lipiec–grudzień 2021

V Festiwal Tradycji Literackich

Zapraszamy na wydarzenia piątego Festiwalu Tradycji Literackich w Muzeum Pana Tadeusza.

Na patronów Festiwalu Tradycji Literackich wybierani są od 2017 roku pisarze, o których każdy słyszał, ale niewielu ich czyta poza tymi, którzy muszą: uczniami, studentami filologii i zawodowymi literaturoznawcami. Są to patroni ulic i szkół, obecni w kanonie lektur obowiązkowych. Wieszcze: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński i ważni pisarze XX wieku: Tadeusz Różewicz, Zbigniew Herbert i Witold Gombrowicz. W 2019 między Krasińskim a Gombrowiczem znalazła się modernistyczna Gabriela Zapolska. W 2021 roku mija sto lat od urodzin Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i dwieście lat od urodzin Cypriana Kamila Norwida – patronów tegorocznej, piątej edycji Festiwalu Tradycji Literackich.

Pierwszym istotnym założeniem festiwalu jest inspiracja twórczością pisarza znanego, ale nie modnego. Wyzwanie stanowi próba odczytania i promocji jego tekstów w taki sposób, aby wykazać ich aktualność. W tym celu testujemy różne języki. Tłumaczymy klasykę na polski język migowy lub polaroidową fotografię. Nie interesuje nas całość dorobku żadnego z bohaterów festiwalu, wybieramy fragmenty, niekoniecznie te znane, które działają jak hasła, na które potrzebny jest odzew uczestników wydarzeń. Przykład: hasło slamu zaczerpnięte z twórczości Herberta lub warsztaty poezji inspirowanej Norwidem i sklepowymi paragonami. 

Drugie założenie festiwalu związane jest z zestawianiem pisarzy w diady lub triady, co powoduje, że twórczość pierwszego oświetla pisarstwo drugiego. Ważne są wspólne im mianowniki, ale także to, co ich jaskrawo różni. Przykład: warsztaty aktorskie inspirowane świadectwami hipochondrii Krasińskiego, Zapolskiej i Gombrowicza. 

Zderzamy wybranych pisarzy ze sobą nawzajem i z twórcami współczesnymi, między innymi w ramach organizowanych dyskusji z laureatami nagrody im. Witolda Gombrowicza za najlepszy debiut lub drugą książkę. 

Trzecie założenie jest związane z miejscem realizacji projektu, czyli Zakładem Narodowym im. Ossolińskich, gromadzącym od dwóch stuleci różnego rodzaju pamiątki po słynnych pisarzach, w tym ich rękopisy. W związku z tym prezentacji twórczości towarzyszy często prezentacja materialnych świadectw ich życia, biografii i recepcji.


Program


Warsztaty twórczego pisania

Poeta? – jeśli poetą prawdziwie,
Żyć pierwej musi w tym samym żywiole,
Który rozlewa potem w swoim śpiewie. 

(Cyprian Norwid, VADE-MECUM, XCVIII. KRYTYKA)

od prowadzącego:
„Podczas zajęć chcę uczestników warsztatów poprowadzić drogą, którą wskazał w powyższym cytacie Norwid: pisania w zgodzie z własnym doświadczeniem, zanurzonego we współczesnym żywiole, opartego na życiu, w którym autor uczestniczy”.

prowadzenie:
Adam Kaczanowski
 (1976), raczej pisarz, trochę performer, laureat Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius za książkę Cele, za którą był też nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia. Opublikował też trzy powieści (ostatnio Topless) oraz kilka książek poetyckich (m.in. StanyHappy EndCo jest nie tak z tymi ludźmi?). Jego teksty pojawiały się m.in w „Twórczości”, „brulionie”, „Nowym Nurcie”, „Czasie Kultury”, „FA-arcie” oraz na cycgada.art.pl. Występował jako Człowiek-Małpa, Calineczka i klaun, m.in. w galeriach Goldex Poldex (Kraków), Arsenał (Poznań), Siłownia (Poznań). Urodził się w Poznaniu, mieszka w Warszawie, pracuje w reklamie. Ostatnio opublikował zbiór opowiadań Czego boją się rodzice oraz książkę z wierszami Zabawne i zbawienne.


Rozmowa z Aleksandrą Lipczak, laureatką Nagrody im. Witolda Gombrowicza

  • 16 października 2021, godz. 16.00
  • wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona

Cykl spotkań z laureatami jednego z najważniejszych w Polsce wyróżnień literackich – Nagrody im. Witolda Gombrowicza, która od początku istnienia, od 2016 roku, wskazuje najciekawsze nowe zjawiska w polskiej prozie. Laureatami byli Maciej Hen i Weronika Murek, Anna Cieplak, Marcin Wicha, Olga Hund i Barbara Sadurska. Współorganizatorami nagrody Gombrowicza są Prezydent Radomia oraz Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli. Patronuje jej Rita Gombrowicz.

W ramach Festiwalu Tradycji Literackich spotkamy się z Aleksandrą Lipczak, laureatką Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza w 2021 roku. W rozmowie, którą poprowadzi Magdalena Piekarska, weźmie udział również kurator Nagrody Tomasz Tyczyński.

Aleksandra Lipczak – dziennikarka i reporterka. Publikuje m.in. na łamach „Polityki” i „Przekroju”, pisze głównie o świecie hiszpańskojęzycznym. Nominowana do nagrody Grand Press w kategorii dziennikarstwo specjalistyczne. Laureatka czwartej edycji Konkursu Stypendialnego im. Ryszarda Kapuścińskiego. Jej książkowy debiut „Ludzie z placu Słońca” (Wydawnictwo Dowody na Istnienie 2017) został bardzo dobrze przyjęty przez czytelników i krytykę i został nominowany do Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza. W 2020 roku ukazała się jej druga książka, „Lajla znaczy noc” (Wydawnictwo Karakter), za którą została nominowana do Odkryć Empiku. Jest stypendystką europejskiego programu dla młodych autorów i tłumaczy CELA.

Tomasz Tyczyński – absolwent polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1989–1997 pracował w Instytucie Slawistyki PAN. Publikował w czasopismach literackich i naukowych oraz w materiałach Programu Pierwszego Polskiego Radia. Od 2007 roku kierownik i kurator Muzeum Witolda Gombrowicza, oddziału Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza. Autor bloga literackiego Prowincja Gombrowicz (tyczynski.muzeumliteratury.pl). Pomysłodawca Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza, sekretarz kapituły Nagrody, dyrektor programowy towarzyszącego nagrodzie festiwalu „Opętani Literaturą ”.

Magdalena Piekarska – publicystka, recenzentka teatralna. Absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim. Przez lata związana z wrocławskimi dziennikami – „Słowem Polskim”, „Gazetą Wrocławską” i „Gazetą Wyborczą”, na łamach których ze zmiennym sukcesem użerała się z decydentami o jakość wrocławskiej kultury. Kiedy podziękowano jej za dalszą współpracę, nie załamała się, tylko zaczęła szukać wyzwań gdzie indziej. Dziś, poza tym, że pisze nie tylko o kulturze dla „Wysokich Obcasów Extra” i „Women’s Health”, oraz wyłącznie o teatrze dla portalu teatralny.pl, kwartalnika „nietak!t”, „Didaskaliów”, „Dialogu” i „Teatru”, jest członkinią Wrocławskiej Rady Kultury, potrafi wyremontować z pomocą przyjaciół stary dom, założyć inspekt i narąbać drew. Najprawdziwszą siekierą!

współpraca:
Nagroda Literacka im. Witolda Gombrowicza
Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli


Baczyński, Norwid i lekcje poezji online. Konferencja dla nauczycieli

  • 26 października 2021, godz. 14.00
  • zgłoszenia prosimy przesyłać na adres: gabinetliteracki@ossolineum.pl, w treści wiadomości podając swoje imię i nazwisko oraz numer telefonu kontaktowego

Planujemy składającą się z dwóch części sesję. Pierwszą poświęcimy patronom roku 2021 i tegorocznej edycji festiwalu: Cyprianowi Kamilowi Norwidowi i Krzysztofowi Kamilowi Baczyńskiemu. Goście konferencji, dr Eliza Kącka i dr hab. Karol Samsel, przybliżą sylwetki pisarzy i wspólne wątki ich twórczości.

Druga część będzie mieć charakter metodologiczny. Chcemy porozmawiać o trudnościach, ale i o potencjale, jaki ma omawianie lektur szkolnych, szczególnie poezji, w formule online, i o tym, w jaki sposób w dobie pandemii instytucje kultury mogą współpracować ze szkołami. Głos zabiorą Bożena Święch i Ewa Obara-Grączewska reprezentujące Wrocławskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli oraz Agnieszka Sikora z Muzeum Pana Tadeusza.

prelegenci:
dr Eliza Kącka – adiunktka w Instytucie Literatury Polskiej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka dwóch książek akademickich (Stanisław Brzozowski wobec Cypriana Norwida oraz Lektura jako spotkanie. Brzozowski – tekst – metoda) i dwóch prozatorskich (Elizje i po drugiej stronie siebie). Członkini Zarządu Głównego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza i kapituł Nagrody Literackiej Gdynia i Nagrody Literackiej m.st. Warszawy. Recenzentka i czytelniczka literatury najnowszej.

Karol Samsel – doktor habilitowany nauk humanistycznych, poeta, krytyk literacki, filozof. Adiunkt w Zakładzie Literatury Romantyzmu i kierownik Pracowni Historii Dramatu 1864-1939 Wydziału Polonistyki UW, doktorant na Wydziale Filozofii UW oraz członek Polskiego Towarzystwa Conradowskiego. Od 2021 roku pełni funkcję zastępcy dyrektora Międzydziedzinowej Szkoły Doktorskiej UW. Redaktor działu esejów i szkiców w kwartalniku literacko-kulturalnym „eleWator”. Wydawał tomy wierszy, ostatnio m.in. Z domami ludzi (2017), a także poematy: Autodafe 1-4 (2018-2021). Zajmuje się twórczością Cypriana Norwida i Josepha Conrada. W 2017 roku opublikował zbiór studiów, pt. Inwalida intencji. Studia o Norwidzie.

Bożena Święch – absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego, nauczycielka języka polskiego, wiedzy o kulturze, doradca metodyczny we Wrocławskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli, wykładowca akademicki, egzaminatorka maturalna, współautorka diagnoz WCDN i materiałów dydaktycznych dla nauczycieli, ekspert do spraw awansu zawodowego nauczycieli, ekspert z zakresu przygotowania i prowadzenia procesu wspomagania w placówkach oświatowych pod kątem kompetencji kluczowych, koordynatorka sieci współpracy i samokształcenia; prowadzi szkolenia dla nauczycieli i dyrektorów szkół.

Ewa Obara-Grączewska – nauczycielka dyplomowana języka polskiego i wiedzy o kulturze; doradca metodyczny Wrocławskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Egzaminatorka, komentatorka i autorka zadań maturalnych. Liderka i trenerka egzaminu maturalnego (2015, 2023). Współautorka diagnoz WCDN. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Wrocławskim; w Szkole Języka Polskiego i Kultury Polskiej przy UWr. uzyskała dyplom studiów podyplomowych i prowadziła lektorat dla obcokrajowców z języka polskiego jako obcego. Prowadzi zajęcia dla nauczycieli i dyrektorów. Autorka i organizatorka Ogólnopolskiego Turnieju Reportażu im. Wandy Dybalskiej.

Agnieszka Sikora – historyk i edukatorka muzealna. Autorka publikacji poświęconych tematyce wykorzystywania muzyki do celów propagandowych w PRL. Odpowiada za lekcje muzealne z historii najnowszej odbywające się na wystawie stałej Misja: Polska w Muzeum Pana Tadeusza.


Warsztaty arteterapeutyczne w Dolnośląskim Centrum Zdrowia Psychicznego

Cztery spotkania z uczestnikami pozwolą przy pomocy ćwiczeń, notatek i rozmów stworzyć „zarys” postaci Baczyńskiego i Norwida oraz artystyczne komentarze do twórczości poetów. Wydobywamy z pamięci i materiałów źródłowych podstawowe informacje o nich, korzystamy z wierszy, reprodukcji prac i rękopisów, czytamy wiersze. Uczestnicy, rozwijając wybraną przez siebie inspirację, wykonują pracę plastyczną. Zajęcia posiadają wieloetapową strukturę, która ma umożliwić uczestnikom skupienie uwagi, pomóc w tworzeniu konkluzji i notowaniu własnych spostrzeżeń oraz w konstruowaniu wypowiedzi.

prowadzenie:
Jagoda Kozon – urodzona w 1994 roku we Wrocławiu, absolwentka Liceum Plastycznego w Rzeszowie ze specjalnością Techniki Graficzne (2014), Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu na kierunku Mediacji Sztuki (2017) i Podyplomowych Studiów Arteterapii w Dolnośląskiej Szkole Wyższej (2020); autorka warsztatów artystycznych, twórca wizualny. Tworzy w technikach rysunkowych, malarskich, fotograficznych, cyfrowych i mieszanych.


Warsztaty fotograficzne dla uczniów Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii nr 2 we Wrocławiu

„To moje miejsce” to warsztaty fotograficzne, podczas których uczestnicy będą mieli okazję zrobić zdjęcia wybranych pejzaży miejskich w technikach analogowych, a potem przekształcić je wizualnie i symbolicznie we własną przestrzeń. Do zmiany zastanej rzeczywistości wydrukowanej na dużych formatach posłużą im kalki, nici czy markery. Tak stworzone obrazy będą indywidualną opowieścią o tym, jakiego miejsca potrzebujemy i jak możemy mieć wpływ na to, co nas otacza. Inspiracją do warsztatów stała się poezja Cypriana Kamila Norwida i Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, w której rzeczywistość również zostaje przekształcona i zinterpretowana przez poetów.

prowadzenie:
Paulina Galanciak-Ilczyszyn – animatorka kultury, fotografka, kuratorka, liderka dostępności. Prezeska Fundacji TIFF Collective. Dwukrotna stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie Animacji i edukacji kulturalnej (2018, 2020) oraz Gminy Wrocław (2020). Zaangażowana w tworzenie międzynarodowego festiwalu fotografii TIFF Festival, przestrzeni rozwoju przez sztukę TIFF Center i projektów edukacyjnych TIFF Academy zarówno jako kuratorka, inicjatorka, jak i koordynatorka. Pomysłodawczyni Brave Together – twórczego projektu integracyjnego, który od 2019 roku działa pod nazwą Be Together w Fundacji TIFF Collective, do tej pory wspieranego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Gminę Wrocław, Fundację Santander czy Muzeum Śląskie w Katowicach. Współtwórczyni projektu Zmapuj Siebie – wspomagającego dziewczyny i kobiety w mapowaniu swoich możliwości i świadomym decydowaniu o swojej przyszłości, dwukrotnie dofinansowanego przez Fundusz Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych w ramach projektu TrasnferHUB (2018, 2019), również dwukrotnie przez Fundusz Feministyczny (2019, 2020) oraz Soroptimist Wrocław (2020). Prowadziła liczne warsztaty artystyczne i społeczne. Od 2020 r. liderka dostępności w Sieci Liderów i Liderek Dostępności; koordynatorka dostępności w BWA Wrocław.

Ewa Budnik – fotografka, twórczyni sztuk wizualnych, członkini zarządu Fundacji TIFF Collective. W swojej twórczości zajmuje się fotografią jako zjawiskiem, obiektem i procesem. W 2017 roku można było zobaczyć jej wystawę pt. „Wszystkie rzeczy widzialne i niewidzialne” w Muzeum Współczesnym we Wrocławiu, brała także udział w wystawie zbiorowej Culture City of East Asia 2019 Incheon Photography and Film Festival (Incheon, Korea Południowa) z pracą „Spójrz, im czegoś brakuje”. W 2019 roku ukończyła studia licencjackie na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu na wydziale Fotografii, pracą zatytułowaną „Krótkie momenty zależności”. Obecnie kontynuuje naukę podczas studiów magisterskich na tej samej uczelni. Współtwórczyni projektu Be Together w Fundacji TIFF Collective, w którym odpowiada za współtworzenie programu warsztatowego oraz wspiera koordynację. Od wielu lat związana także z wrocławskim środowiskiem osób z niepełnosprawnościami.


Warsztaty aktorskie dla studentów Uniwersytetu Trzeciego Wieku UWr inspirowane dramaturgią Cypriana Kamila Norwida

W ramach zajęć na Uniwersytecie Trzeciego Wieku uczestnicy warsztatów aktorskich zmierzyli się z trudnym językiem Cypriana Kamila Norwida, jednego z bohaterów tegorocznej edycji Festiwalu Tradycji Literackich. Film dokumentuje przygotowania do wystawienia sztuki pt. „Pierścień wielkiej damy”. Uczestnicy dzielą się także wrażeniami z zajęć prowadzonych przez Beatę Rakowską. Od kilku lat miejscem prób jest Muzeum Pana Tadeusza. Kamera rejestruje optymizm, uśmiech, ciepłe relacje między członkami zespołu i energię, której można im zazdrościć.

prowadzenie:
Beata Rakowska  – aktorka teatralna, telewizyjna, dubbingowa, lektor i pedagog. Związana z Wrocławskim Teatrem Współczesnym d 1996 roku oraz z Teatrem Komedia od 1998 roku. Znana z serialu W Labiryncie oraz Świat według Kiepskich, udzielała również głosu bohaterom animacji Włatcy Móch. Współpracuje ze studiem Voiceland przy nagraniach dubbingowych i lektorskich, a z Fundacją Katarynka przy przy nagraniach audiodeskrypcyjnych dla osób niewidomych i niedowidzących. Prowadzi warsztaty aktorskie z młodzieżą przy Wrocławskim Teatrze Współczesnym. Od kilku lat na Uniwersytecie Trzeciego Wieku przy Uniwersytecie Wrocławskim prowadzi zajęcia teatralne z seniorami pod hasłem: terapia śmiechem.


Publikacje

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.

mkdnis logo

Patroni medialni

  • TVP Kultura
  • TVP3 Wrocław
  • Radio Wrocław
  • Radio RAM
  • Radio Wrocław Kultura
  • Booklips.pl
  • Wroclife