wydarzenia piątego Festiwalu Tradycji Literackich

Norwid i Baczyński (w szkole)
Lekcje poezji online

  • 26 października 2021 (wtorek), godz. 14.00
  • goście: dr Eliza Kącka, dr hab Karol Samsel, Bożena Święch, Ewa Obara-Grączewska, Agnieszka Sikora, Magdalena Musiał
  • zgłoszenia prosimy przesyłać na adres: gabinetliteracki@ossolineum.pl, w treści wiadomości podając swoje imię i nazwisko oraz numer telefonu kontaktowego

W ramach V Festiwalu Tradycji Literackich zapraszamy na konferencję dla nauczycieli „Norwid i Baczyński (w szkole). Lekcje poezji online”.

Planujemy składającą się z dwóch części sesję. Pierwszą poświęcimy patronom roku 2021 i tegorocznej edycji festiwalu: Cyprianowi Kamilowi Norwidowi i Krzysztofowi Kamilowi Baczyńskiemu.

Druga część będzie mieć charakter metodologiczny. Chcemy porozmawiać o trudnościach, ale i o potencjale, jaki ma omawianie lektur szkolnych, szczególnie poezji, w formule online, i o tym, w jaki sposób w dobie pandemii instytucje kultury mogą współpracować ze szkołami.


26 października 2021 (wtorek)

Panel I | Baczyński i Norwid – inspiracje

Prowadzenie: Maria Marszałek

14.00 | otwarcie konferencji

14.10–14.40 | Poeta w piekle (ponowna lektura „Klaskaniem mając obrzękłe prawice”)

Wystąpienie poświęcone będzie znanemu wierszowi „Klaskaniem mając obrzękłe prawice”, stanowiącemu wstęp do Vade-mecum” Cypriana Kamila Norwida

Prowadzenie: dr Eliza Kącka

14.40–15.10 | W świetle (i w cieniu lęku) przed wpływem. Krzysztof Kamil Baczyński – Cyprian Norwid. Próba innego porównania

Wystąpienie poświęcone będzie analizie twórczości Cypriana Kamila Norwida i Krzysztofa Kamila Baczyńskiego poprzez zastosowanie metodologii opartej na teorii lęku przed wpływem Harolda Blooma.

Prowadzenie: dr hab Karol Samsel

15.10–15.30 | dyskusja

15.30–16.00 | przerwa

Panel II | Muzeum, szkoła, pandemia

Prowadzenie: Magdalena Musiał 

16.00–16.20 | Lekcje poezji online – metodyczne inspiracje

Celem wystąpienia będzie analiza wyników ankiety dotyczącej zalet lekcji języka polskiego prowadzonych online. Przedstawione zostaną również metody i formy pracy, które sprawdziły się przy tej formie zajęć.

Prowadzenie: Bożena Święch

16.20–16.40 | Lekcje poezji online. Romantyzm. Norwid

Wystąpienie poświęcone będzie korzystaniu z internetowych narzędzi i nowych technologii podczas lekcji o romantyzmie, a także zaletom i wadom rozwiązań wprowadzonych podczas nauczania zdalnego.

Prowadzenie: Ewa Obara-Grączewska

16.40–17.00 | Edukacja muzealna na odległość. Współpraca Muzeum Pana Tadeusza ze szkołami w trakcie zdalnego nauczania

Celem wystąpienia będzie przedstawienie efektów współpracy Muzeum Pana Tadeusza ze szkołami w dobie pandemii, na podstawie internetowej oferty edukacyjnej utworzonej w ramach „muzeum on-line”.

Prowadzenie: Agnieszka Sikora

17.00–17.20 dyskusja

17.30–18.30 | (dla chętnych) Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Pan Tadeusz Różewicz”

Prowadzenie: Maria Marszałek


Zobacz


Goście

dr Eliza Kącka – adiunktka w Instytucie Literatury Polskiej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka dwóch książek akademickich (Stanisław Brzozowski wobec Cypriana Norwida oraz Lektura jako spotkanie. Brzozowski – tekst – metoda) i dwóch prozatorskich (Elizje i po drugiej stronie siebie). Członkini Zarządu Głównego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza i kapituł Nagrody Literackiej Gdynia i Nagrody Literackiej m.st. Warszawy. Recenzentka i czytelniczka literatury najnowszej.

Karol Samsel – doktor habilitowany nauk humanistycznych, poeta, krytyk literacki, filozof. Adiunkt w Zakładzie Literatury Romantyzmu i kierownik Pracowni Historii Dramatu 1864-1939 Wydziału Polonistyki UW, doktorant na Wydziale Filozofii UW oraz członek Polskiego Towarzystwa Conradowskiego. Od 2021 roku pełni funkcję zastępcy dyrektora Międzydziedzinowej Szkoły Doktorskiej UW. Redaktor działu esejów i szkiców w kwartalniku literacko-kulturalnym „eleWator”. Wydawał tomy wierszy, ostatnio m.in. Z domami ludzi (2017), a także poematy: Autodafe 1-4 (2018-2021). Zajmuje się twórczością Cypriana Norwida i Josepha Conrada. W 2017 roku opublikował zbiór studiów, pt. Inwalida intencji. Studia o Norwidzie.

Bożena Święch – absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego, nauczycielka języka polskiego, wiedzy o kulturze, doradca metodyczny we Wrocławskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli, wykładowca akademicki, egzaminatorka maturalna, współautorka diagnoz WCDN i materiałów dydaktycznych dla nauczycieli, ekspert do spraw awansu zawodowego nauczycieli, ekspert z zakresu przygotowania i prowadzenia procesu wspomagania w placówkach oświatowych pod kątem kompetencji kluczowych, koordynatorka sieci współpracy i samokształcenia; prowadzi szkolenia dla nauczycieli i dyrektorów szkół.

Ewa Obara-Grączewska – nauczycielka dyplomowana języka polskiego i wiedzy o kulturze; doradca metodyczny Wrocławskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Egzaminatorka, komentatorka i autorka zadań maturalnych. Liderka i trenerka egzaminu maturalnego (2015, 2023). Współautorka diagnoz WCDN. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Wrocławskim; w Szkole Języka Polskiego i Kultury Polskiej przy UWr. uzyskała dyplom studiów podyplomowych i prowadziła lektorat dla obcokrajowców z języka polskiego jako obcego. Prowadzi zajęcia dla nauczycieli i dyrektorów. Autorka i organizatorka Ogólnopolskiego Turnieju Reportażu im. Wandy Dybalskiej.

Agnieszka Sikora – historyk i edukatorka muzealna. Autorka publikacji poświęconych tematyce wykorzystywania muzyki do celów propagandowych w PRL. Odpowiada za lekcje muzealne z historii najnowszej odbywające się na wystawie stałej „Misja: Polska” w Muzeum Pana Tadeusza.


Abstrakty

Poeta w piekle (ponowna lektura „Klaskaniem mając obrzękłe prawice”)

dr Eliza Kącka

Wystąpienie poświęcone będzie znanemu wierszowi Klaskaniem mając obrzękłe prawice, stanowiącemu wstęp do Vade-mecum. Chcę wpisać się w cykl nowatorskich odczytań wierszy Norwida, którymi param się od jakiegoś czasu. W swoim wykładzie, wychodząc od sytuacji poety w XIX wieku (w połowie niepoetyckiego XIX wieku), poprzez samo rozpoznanie Norwida dochodzę do jego wizji ciągłości historycznej i koncepcji literatury zaszyfrowanej w utworze. Na marginesie wykładu będzie i o wizjach piekła w literaturze wieku XIX (dwa modele: z Fausta i z Dantego).

 

W świetle (i w cieniu lęku) przed wpływem.  Krzysztof Kamil Baczyński Cyprian Norwid. Próba innego porównania

dr hab. Karol Samsel

Teoria lęku przed wpływem Harolda Blooma oferuje metodologię badania osobowości twórczej, która może pozwolić spojrzeć na paralelę Baczyński – Norwid z nowej, niespotykanej dotąd perspektywy. Dlaczego warto rozważyć ten punkt widzenia na osobę

Norwida w twórczości i dziele autora Elegii o chłopcu polskim? Choćby z tego powodu, że stwarza on możliwość mówienia o Baczyńskim nie tyle jako kopiście, członku cechu literackiego, czy wręcz niewolniku określonej poetyckiej tradycji. W rozumieniu Bloomowskim Baczyński byłby kontynuatorem, nie konserwatorem Norwidowskiej idei, pracowałby na jej rzecz poprzez jej pozorne zaprzeczenie, działałby reformująco i rewolucyjnie naraz. Warto taki portret poety sporządzić – choćby miał być on wyłącznie szkicem próbnym, eksperymentalnym - pół notatkową, a pół naukową impresją, a nawet – kontrolowaną spekulacją.

 

Lekcje poezji online – metodyczne inspiracje

Bożena Święch

Celem wystąpienia jest analiza wyników ankiety dotyczącej zalet lekcji języka polskiego prowadzonych online. Refleksja wynikająca z wypowiedzi ankietowanych nauczycieli i uczniów może służyć modyfikacji tradycyjnego warsztatu pracy, wykorzystywaniu przez nauczycieli tych metod i form pracy, które sprawdziły się w czasie lekcji polskiego prowadzonych online. Na podstawie przywołanych w wystąpieniu przykładów praktyk nauczyciel może stać się moderatorem lekcji i oddać inicjatywę uczniom, którzy zrozumieją istotę samokształcenia. Uczeń zyska większą świadomość ciągłości kultury i możliwości dialogu z tradycją. Nauczyciel może skorzystać z metodycznych podpowiedzi, które zostaną przywołane w wystąpieniu.

 

Lekcje poezji online. Romantyzm. Norwid

Ewa Obara-Grączewska

Poezja na lekcjach języka polskiego to nie lada wyzwanie, szczególnie w klasach, które cenią sobie szybką konsumpcję – gotowce z Internetu, proste rozwiązania, oczywiste recepty.  „Cóż z tego zatem, że Internet jest wielkim «szwedzkim stołem», kiedy większość młodych ludzi zabiera z tego stołu jedynie kilka najprostszych potraw, które zna” (Jacek Pyżalski).

Przygotowując krótkie wprowadzenie do konferencji w Muzeum Pana Tadeusza, czyli podczas zbierania materiałów, efektów pracy uczniów, ścinków z zajęć, zobaczyłam, ile możliwości podsuwało zdalne nauczanie o romantykach i romantyzmie na języku polskim. Doświadczenia z tego trudnego dla wszystkich podmiotów procesu edukacji są zapewne wspólne dla nauczycieli. A jednak może warto się nimi podzielić; może drobne sukcesy i liczne porażki, zaobserwowane zaangażowanie uczniów, możliwości, jakie daje współczesna technologia – to właśnie te sposoby pracy i współpracy, które warto wziąć pod uwagę w szkolnej codzienności. Wszak pozwoliły się mierzyć nawet z tak „trudnym” twórcą jak Cyprian Kamil Norwid.

 

Edukacja muzealna na odległość. Współpraca Muzeum Pana Tadeusza ze szkołami w trakcie zdalnego nauczania

Agnieszka Sikora

Przejście w tryb nauczania zdalnego wymuszone pandemią Covid-19 okazało się dużym wyzwaniem nie tylko dla samych szkół, ale też dla innych instytucji, które wspomagają nauczycieli w procesie edukacyjnym, między innymi dla muzeów. Istotą edukacji muzealnej zawsze było zaproszenie uczniów na wystawę, aby mogli obcować bezpośrednio z cennymi eksponatami, a także poszerzać wiedzę w całkiem innej, dużo ciekawszej przestrzeni niż klasa szkolna. W sytuacji, w której wizyty przestały być możliwe, Muzeum Pana Tadeusza od razu przeniosło działalność edukacyjną do Internetu. Naszym głównym celem było to, by nie stracić kontaktu z uczniami i nadal jak najlepiej wspomagać nauczycieli w ich pracy, tym razem w nowej, wirtualnej rzeczywistości. Edukacja w takiej formie niosła ze sobą pewne ograniczenia, ale również otworzyła przed nami całkiem nowe możliwości. W wystąpieniu chciałabym podzielić się doświadczeniami związanymi z tworzeniem „muzeum on-line” oraz opowiedzieć o tym, jak przebiegała nasza współpraca ze szkołami w tym czasie.


Bohaterowie V Festiwalu Tradycji Literackich

W 2021 roku mija sto lat od urodzin Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i dwieście lat od urodzin Cypriana Kamila Norwida i to oni zostali patronami tegorocznej edycji festiwalu odbywającego się w Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu.

Ich biografie prowokują do pytania o to, co by było, gdyby. Gdyby na Norwidzie poznali się współcześni, nie mogliby go odkrywać po swojemu pisarze późniejszych epok. Gdyby Baczyński nie zginął w powstaniu, czy stałby się jednym z najbardziej znanych polskich powojennych twórców? Może to on dostałby Nobla.

Ale ponieważ ich życie było właśnie takie, jakie było, czyli po ludzku nieudane albo przedwcześnie przerwane, stali się symbolem wierności etycznym i estetycznym ideałom.

W 2021 roku chcielibyśmy zapytać o to, co Norwid albo Baczyński mają do powiedzenia o świecie dzisiaj? Po co ich czytać? I w ogóle jaki sens ma sięganie po klasykę literatury?

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.

mkdnis logo

Patroni medialni

  • TVP Kultura
  • TVP3 Wrocław
  • Radio Wrocław
  • Radio RAM
  • Radio Wrocław Kultura
  • Booklips.pl
  • Wroclife