
  • Znajdź reprodukcję przedstawiającą zwierzę i inspirując się nią, wykonaj
    własną pracę.
  • Jak mijają Ci ostatnie dni? Dobierz do swojego samopoczucia pracę Norwida
    lub Baczyńskiego i w kilku słowach opisz na kartce swój wybór.
  • Wybierz jedną reprodukcję pracy Norwida lub Baczyńskiego (wydruk)
    i stwórz z niej własną pracę plastyczną (dorysuj coś, pokoloruj, zmień itp.).

Trzeci dzień warsztatów objął proces twórczy, podczas którego uczestnicy
pogłębiali wymyślony przez siebie projekt, stanowiący docelową realizację plastyczną.

Czwartego dnia warsztatów uczestnicy ćwiczyli pamięć, przytaczając poznane informacje
na temat Norwida i Baczyńskiego, kończyli prace plastyczne, fotografowali je i opisywali. Odpowiadali także pisemnie na pytania podsumowujące warsztaty oraz dotyczące towarzyszących im emocji.

Każdego dnia warsztatów do dyspozycji uczestników pozostawały plansze z zapiskami na temat Norwida i Baczyńskiego oraz notatniki i szkice wykonane podczas wcześniejszych ćwiczeń. Ważny był umowny podział stołu na dwie części: „Norwid” i „Baczyński”, na których rozłożone zostały materiały wizualne i książki dotyczące poetów. Podział ułatwił zapamiętywanie i kojarzenie ze sobą informacji.

Celem każdej edycji Festiwalu Tradycji Literackich jest inspiracja twórczością pisarzy „znanych, ale nie modnych”, którzy czytani są przez większość odbiorów tylko przymusowo w szkole, a potem zapomniani. Ważna jest próba takiego przedstawienia ich sylwetek i twórczości, aby współczesny odbiorca mógł się z nią utożsamić, to znaczy znalazł coś, co łączy go z wybitnym twórcą.

Tym razem cel ten został zrealizowany poprzez poznawanie twórczości poetów-artystów (posługujących się językiem słowa i obrazu) oraz poprzez zaakcentowanie ich niełatwych biografii oraz dwóch ścieżek „Baczyńskiego” i „Norwida”, które przenikają się, ale także różnią między sobą.

Arteterapeutycznym celem zajęć jest umożliwienie pacjentom komunikowania się inaczej niż słowami, wspieranie ich aktywności i ekspresji podczas procesu twórczego oraz w czasie odczytywania znaczeń dzieł plastycznych i literackich. Istotne staje się pobudzenie i kształtowanie uzdolnień uczestników warsztatów, ale także zapobieganie pogarszaniu się stanu ich zdrowia. Kreatywne działanie przyczynienia się do rozwoju dojrzałej osobowości, pomaga w wyrażaniu emocji i nawiązywaniu stosunków z otoczeniem. Nie bez znaczenia jest także integracja oraz odpoczynek od codzienności w Ośrodku Zdrowia.

 


Komentarze uczestników podsumowujące udział w warsztatach

Warsztaty arteterapeutyczne w Dolnośląskim Centrum Zdrowia Psychicznego, dzień drugi, oddział żeński
Warsztaty arteterapeutyczne w Dolnośląskim Centrum Zdrowia Psychicznego, dzień pierwszy, oddział żeński, fot. Jagoda Kozon

Jak to jest wykonywać pracę inspirowaną twórczością Cypriana Kamila Norwida?

  • „Ciężko jest uchwycić te kształty. Z tego powodu skorzystałam z kopiowania rysunku przy użyciu podświetlonej szyby”
  • „Norwid i jego twórczość wyprzedziła czasy. Niesłychanie jego twórczość inspiruje”
  • „Niesamowite, że 100 lat po śmierci spotkała się jego twórczość z taką fascynacją i oddźwiękiem”
  • „Czasem ciężko kreską uchwycić kształty, ale w miarę mi się dzisiaj udało”
  • „Ciężko uchwycić kształty, podobieństwo, dużo szczegółów. Przyjemne wyzwanie. Rysunek i efekt końcowy sprawiły mi radość”
  • „Prace wykonywałam luźno, lekko, były średnio trudne dla mnie. Nie oczekiwałam, że rysowanie przyjdzie mi tak łatwo, dlatego sprawiło mi przyjemność”
  • „Bardzo ciekawie i inspirująco”
  • „Niełatwo, ale również wyzwanie”
  • „Jest to wielki zaszczyt i wyzwanie wymagające dużo odwagi”

Jak to jest wykonywać pracę inspirowaną twórczością Krzysztofa Kamila Baczyńskiego?

  • „Czasem ciężko kreską uchwycić kształty, ale w miarę mi się dzisiaj udało”
  • „Udało mi się przenieść kompozycję, najważniejsze kształty i kontury. Udało mi się »odszkicować« obraz tego autora. Czerpałam z tego przyjemność”
  • „Kreatywnie i ciekawie”
  • „Kolorowe prace bardzo inspirują”
  • „Praca była ciekawa i nie sprawiała żadnego problemu”
  • „Ciekawe doświadczenie, które pomaga inaczej spojrzeć na świat”
  • „Git”

 

Warsztaty arteterapeutyczne w Dolnośląskim Centrum Zdrowia Psychicznego, dzień drugi, oddział żeński, fot. Jagoda Kozon
Warsztaty arteterapeutyczne w Dolnośląskim Centrum Zdrowia Psychicznego, dzień pierwszy, oddział żeński, fot. Jagoda Kozon

Jak myślisz, po co Norwidowi i Baczyńskiemu były poezja i sztuka?

  • „Żeby przekazać swoje uczucia i poglądy innym ludziom”
  • „Do użycia”
  • „Do rozwoju, wyrażania myśli”
  • „Dla rozrywki”
  • „Żeby realizować się w życiu”
  • „Żeby przenieść kulturę na nowe pokolenie i żeby ludzie mieli na czym się wzorować”
  • „Żeby zarobić na twórczości”
  • „Obaj artyści spoglądali na świat z szerszej perspektywy”
  • „Do polepszenia humoru”

Czy zajęcia zachęciły Cię do czegoś?

  • „Do rysowania i czytania”
  • „Tak. Do większego zwiedzania i rozglądania się”
  • „Do doceniania czegoś nowego”
  • „Do brania aktywnego udziału w zajęciach plastycznych”
  • „Zajęcia zachęciły mnie do głębszego zapoznania się z twórczością obu artystów”
  • „Do przychodzenia na zajęcia”
  • „Nie”
  • „Niestety, ale za krótko pracowałem”
  • „Do malowania”

 

Warsztaty arteterapeutyczne w Dolnośląskim Centrum Zdrowia Psychicznego, dzień trzeci, oddział żeński, fot. Jagoda Kozon

Prowadząca

Jagoda Kozon – urodzona w 1994 roku we Wrocławiu, absolwentka Liceum Plastycznego w Rzeszowie ze specjalnością Techniki Graficzne (2014), Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu na kierunku Mediacji Sztuki (2017) i Podyplomowych Studiów Arteterapii w Dolnośląskiej Szkole Wyższej (2020); autorka warsztatów artystycznych, twórca wizualny. Tworzy w technikach rysunkowych, malarskich, fotograficznych, cyfrowych i mieszanych.


Galeria prac

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.

mkdnis logo

Patroni medialni

  • TVP Kultura
  • TVP3 Wrocław
  • Radio Wrocław
  • Radio RAM
  • Radio Wrocław Kultura
  • Booklips.pl
  • Wroclife