wystawa czasowa
„Drukarze i romanse”
- 7 października–11 grudnia 2022
- kuratorki: Maria Marszałek, Marta Smolińska
- wstęp bezpłatny, szczegółowe informacje w kasach muzeum
Wystawa „Drukarze i romanse” towarzyszy obchodom Roku Romantyzmu Polskiego, czyli dwusetnej rocznicy wydania w drukarni Józefa Zawadzkiego w Wilnie debiutanckiego tomu poezji Adama Mickiewicza, zawierającego słynne „Ballady i romanse”. Dzięki komentarzowi współczesnego artysty Piotra Bosackiego Mickiewiczowski dylemat między czuciem i wiarą a szkiełkiem i okiem okazuje się zaskakująco aktualny.
Na wystawie poza pierwodrukiem słynnych „Ballad i romansów” znajdą się także podręczniki akademickie i dzieła naukowe (chociażby Joachima Lelewela), czasopisma („Dziennik Wileński”, „Pamiętnik Magnetyczny Wileński”), a także tłumaczenia światowej literatury pięknej (Balzaka, a nawet George Sand).
Oprócz książek i periodyków na ekspozycji zobaczyć będzie można portrety Adama Mickiewicza, które stały się wzorem wizerunku romantyka. Ilustracje Tadeusza Gronowskiego, Pawła Stellera i Krystyny Wróblewskiej uzupełnią prezentowane teksty.
Przedstawienie sylwetki Józefa Zawadzkiego, wileńskiego drukarza, typografa i dzierżawcy księgarni uniwersyteckiej, zwraca uwagę na historyczny kontekst narodzin nowego stylu. Początek romantyzmu związany jest z przemianami technologicznymi i ekonomicznymi, a więc z nowoczesnością i kapitalizmem. Z firmy Zawadzkiego wychodziły dzieła z ducha oświeceniowe, z ambicjami zbadania i opisania świata. Wypuścił on jednak także debiut Mickiewicza – literacką bombę, która ma swój udział w rozbiciu gmachu poznawczego optymizmu.
Romantyczne artefakty zestawiono ze sztuką współczesną Piotra Bosackiego. Artysta tworzy animacje, wideo, instalacje, obiekty, rysunki i rozprawy teoretyczne, zajmuje się także twórczością literacką i kompozycją muzyczną. Na ekspozycji zostanie zaprezentowana praca „Retina in vitro”, film animowany, który powstał na zamówienie Muzeum Pana Tadeusza. W jego warstwie tekstowej pojawiają się nawiązania do utworów Adama Mickiewicza, Cypriana Kamila Norwida, Walta Whitmana, Władysława Broniewskiego, Tadeusza Różewicza, Stanisława Grochowiaka, czy rozpraw filozoficznych Emmanuela Levinasa i Emila Ciorana oraz Biblii. Poza wspomnianą pracą na wystawie znajdą się również filmy animowane: „Drzewa i kaczki” (2014), „Film bez dźwięku” (2009) i „Aceton” (2014), a także „Rzeczy oczywiste” (2013), „Wiersze dwustronne” (2018), „Closed gaze” (2018) oraz nowe rysunki glonowe.
Kuratorką wystawy jest Maria Marszałek we współpracy z Martą Smolińską.
W programie towarzyszącym znajdą się między innymi warsztaty typograficzne i introligatorskie, oprowadzania kuratorskie, koncert pieśni romantycznych, zajęcia dla dzieci oraz spotkanie z laureatem Nagrody Literackiej Nike 2020 Radkiem Rakiem.
Publikacja towarzysząca wystawie
Zadanie „Ballada o pewnym poecie i jego wileńskim wydawcy – wystawa w Muzeum Pana Tadeusza” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.